صفحه نخست » بخش عمومي » اطلاعات ضروری » کتابهای مفید » گیاه خواری

http://petshopping.ir/site
 در معبد هزار چراغ با غذاهای مخصوص گیاهخواران، آموزه های آیین سیک، علت تغذیه از سبزیجات و موارد دیگر آشنا شوید. تا به حال میوه ای مصرف کرده اید که آنقدر سفت و محکم است که تنها با یک چاقوی تیز و محکم و یا یک پیچ گوشتی باز می شود؟ در رستوران فویو یوآن چه خبر است؟ آیا غذای گیاهخوران همیشه ساده و یکنواخت است؟ نکات ریزی که در این برنامه گفته می شود، دریچه ای دیگر از دنیای گیاهخواری را برای شما باز می کند و متوجه خواهید شد که انواع این گونه رژیم فقط محدود به سبزیجات نیست.
اما در نهایت این شما هستید که تصمیم می گیرید این رژیم را بگیرید یا خیر!!


 

گیاهخواری چیست؟

 در مقابل رژیم همه چیز خواری (Omnivorous Diet) که شامل تمام منابع حیوانی و گیاهی می شود، رژیمی به نام رژیم گیاخواری (Vegetarian Diet) وجود دارد که محدود به غذاهای گیاهی و پرهیز از مصرف انواع گوشت ها و محصولات حیوانی است.





تاریخچه پیدایش گیاهخواری


امی شواهد تاریخی موجود در طبیعت به گیاه خوار بودن ساختمان بدن انسان از آغاز پیدایش او دلالت دارند. طبق شواهد، طی میلیونها سال که از دوران آفرینش اولین موجود پستاندار گیاه خوار میگذرد فقط دوران کوتاهی است که او از طبیعت خود دور افتاده و از خوردن خوراکی که بدنش برای آن ساخته شده سر پیچی نموده است. تاریخ گیاهخواری در واقع به تاریخ پیدایش بشر بر روی زمین بر می گردد.

از شواهد تاریخی گذشته معلوم شده است که انسان های اولیه همانند حیوانات تنها خوراکشان میوه درختان بوده است.برخی دانشمندان عنوان کرده اند که انسان ها بواسطه پیش آمدهای گوناگونی مانند زمین لرزه ناگزیر به کوچ به نواحی مختلف شده که بعضا در آنها میوه کمیاب بوده و بنابراین انسان ها ناچار به استفاده از گوشت حیوانات شدند.
پروفسور"هئر" آلمانی دربارهِ خوراک انسان های اولیه عنوان کرده است که بشر اولیه تنها از میوه های جنگلی تغذیه می کرده اند.

طبق شواهد تاریخی مصریان باستان حیوانات را مقدس می دانستند و بنابراین از خوردن گوشت آنها خودداری می کردند.هندوهای برهمایی یا بودایی نیز گوشت حیوانات را استعمال نمی کردند و دلیل این بود که اینکار به کل در مذهب آنها قدغن بوده است.در دین اوستا کشاورزی کار مقدسی به شکار می آمده و کشتن حیوانات کاری اهریمنی در نظر گرفته می شده است.پیروان این مذهب در گذشته حیوانات را محترم شمرده و هرگز از گوشت آنها تغذیه نمی کردند.در روایات پارسیان آمده است که زردشت با شیر و گیاه تغذیه می کرده است.


مزدک و مانی نیز که پس از زردشت آمدند خوردن گوشت حیوانات را غدغن کردند.در میان فیلسوفان یونان و روم باستان اعتقاد به گیاهخواری قوی تر بود. اولین چهره برجسته در میان آنان که به گیاهخواری معتقد بود فیثاغورث است که در انتهای قرن ششم قبل از میلاد می زیست. رژیم غذایی فیثاغورثی شامل اجتناب از خوردن گوشت حیوانات سلاخی شده بود. اخلاق فیثاغورثی کم کم به صورت یک آئین فلسفی درآمد که به برپا کردن قانونی جهانشمول و مطلق گرایش داشت که از جمله با حکم به عدم کشتن مخلوقات زنده برای اجتناب از خونریزی بی رحمانه به خصوص قربانی کردن حیوانات و تغذیه از گوشت همراه بود.


