ین روزها عده ای چشم طمع به کارون،سفره پربرکت جنوب دوخته اند.سفره ای که زمانی زیستگاه ومامن انواع ماهی ها بود حالا با صید غیرمجاز و استفاده از روش های غیر معمول ماهیگیری با شوک الکترویکی و سم دارد برچیده می شود.گونه هایی از بین رفته اند،تخم ریزی ها کاهش پیدا کرد،اکوسیستم تغییر یافته و در یک کلام کارون چون سفره ای می ماند که هر روز تهی تر می شوند.
این اتفاق تلخ در حالی می افتد که اداره محیط زیست استان خوزستان به علت نداشتن نیروی کافی برای حفاظت از کارون عملا قافیه را به صیادان غیرمجاز باخته است،صیادانی که با وارد کردن و استفاده از دستگاه های شوک الکتریکی از عراق به آسانی ماهی های بی جان روی آب را شکار که نه،جمع آوری می کنند.به گفته معاون محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان، با ورود دستگاه ماهیگیری از طریق شوک الکتریکی از کشور عراق به استان، آسیب‌هایی به تالاب‌ها و رودخانه‌ها و جانداران موجود در این آب‌ها وارد شده است.
«عادل مولا» در ادامه می گوید: «شعاع عمل این دستگاه با توجه به ولتاژ دستگاه متغیر است و علاوه بر ماهی‌ها، دیگر جانداران موجود در آب‌ها، مانند مارهای آبی را از بین می‌برد. استفاده از دستگاه شوکر برقی موجب فلج شدن ماهی‌ها می‌شود و پس از آنکه ماهی‌ها تلف می‌شوند، ماهیگیرهای متخلف ماهی‌ها را با تور از سطح آب جمع‌آوری می‌کنند.»
روش های بی رحمانه صید
صیادان غیرمجاز علاوه بر این که در زمان ممنوع صید می‌کنند به روش‌های بسیار بی‌رحمانه‌ای ماهی را از آب خارج می‌کنند که این روش به اکوسیستم رودخانه خسارت‌های کلی وارد می‌کند.
۲ روش برای صید غیرمجاز در رودخانه‌ها استفاده می‌شود که یکی از آنها استفاده از سم و دیگری استفاده از الکتریسیته است که هر دوی این روش‌ها به اکوسیستم رودخانه خسارت‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.
صیاد در روش نخست از سمی استفاده می‌کند که ماهی را به روی آب می‌آورد، این روش به این دلیل ممنوع و غیرمجاز است که علاوه بر کشتار گسترده ماهیان، همه اکوسیستم رودخانه را برهم می‌زند و همه «فیتوپلنگتون»های موجود در رودخانه و آبزیانی که مصرف خوراکی ندارند نابود می‌کند.
استفاده از این روش باعث می‌شود تا سم باقی‌مانده در رودخانه با آب محلول شود و پس از گذشت زمانی یا از طریق ماهی صید شده و یا از طریق آب رودخانه به چرخه غذایی انسان وارد شود و باعث بروز مشکلاتی برای سلامتی انسان شود. صید این گونه غیرمجاز ماهی باعث می‌شود تا بچه ماهی‌هایی که تازه متولد شده‌اند نیز کشته شوند و در واقع تداوم این روش باعث انقراض نسل برخی از ماهی‌ها در رودخانه‌های استان می‌شود.
مرتضی شیخی، کارشناس امور آبزیان در این باره می گوید:«این سم ممکن است در برخی نقاط رودخانه که آب راکد است جمع شود و غلظتش بالا رود و در نهایت کل اکوسیستم را تغییر دهد.از سویی این سم در گوشت ماهی جذب می شود و برای مصرف کنندگان انواع حساسیت ها را به وجود می آورد.تصور کنید کودکی۵ساله از این ماهی مصرف کند،چه تضمینی وجود دارد که او دچار حساسیت و بیماری های متعدد نشود؟»
در روش دوم و استفاده از شوکر و الکتریسیته در رودخانه باعث می‌شود تا همه جنبنده‌های موجود در رودخانه کشته شوند، شاید در روش صید ماهی با سم، برخی از ماهی‌ها به علت قوی بودن ماهی و یا فرار کردن از محل صید غیرمجاز و یا تاثیر کم سم، زنده بمانند ولی در روش صید با شوک برقی، همه ماهی‌ها در محدوده صید کشته می‌شوند و عملا تا شعاع در نظر گرفته برای الکتریسیته به کار رفته، هیچ جنبنده‌ای زنده نماند.
یکی دیگر از آسیب‌ها، وارد کردن خسارت به منابع ماهی در رودخانه‌ها و صید در زمان تخم‌ریزی ماهی است که باعث می‌شود ماهی ماده‌ای که در حال تخم‌ریزی است صید شود در نتیجه، نسل آنها در چند دوران تخم‌ریزی منقرض می‌شود و یا در شرایط هشدار قرار خواهد گرفت.
