به گزارش ایسنا طوفان سهمگین و مرگبار سندی در آمریکا، ذوب شدن بی سابقه حجم زیادی از صفحه یخی عظیم گرینلند و شیوع قارچ مخرب و کشنده در میان انبوهی از درختان زبان گنجشک در انگلیس از جمله جنجال برانگیزترین پدیده‌های محیط زیستی سال ۲۰۱۲ بودند.
به گفته فعالان محیط زیست و کارشناسان بین المللی حفاظت از طبیعت، مشکلات و بحران‌های اصلی محیط زیستی در جهان امروز باید هرچه زودتر مورد توجه قرار گرفته و اقدامات لازم برای مقابله با آنها صورت گیرد تا کودکان ما و نسل‌های آتی بتوانند وارث سیاره‌ای پایدار به لحاظ اکولوژیکی و آینده‌ای سازگار با محیط زیست باشند.
با وجود فوریت و ضرورت رسیدگی به این امر مهم و اهمیت جدی مبارزه برای جلوگیری از تشدید بحران‌های زیست محیطی، هنوز اکثر دولت‌ها نفع خود و مصلحت سیاسی را بر رعایت حقوق محیط زیستی تمام موجودات زنده در سیاره زمین و اقدامات پیشگیرانه ضروری برای کنترل این بحران‌ها ترجیح می‌دهند.
براساس این گزارش، پدیده‌ها و رویدادهای مختلف زیست محیطی در سالی گذشت، طیف گسترده‌ای از موضوعات شامل آلودگی‌های محیط زیستی، برگزاری چندین اجلاس بین المللی مهم درباره تغییرات جوی و حفاظت از طبیعت و حیات وحش، اقدامات مهم برخی از کشورها با هدف حفاظت موثرتر از محیط زیست، انتشار گزارشات و اخباری از پدیده‌های منفی و ناخوشایند زیست محیطی و نیز اخبار تاسف بار مرتبط با انقراض گونه‌های کمیاب و ارزشمند و بالاخره کشف چندین گونه جدید جانوری و گیاهی را دربرمی‌گیرد.
در این گزارش فهرستی از مهمترین پدیده‌ها و موضوعات بحث برانگیز زیست محیطی در سال ۲۰۱۲ میلادی ارائه شده که عبارتند از:
آلودگی‌های زیست محیطی در سالی که گذشت؛
در سال ۲۰۱۲ میلادی سازمان صلح سبز، آلودگی‌های حاصل از لاشه یک کشتی ایتالیایی را شناسایی کرد. این سازمان هشدار داد که مواد شیمیایی حاصل از لاشه این کشتی تفریحی وارد آبهای دریای اطراف جزیره ایتالیایی و زیبای گیگلیو شده است. این در حالی است که وزارت محیط زیست ایتالیا ادعا کرد که حجم این آلودگی شیمیایی چندان قابل توجه و مهم نیست. صلح سبز که این بررسی تحقیقاتی را بین ۱۵ تا ۱۸ ماه فوریه سال ۲۰۱۲ در گیگلیو انجام داده همچنین اعلام کرد آثاری از وجود هیدروکربن در آب شرب حاصل از کارخانه شیرین کننده آب دریا در این جزیره مشاهده شده است.
از سوی دیگر خبرگزاری فرانسه به نقل از کارشناسان محیط زیستی در آمریکا اعلام کرد که آثار مواد رادیواکتیو حاصل از نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما در جلبک‌های قهوه‌ای سواحل غربی امریکا مشاهده شده است. در همین رابطه شرکت برق توکیو نیز در گزارش سال ۲۰۱۲ خود اعلام کرد که نشتی حاصل از نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما به اقیانوس آرام سرازیر شده است. بر اساس این گزارش حدود ۱۲ تن آب حاوی مواد رادیواکتیو از نیروگاه هسته‌ای از کار افتاده فوکوشیما به بیرون نشت کرده و به داخل اقیانوس آرام ریخته است.
خبرگزاری فرانسه هم چنین در گزارش دیگری اعلام کرد که در سال ۲۰۱۲ میلادی مقامات روسیه از یک مورد نشتی نفت در منطقه قطب شمال این کشور خبر دادند که منطقه‌ای به وسعت تقریبا ۸۰۰۰ متر مربع را دربرگرفته است. این مورد نشتی نفت در حوزه نفتی Nenets رخ داد و موجب شد که نفت خام حدود ۳۷ ساعت متوالی بدون کنترل از یک چاه قدیمی فوران کند.