فیثاغورثیان با توجه به این گرایش، به وجود یکسان روح در انسان و حیوان قائل بودند و لذا کشتن حیوانات را منع می کردند. البته آنها رژیم غذایی گیاهی را سالمتر هم می دانستند. افلاطون هم در نوشته هایش نظرات تقریباً مشابهی را با فیثاغورثیان ابراز می کند.پیروان فیثاغورث از انجیر و سبزیها و میوه ها تغذیه می کردند. خود فیثاغورث که به سن صدسالگی مرد در باب گوشتخواری کفته است: "خودتان را به خوراک چرکینی همچون گوشت آلوده نکنید" .پزشک نامدار بوعلی سینا نیز از جمله طرفداران گیاهخواری بوده است.


در دوران رنسانس در اروپا خوردن گوشت با هاله ای از ثروت و قدرت احاطه شد و تنها راهبان مسیحی با امید تقرب به خدا از خوردن آن پرهیز می کردند.در انگلستان از قرن هفدهم، زمانی که عقاید رادیکال در زمینه های مختلف رواج یافت، اعتقاد به گیاهخواری به تدریج شروع به رشد کرد. فرقه های مذهبی با اعتقاد به پرهیز از خوردن غذاهای حیوانی شروع به ظهور کردند و اعتراض های اخلاقی بر مبنای بیزاری از بهره کشی از حیوانات آغاز شد.

طبق بررسی های انجام شده قدمت انسان به بیش از چهار میلیون سال می رسد که قسمت عمده آن را بطور اساسی گیاه خوار بوده است و فقط حدود پنجاه هزار سال است که با کشف آتش پخته خواری به تغذیه انسان راه پیدا کرده است و بیش از هفت هزار سال نیست که انسان با یادگیری کشاورزی و ساکن شدن در کنار کشتزار های خود ، با اهلی کردن حیوانات به پرورش آنان چهت استفاده از گوشت و شیرشان پرداخت.

گفتنی است که طرفداری از گیاهخواری در طول قرن بیستم ادامه یافت اما به خصوص در دهه ۱۹۷۰ بود که این اندیشه به دوران شکوفایی خود رسید.

برخی مشاهیر گیاهخوار: زرتشت، افلاطون، سقراط، لئونارد داوینچی، تولستوی، کلیزس ،گوتییه ،بودا ،فیثاغورث، ارسطو، نیچه ،سنک، ادیسون گاندی، ژان ژاک روسو، ابوعلی سینا، صادق هدایت، نجم الدین رازی، ابوالعلا معری، شیخ عطار

 

انواع رژیم گیاهخواری
 

Lacto-vegetarian Diet: در این رژیم، افراد علاوه برغذاهای گیاهی، فرآورده های لبنی به جز بستنی را نیز مصرف می کنند.


Ovo-vegetarian Diet: در این رژیم، افراد علاوه بر غذاهای گیاهی می توانند تخم مرغ نیزمصرف کنند.


Locto-ovo-vegetarian Diet: در این رژیم، علاوه بر غذاهای گیاهی، از شیر و تخم مرغ نیز استفاده می شود. این رژیم متداول ترین و راحت ترین نوع گیاهخواری است.


Semi-vegetarian Diet: با نام رژیم نیمه گیاهخواری معروف است. در این رژیم، فقط گوشت قرمز از برنامه غذایی حذف می شود و افراد محصولات لبنی، تخم مرغ، مرغ و ماهی را می توانند مصرف کنند. این نوع رژیم ممکن است به دلایل مذهبی، سنتی، الگوهای فرهنگی و یا جهت حفظ سلامتی اتخاذ شود.


Vegan Diet: تحت عنوان گیاهخواری تام می باشد. این رژیم فقط شامل سبزیجات، غلات، حبوبات، انواع مغزها، دانه ها و میوه هاست و افراد هیچ نوع گوشت و محصولات حیوانی مصرف نمی کنند. گیاهخواران تام حتی از محصولات چرمی، پشمی، ابریشمی یا هر گونه محصول به دست آمده از حیوانات نیز استفاده نمی کنند.


Pesco-vegetarian Diet: در این رژیم، علاوه بر غذاهای گیاهی، فرآورده های لبنی، تخم مرغ و ماهی نیز مصرف می شود؛ ولی افراد از انواع دیگر گوشت پرهیز می کنند. 


Fruitarian Diet: در این رژیم، فقط از میوه های خام یا خشک، انواع مغزها، عسل و روغن زیتون استفاده شده و غذاهای پخته شده بسیار کم مصرف می شود.