خوب است بدانید؛ اگر در زمان تخم‌ریزی از روش‌های صید غیرمجاز سم و یا الکتریسیته استفاده شود همه تلاش ماهی‌ها برای تخم‌ریزی از بین می‌رود و بچه ماهی‌ها نابود می‌شوند.
شیخی با بیان اینکه این نوع روش صید ماهی در هیچ جای جهان پذیرفته شده نیست و غیر انسانی هم است می گوید:«صیادان غیر مجاز با این کار نه فقط ماهی هایی که مصرف خوراکی ندارند را از میان می برند بلکه به گونه های آبزی که ممکن است منبع غذایی ماهی های خوراکی باشند صدمه جدی وارد می کنند.»
وی درباره معایب دیگر این نوع روش صید اظهار می کند:«برخی از ماهی هایی که به این روش صید می شوند هنوز رشد کامل نکرده اند و مراحل تکثیر را انجام نداده اند.شکار ماده نابالغ خارج از زمان صید هم باعث می شود به مرور ذخایر کارون کمتر و کمتر شود.»
خلاء قانونی برای برخورد با متخلفان
اما صیادان غیرمجاز آینده نگر نیستند،دلشان هم نه به حال کاورن می سوزد نه ذخایر آن.آنها فقط به دنبال ماهی بیشتر و صید آسان و تعداد اسکناس هایی هستند که به جیب می زنند.حالا چطور می شود مقابل این میل افزون طلبی صیادان غیرمجاز ایستاد؟اینجاست که ضعف قانون چون دیواری حائل بین متخلفان و جریمه ها ایستاده است. بر اساس مصوبه هیات وزیران و مصوبه شماره ۲۶۰ شورای عالی حفاظت محیط زیست جریمه هر قطعه ماهی ۱۶ هزار ریال و علاوه بر محرومیت از دریافت پروانه صید، مجازات های دیگری مطابق ماده ۱۱ قانون شکار و صید از ۹۱ روز تا ۶ ماه حبس یا جزای نقدی از یک میلیون پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال در نظر گرفته شده است.اما همیشه همه این مجازات ها با هم اعمال نمی شود و در نهایت با جریمه به ازای هر قطعه ماهی، ماجرا ختم به خیر می شود.
معاون محیط طبیعی اداره‌کل محیط زیست خوزستان ادعا می کند: «برای مقابله با این معضل و جلوگیری از گسترش این روش ماهیگیری، جریمه‌های سنگینی برای متخلفان در نظر گرفته شده است و در صورت مشاهده تخلف، علاوه بر ضبط همه ادوات ماهیگیری، جریمه نقدی و حبس برای متخلف اعمال می‌شود.» این ادعا در حالی مطرح می شود که به علت کمبود گشت های ساحلی همچنان صیادان غیرمجاز با آسودگی به شکار ماهی به وسیله دستگاه موتور برق،شوک الکتریمی و سم می پردازند.
علی آغاجری از فعالان محیط زیست خوزستان تمام قد مقابل سخنان معاون محیط طبیعی اداره‌کل محیط زیست استان می ایستد و به صراحت می گوید:«اگر همان اول۱۶تومان را از صیادان غیرمجاز بگیرند و بگویند برو صید کن بسیار آبروندانه تر از آن است که اعلام کنند این گونه صید ممنوع است و بعد که صیاد را گرفتند مثلا او را ۱۰هزار تومان جریمه کنند!»
او با بیان اینکه نظارت کمی بر روی کارون وجود دارد اظهار می کند:« ما اکوسیستم را چه در خشکی و چه در آب کنترل نمی کنیم و تا آثار مخرب آن عیان نشود به فکر کنترل بیشتر و اعمال قوانین سفت و سخت نمی افتیم.حالا باید بنشینیم و ببینیم چه زمانی بلایی که سر ماهی خاوریاری آمده و نسل آن در حال انقراض است به سر گونه های زیستی کارون می آید.»
سگرمه های درهم کارون و صیادان قدیمی
این روزها نه تنها کارون که صیادان قدیمی و سال و ماه دیده آن سگرمه هایشان در هم است.صیادان قدیمی که حلال و حرام سرشان می شود و برای شکار چند ده عدد ماهی مشقت های زیادی را تحمل می کنند و نان بازو و تجربه چندین ساله شان را می خورند،در مقابل فرصت طلبانی را می بینند که به آسانی خوردن یک لیوان آب و به کمک موتور برق و دستگاه شوک الکتریکی و سم هزاران ماهی شکار می کنند.آنها مدام این سوال ورد زبانشان است که بالاخره چه کسی مچ صیادان غیر مجاز را می گیرد و برای همیشه سایه شومشان را از سر کارون کم می کند؟این سوالی است که همه دوستداران محیط زیست امیدوارند پاسخش مشمول مرور زمان نشود.