همچنین از دیگر آلودگی محیط زیستی در سال ۲۰۱۲ میلادی می‌توان به ایجاد یک «چاله گرمایی» حاصل از آلودگی‌های هوایی اخیر در ایالت‌های شرقی آمریکا اشاره کرد که در بروز تغییرات جوی در این نواحی نقش داشته است. کارشناسان مطالعات جوی در دانشگاه هاروارد تشریح کردند که این «چاله گرمایی» مانند یک محفظه سرد عمل می‌کند که اثرات پدیده گرایش جهانی را به طور موقت مخفی می‌کند و سبب بروز تغییرات جوی مهم می‌شود.
در نیجریه نیز مقامات محلی این کشور، یک کمپانی نفتی بزرگ ایتالیایی را به عدم واکنش سریع و به موقع نسبت به حادثه نشتی نفت از یکی از خط لوله‌های این کمپانی متهم کردند. نشتی نفت حاصل از این خط لوله، بخش وسیعی از رودخانه‌ها و مزارع این ناحیه را آلوده کرد.
همچنین در این سال صیادان، دانشمندان، فعالان و طرفداران حمایت از محیط زیست در گزارش جامعی هشدار دادند که دو سال پس از وقوع فاجعه بی‌سابقه نشتی نفت در آبهای ساحل خلیج امریکا مربوط به فعالیت‌های شرکت نفتی BP، پیامدهای مرگبار و آلوده کننده این فاجعه هنوز به پایان نرسیده و ممکن است تا مدت زمان بیشتری نیز ادامه پیدا کند. از جمله این پیامدهای خطرناک و مرگبار می‌توان به مرگ مرموز تعداد زیادی از دلفین‌ها اشاره کرد و یا صخره‌های مرجانی پوشیده از نفت که در اعماق آبهای این منطقه در حال تلف شدن و نابودی هستند. این صیادان و کارشناسان محیط زیستی در عین حال میگوها و خرچنگ‌های نابینایی را در این منطقه پیدا کردند که روی پوسته‌های آنها حفراتی دیده می‌شد.
مهمترین اجلاس‌های بین المللی جوی و زیست محیطی در سال ۲۰۱۲
در سال گذشته مرحله بعدی مذاکرات جهانی تغییرات جوی با هدف بررسی اقدامات لازم برای مقابله با پدیده گرمایش زمین در بن برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، در این مذاکرات کشورهای فقیر و ثروتمند گردهم آمدند به این امید که برای دسترسی به اهداف کاهش گازهای گلخانه‌ای و در نتیجه متوقف ساختن روند گرم شدن سیاره زمین به نتایج موافقی دست پیدا کنند. اما بار دیگر این دور از مذاکرت جوی سازمان ملل نیز بدون نتیجه گیری مطلوب درباره نحوه تقسیم وظایف و مسوولیت‌های هر کشور برای مقابله با پدیده گرمایش جهانی، خاتمه یافت.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، کارشناسان زیست محیطی معتقدند علت اصلی عدم موفقیت برای نتیجه گیری قطعی در این مذاکرات این است که دولت‌های جهان هنوز بر سر این مساله که کدام کشورها فقیر و کدام کشورها ثروتمند هستند، به توافق نرسیده‌اند.
یکی دیگر از نشست‌های مهم بین المللی در سال ۲۰۱۲ میلادی اجلاس ریو+۲۰ بود که با هدف بحث و تبادل نظر در زمینه توسعه پایدار از تاریخ ۲۰ لغایت ۲۲ ژوئن در شهر ریو دوژانیرو در برزیل و با حضور بیش از ۳۰ نفر از سران کشورها، دولت‌ها و هزاران نفر از رهبران بخش‌های تجاری و جامعه مدنی برگزار شد. هر چند قرار بود در این اجلاس سران جهان به جستجوی راه کاری موثر برای کمک به سیاره زمین و نجات آن بپردازند اما این اجلاس بین المللی نیز با موجی از نارضایتی پایان یافت.