مزایای گیاه‌خواری

 

گیاه‌خواران در برنامه غذایی‌شان تنها از منابع گیاهی مانند انواع سبزی‌ها، میوه‌ها، غلات، حبوبات، مغزها و دانه‌های روغنی استفاده می‌کنند. این رژیم اگر به صورت متنوع و کامل استفاده شود، تمامی نیازهای غذایی این گروه را تامین می‌کند. این رژیم نسبت به سایر رژیم‌های غذایی، کلسترول و اسیدچرب اشباع کمتری دارد و کمتر از ۳۰ درصد کالری رژیم از منبع چربی تامین می‌شود که بیشتر آن اسیدهای چرب غیراشباع است.

 به همین دلیل خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق، فشارخون بالا، دیابت و سرطان‌ها در این گروه کمتر از سایرین است. علاوه بر آن، این رژیم حاوی درصد زیادی کربوهیدرات و فیبر است که به سلامت دستگاه گوارش کمک کرده و از سرطان کولون جلوگیری می‌کند و در درمان یبوست موثر است.
 دیگر اینکه این رژیم از حجم زیاد و کالری کم برخوردار است که به کاهش ابتلا به انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان کولون، ریه و پستان منجر می‌شود و احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا و سکته‌های مغزی کاهش می‌یابد. این رژیم حاوی مقادیر بالایی بتاکاروتن و ویتامین C است که به حفظ سلامت کمک شایانی می‌کنند.

چربی

رژیم‌های گیاهخواری، بدون کلسترول و عموما کم‌چرب هستند. بنابراین پیروی از رژیم گیاهخواری این امکان را فراهم می‌آورد تا به پیشنهادهای داده شده مربوط به کاهش خطر بیماری‌های مزمن مهم از قبیل بیماری قلبی و سرطان عمل کنیم. غذاهای غنی از چربی، آنهایی که باید با صرفه‌جویی مصرف شوند شامل روغن‌ها، مارگارین، مغز‌ها، کره مغزها، کره دانه‌ها، آوکادو و نارگیل هستند. ویتامین D در رژیم غذایی گیاهخواری یافت نمی‌شود اما در بدن انسان تحت تاثیر نور آفتاب ساخته می‌شود. 

حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آفتاب تابستان روی دست‌ها و صورت دو تا سه بار در هفته به منظور تولید ویتامین D مورد نیاز بزرگسالان مورد نیاز است.

کلسیم
کلسیم مورد نیاز به منظور تحکیم استخوان‌ها در سبزی‌های برگ سبز تیره، توفونی فرآوری شده با سولفات کلسیم و بسیاری از غذاهایی که به وسیله گیاهخواران خورده می‌شود، موجود است. نیازهای کلسیم افرادی که از رژیم کم‌پروتیین پیروی می‌کنند یعنی رژیم‌های غذایی بر اساس پروتیین گیاهی گاهی اوقات ممکن است پایین‌تر از افرادی باشد که از پروتیین بیشتری استفاده می‌کنند مثل رژیم غذایی گوشتخواران. در هر حال، بسیار مهم است که گیاهخواران غذاهای غنی از کلسیم بخورند و یا از مکمل کلسیم روزانه استفاده کنند 
رژیم‌های گیاهخواری می‌توانند روی مورد نیاز بدن را در سطوح نزدیک به RDA یا حتی بالاتر را تامین کنند. روی در غلات، حبوبات و مغزه‌ها یافت می‌شود.


آهن
انواع لوبیاهای خشک و سبزی‌های برگ سبز تیره منابع خوب آهن هستند، جذب آهن به طور قابل توجهی با خوردن غذاهای حاوی ویتامین C همراه با غذاهای حاوی آهن افزایش می‌یابد.

منابع آهن
لوبیای سویا، عدس، ، لوبیا قرمز، نخود، لوبیای چشم بلبلی، لوبیای قرمز، آب آلو (بخارا)، برگ چغندر، دانه کنجد کوبیده، نخود فرنگی، انجیر، بلغور، ، کشمش، هنداونه، ارزن، کلم و…

روی

رژیم‌های گیاهخواری می‌توانند روی مورد نیاز بدن را در سطوح نزدیک به RDA یا حتی بالاتر را تامین کنند. روی در غلات، حبوبات و مغزه‌ها یافت می‌شود.

