صفحه نخست » گزارش ویژه » علمی

---

جام جم آنلاين: آيا تا به حال از خود پرسيده‌ايد كه چرا فلامينگوها در مقايسه با ديگر پرندگاني كه مشابه آنها هستند رنگ متفاوتي دارند؟ فلامينگوها پرندگاني هستند كه اغلب به رنگ صورتي يا نارنجي ديده مي‌شوند.


برخي از افراد بر اين باورند كه آنچه بيش از هر عاملي بر رنگ اين گروه از پرندگان زيبا تاثير مي‌گذارد، مواد غذايي تشكيل‌دهنده رژيم غذايي اين پرندگان است. اما حقيقت اين است كه به نظر مي‌رسد علاوه بر تغذيه عوامل ديگري نيز وجود دارند كه مي‌توانند بر رنگ اين موجودات تاثير بگذارند.
فلامينگوها از قديمي‌ترين گونه‌ هاي پرندگان هستند كه ساكن زمين بوده‌‌اند. آنها اغلب از مواد معلق موجود در آب‌ها تغذيه مي‌كنند. پاهاي بلندشان جستجوي شكار در آب‌هاي عميق را امكان‌پذير مي‌كند. گروهي از فلامينگوها از جلبك‌هاي دريايي، سيانوباكترها و گياهان تك سلولي تغذيه مي‌كنند و اين در حالي است كه گروهي ديگر موجودات بزرگ‌تري همچون حشرات، بي‌مهره‌گان و ماهي‌هاي كوچك را طعمه خود قرار مي‌دهند.
براساس تحقيقات انجام شده،‌ فلامينگوها براساس موادي كه از آنها تغذيه مي‌كنند، مي‌توانند به رنگ‌هاي صورتي يا نارنجي و حتي سفيد باشند. جلبك‌ها و سخت‌پوستاني كه اين پرندگان از آنها تغذيه مي‌كنند حاوي رنگدانه‌هايي هستند كه كاروتنوئيد نام دارد. جالب است بدانيد جلبك‌هاي سبز ـ آبي و همچنين ميگوهاي ساكن آب‌هاي شور كه پرندگان از آنها تغذيه مي‌كنند، حاوي بيشترين مقدار از اين رنگدانه هستند.
آنزيم‌هاي موجود در كبد فلامينگوها رنگدانه‌هاي كاروتنوئيد را كه وارد بدن آنها شده است، تجزيه كرده و از تجزيه اين رنگدانه‌ها مولكول‌هايي به رنگ‌هاي صورتي و نارنجي حاصل مي‌شود كه در بال‌ها، منقار و پاهاي اين پرندگان رسوب مي‌كند. به همين دليل معمولا گروهي از فلامينگوها كه از جلبك‌ها تغذيه مي‌كنند در مقايسه با فلامينگوهايي كه جانوران كوچك ساكن آب‌ها را شكار مي‌كنند، بسيار پررنگ‌تر هستند. اغلب براي فلامينگوهايي كه در قفس از آنها نگهداري مي‌شود، برنامه غذايي خاصي كه شامل گونه‌اي از ميگوها و افزودني‌هايي نظير بتاكاروتن است در نظر گرفته مي‌شود. اين در حالي است كه اگر برنامه غذايي آنها را تغيير دهيم اين فلامينگوها به رنگ نارنجي نبوده و رنگ آنها در محدوده‌اي از رنگ سفيد تا صورتي كمرنگ متغير خواهد بود.
فلامينگوهايي كه تازه سر از تخم بيرون مي‌آورند، پرهايي به رنگ خاكستري دارند و بتدريج براساس مواد غذايي كه از آنها تغذيه مي‌كنند، رنگ شان تغيير خواهد كرد. هرچه مقدار تغذيه اين پرندگان از مواد غذايي حاوي رنگدانه كاروتنوئيد بيشتر باشد، تغيير رنگ پرهاي آنها محسوس‌تر خواهد بود.
در شرايطي كه آنها از موادي تغذيه كنند كه بدون اين رنگدانه‌ها باشد، پرهاي جديدي روي بدن آنها رشد خواهد كرد كه بي‌رنگ است. به عبارت ديگر مي‌توان گفت، ايجاد كوچك‌ترين تغييري در برنامه غذايي اين پرندگان، اين رنگدانه‌ها از طريق پرريزي پرنده از بدن آنها خارج خواهد شد.
ما انسان‌ها نيز از مواد غذايي حاوي كاروتنوئيد همانند هويج كه حاوي بتاكاروتن است يا هندوانه كه حاوي رنگدانه ليكوپن است، تغذيه مي‌كنيم، اما از آنجا كه زياد از اين مواد غذايي تغذيه نمي‌كنيم، رنگ پوستمان تغيير نخواهد كرد.