«سوزش سر دل» عبارت است از احساس ناراحتی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش. سوزش سر دل كه با نام برگشت محتویات معده به مری نیز شناخته می‌شود یك علامت است و نه یك بیماری.
علایم شایع سوزش سردل عبارتند از:- آروغ زدن یا برگشت مختصر محتویات معده به دهان، كه باعث ترش كردن می‌شود.
- احساس سنگینی، سوزش یا ناراحتی در قفسه سینه
- مشكل در بلع
- درد خفیف یا احساس نفخ
- ندرتاً استفراغ
علل سوزش سردل:
سوزش سر دل، همانطور كه گفته شد ربطی به قلب ندارد. این حالت به دلیل برگشت اسید از معده به مری رخ می‌دهد. عضلاتی كه قسمت بالایی معده را می‌بندند شل می‌شوند و به این ترتیب، مقداری از محتویات معده وارد مری شده و پوشش مخاطی آن را آزرده می‌سازد.
عوامل افزایش دهنده خطر عبارتند از:
فتق معده (قسمتی از معده به درون قفسه سینه می‌رود)، زخم مری، استرس، رژیم غذایی نامناسب؛ پرخوری، چاقی، سیگار كشیدن، مصرف الكل و داروهایی مثل آسپیرین، داروهای مورد استفاده در آرتریت (التهاب مفصل)، یا كورتیزول.
برای پیشگیری باید از پرخوری ، استعمال دخانیات و الكل خودداری شود. مقدار چربی‌ها، غذاهای سرخ شده، ادویه‌جات، قهوه، چای، و رب گوجه فرنگی را در رژیم غذایی خود كم كنید. بلافاصله پس از غذاخوردن خم نشوید، دراز نكشید، یا ورزش نكنید. لباس تنگ نپوشید. زیر سرخود را به هنگام خوابیدن بالا ببرید یا پایه‌های سر تخت را حدود 15-10 سانتی‌متر بالا آورید. اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را كم كنید. علایم را می‌توان با درمان كنترل نمود اما عود این حالت شایع است.
عوارض احتمالی:
معمولاً انتظار نمی‌رود عارضه‌ای رخ دهد. سوزش سر دل كه به طور مكرر و به مدت طولانی رخ دهد ممكن است نشان دهنده سایر بیماری‌ها مثل زخم معده یا دوازدهه باشد. اسید معده ممكن است به مری آسیب وارد كند.
درمان:
سوزش سر دل معمولاً یك ساعت پس از خوردن غذا آغاز می‌شود و ممكن است تا چندین ساعت ادامه داشته باشد. معمولاً نیازی به مراقبت پزشكی نیست. خوردن ضد اسید به هنگام بروز سوزش سر دل و رعایت نكات پیشگیری قاعدتاً باعث كنترل علایم می‌شوند.
داروها:
برای ناراحتی خفیف می‌توان از شربت معده (ضد اسید) استفاده كرد. شربت معده روی مخاط مری را می‌پوشاند و اسید معده را خنثی می‌سازد. دوز معمول عبارت است از یك قاشق غذاخوری یك ساعت پس از هر وعده غذایی و نیز قبل از خواب.
رژیم غذایی:
از غذاها و نوشیدنی‌هایی كه باعث ترشح زیاد اسید می‌شوند پرهیز كنید، از جمله غذاهای پر ادویه، قهوه، آب میوه ترش، یا الكل. خوردن شكلات باید كنار گذاشته شود و مصرف غذاهای چرب نیز محدود شود.
غذا را در وعده‌های بیشتر و حجم كمتر در هر وعده میل كنید.
درچه شرایطی باید به پزشك مراجعه نمود؟
اگر بلع غذا مشكل‌تر شود.
اگر به هنگام سوزش سر دل خون بالا آورده شود.
اگر سوزش سر دل علی‌رغم درمان‌های خانگی ادامه یابد.
براساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاء سلامت وزارت بهداشت، در صورتی كه علایمی مانند تنگی نفس، تعریق، درد در فك، گردن و دست، تهوع یا استفراغ، احساس سرما و رطوبت همراه سوزش سر دل وجود داشته باشند، ممكن است واقعاً حمله قلبی رخ داده باشد. در هر شرایط و در مورد مصرف هرگونه داروئی، با پزشك خود مشورت كرده و از خود درمانی پرهیز كنید.