کنفرانس سازمان ملل در عرصه توسعه پایدار در حالی به پایان رسید که مذاکره کنندگان و مقامات دولت‌های جهان پس اتمام نشست‌ها، تلاش‌های خود را در جهت دستیابی به یک جمع بندی مفید و پیشرفتی موثر در مسیر تحقق اهداف توسعه پایدار ناموفق دیدند. چ
در سال ۲۰۱۲ همچنین بزرگترین کنگره جهانی حفاظت از طبیعت در کره جنوبی برگزار شد و بیش از ۸۰۰۰ کارشناس و مقام رسمی از حدود ۱۷۰ کشور مختلف در جزیره «ججو» گردهم آمدند تا به تبادل نظر درباره برخی از مسائل و مشکلات محیط زیستی بپردازند. در این اجلاس اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت بر اجرای طرح «سرمایه گذاری در بخش امرار معاش» تاکید کرد. از موضوعات دیگر توافق شده در این کنگره بحث «تقویت طبیعت» و کمک گرفتن از آن برای ایجاد اکوسیستم‌های مقاوم‌تر و نیز مردم و جوامع و اقتصاد سالم‌تر بود.
بعلاوه در این سال دور دیگری از مذاکرات جوی سازمان ملل در پایتخت قطر برگزار شد که مهمترین دستاورد این اجلاس، توافق بر سر تمدید پروتکل کیوتو بود. در اجلاس دوحه نزدیک به ۲۰۰ کشور حاضر در مسیر تلاش برای کنترل پدیده گرمایش جهانی بر سر تمدید پروتکل توکیو به توافق رسیدند.
اقدامات مهم کشورهای مختلف در جهت حفاظت از محیط زیست
از مهمترین اقدامات و تمهیدات در جهت حفاظت از طبیعت و حیات وحش در سال ۲۰۱۲ می‌توان به برنامه چین برای حفاظت از گونه کمیاب میمونهای طلایی، ایجاد پارک ملی جدید برای حفاظت از کمیاب ترین گربه وحشی جهان موسوم به «پلنگ آمور» در روسیه، ارائه پروژه گسترده استرالیا برای حفاظت از کوآلاها، اقدامات جدی برزیل برای سرکوب قاچاق سودآور حیوانات وحشی، تلاش فعالان صلح سبز برای ممانعت از فعالیت شرکت نفتی شل در قطب شمال، پیشنهاد IUCN برای ثبت چهار شگفتی طبیعی در فهرست میراث جهانی و بالاخره ارائه طرح عظیم استرالیا برای احداث بزرگترین شبکه پارک‌های حفاظت شده دریایی اشاره کرد.
مهمترین گونه‌های در معرض انقراض در سالی که گذشت
به گفته کارشناسان بین‌المللی حفاظت از حیات وحش، در سال ۲۰۱۲ میلادی ۹۷ گونه گونه پرندگان دریایی، ۱۴ گونه از پرندگان بومی و کمیاب هند، نوعی پستاندار کمیاب آسیایی موسوم به «سائولا» شبیه به گاوهای وحشی که شاخ‌های صاف و بلند دارد، گاوهای دریایی با نام لاتین «دوگونگ»، ۶۶ گونه مرجان دریایی در آبهای آمریکا، دو گونه صخره مرجانی در «میکرونزیا» و جزایر «راجا آمپات»، گونه گیاهی «بتا پاتولا»، دو گونه پیتون برمه‌ای، میمون «کائوتا تی تی»، ماهی مرکب غول پیکر استرالیایی، قورباغه رنگارنگ «هولا»، دو گونه شاه کبرا، سفره ماهی پلنگی «ویپرای»، ایگوآنای دم خاردار «نولاسکو»، خفاش میوه قرمز و چندین گونه گیاهی نیز جزو گونه‌های در معرض خطر انقراض در فهرست اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و نیز در فهرست گونه‌های در معرض خطر امریکا معرفی شدند. در میان این گزارشات، خبر انقراض نسل کرگدن‌های جاوان در ویتنام نیز منتشر شد.
گونه‌های تازه کشف شده در سال ۲۰۱۲ میلادی
به گفته کارشناسان حیات وحش، در یک سال گذشته گونه‌های جدید نظیر گونه شبه میگو در غار نیومکزیکو، گونه‌های جدیدی از دوزیستان در مالزی، گونه جدیدی از سخت پوستان در اسپانیا از نوع خرچنگ‌های «اسکوات»، گروه جدیدی از روباه‌های کمیاب کالیفرنیایی و نیز گونه بسیار کمیاب مارهای هندی در یک منطقه حفاظت شده کشف شدند