ویتامین B12
میزان نیاز به ویتامین B12 بسیار اندک است. منابع غیرحیوانی شامل مخمر تغذیه‌ای ‌T6635 Red star به عنوان فرمول حمایتی (مکمل) گیاهخواری شناخته شده است (حدود ۲ قاشق چای‌خوری از آن RDA بزرگسالان را تامین می‌کند). به خصوص برای زنان باردار شیرده، نوزادان و کودکان که ویتامین B12 در رژیم غذایی‌شان باید موجود باشد، بسیار حایز اهمیت است.
مواد غذایی متعددی با ویتامین B12 غنی شده‌اند اما گاهی اوقات شرکت‌ها آنچه را انجام می‌دهند، تغییر می‌دهند. بنابراین همیشه به دقت برچسب‌های غذایی را به دقت بخوانید. تمپه (Tempeh) ، میسو (خمیر سویا و نمک و غلات تخمیر شده غذای ژاپنی است)، جلبک دریایی دارای برچسبی هستند که محتوای بالای ویتامین B12 را در آنها نشان می‌دهد. به هر حال، این قبیل محصولات منابع قابل دسترس ویتامین نیستند، به این علت که مقدار ویتامین B12 موجود بستگی به نوع فرآوری ماده غذایی دارد. سایر منابع ویتامین B12 شامل شیر سویای غنی شده، هم‌سنخ‌های گوشت که با ویتامین B12 غنی شده باشند و مکمل ویتامین B12. مکمل‌هایی وجود دارند که حاوی فرآورده‌های حیوانی نیستند. گیاهخوارانی که گیاهخوار مطلق نیستند می‌توانند ویتامین B12 مورد نیاز خود را از لبنیات و تخم‌مرغ به دست آورند.

معایب گیاه‌خواری

با وجود کلیه مزایایی که این نوع رژیم دارد ولی خطر پیدایش کمبودهای تغذیه‌ای در گیاه‌خواران، به خصوص گروه‌های آسیب‌پذیر مانند زنان باردار و شیرده، کودکان، نوجوانان و ورزشکاران وجود دارد.  
در دوران بارداری و شیردهی به دلیل تامین رشد جنین و تغییرات بدن مادر، نیاز به کالری، پروتیین، ویتامین و مواد معدنی افزایش می‌یابد ولی ویتامین‌های B2،B6،B12، اسیدفولیک و عناصری مثل روی و آهن در منابع حیوانی بیشتر و قابل جذب‌تر هستند٬به طوریکه B12را فقط در منابع حیوانی می توان یافت.
 بنابراین مادران باردار و شیرده که از این رژیم استفاده می‌کنند باید به میزان بالاتری از مغزها، حبوبات، میوه‌های خشک و محصولات لبنی یا در صورت امتناع از شیر سویا استفاده کنند. درباره کودکان پیرو این رژیم نیز با وجود برنامه‌غذایی متنوع و کامل می‌توان رشد مناسب آنها را تامین کرد ولی به دلیل وجود مقادیر زیاد مهارکننده‌های جذب در منابع گیاهی مانند فیتات که در غلات و دانه‌ها وجود دارد، اگزالات که در اسفناج، ریواس، شکلات و بادام‌زمینی وجود دارد، سیترات موجود در مرکبات و تانات موجود در چای، به کاهش جذب مواد مغذی منجر می‌شود. 


بنابراین درباره کودکان بهتر است علاوه بر تامین پروتیین کافی برای سلامت و رشد
استخوان‌هایشان و رفع نیاز به چربی و کلسیم باید از شیر و لبنیات نیز استفاده کنند و علاوه بر آن از منابع روی که برای رشدشان مفید است، استفاده کنند. 

غلات سبوس‌دار، سبزی‌های برگ سبز تیره و زرد تیره منبع خوب روی هستند. از دیگر معایب رژیم گیاه‌خواری، وجود مقادیر زیاد ویتامین C دراین رژیم است که مازاد ویتامین C به اسید اگزالیک تبدیل می‌شود و خطر ابتلا به سنگ‌های اگزالاته کلیوی را در این گروه افزایش می‌دهد. در پایان باید یادآور شویم که برای حفظ سلامت کامل و همه جانبه، داشتن یک رژیم متعادل، متناسب و متنوع کلید طلایی موفقیت است. 

سخن آخر …

اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم و بر اساس آخرین تحقیقات و بدون جانبداری از گروهی خاص اعلام نظر کنیم، باید بگوییم بدن انسان با پیچیدگی های فراوان خود ، نیازمند تأمین انرژی و حفظ سلامتی خود برای تداوم حیات است و در واقع برای دستیابی به این مهم نیازمند تأمین تمامی املاح، آب، الکترولیت ها، ویتامین ها، کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها می باشد، لذا بهتر است از تمام گروه های غذایی (به شرط رعایت اعتدال در مصرف) استفاده کند.