صفحه نخست » گزارش ویژه » دنیای حیوانات

نام : Ambystoma mexicanum
Axolotl
نام مترادف : سمندر مكزيكيMexican Salamander
ماهي سيار مكزيكيMexican Walking Fish
مبدا : مكزيك (اساسا درياچه Xochimilco و Chalco)

سمندرها شاخه اي از دوزيستان هستند.يك برداشت نادرست در باره سمندرها اين است كه تصور ميشود آنها مارمولك هستند يا خزنده اند.در حاليكه دوزيستان ، گروه مستقلي از حيوانات هستند.
اكسولوتل axolotol (Ax-oh-lot-ul) در اسارت رنگهاي متنوعي دارد، خاكستري ، تقريبا قهوه اي ،سفيد با لكه هاي سياه،آلبينو طلايي،آلبنو سفيد تا سياه چرده سبزه .
رنگ معمول آن ،رنگ گونه وحشي يعني نزديك به سياه ،قهوه اي شكلاتي ، يا كرم است .اليته نوع ابلق آن در رنگهاي متفاوت وجود دارد




نام اكسلوتل از زبان آزتكي منشا يافته،و به خداي دگرديسي و مرگ مرتبط ميشود.مبدا آنها به دو درياچه آب شيرين زاچيميلكوXochimilco و چالكو Chalcoدر جنوب مكزيكو سيتي بر ميگردد. متاسفانه امروزه ديگر چالكو وجود ندارد و از زاچيميلكو تنها شبكه اي از كانالها و بركه هايي باقي مانده است .آنها در طبيعت به شدت مورد تهديد قرار گرفته اند و اينك در حفاظت قانون قرار دارند.

اكسولتل به دلايل مختلف موجود دلربايي است ،بدليل ظاهر عجيب و غريبش و توانايي در باز زايي ،آنها از تخم به لارو و از ان به شكل بالغ در مي ايند.اكسولتل به همراه تعدادي از دوزيستان براي تمام عمر در مرحله لاروي بسر ميبرند.و باله دمي و آبشش و پوسته ظاهري لاروي را حفظ كرده و خصوصيات سمندرهاي بالغ و چشم و پلك در انها توسعه و تكامل نمي يابد.انها خيلي بيشتر از لاروهاي سمندر طبيعي رشد ميكنند و در اين مرحله لاروي به بلوغ جنسي ميرسند. آنها تا اندازه 43 سانتيمتر ديده شده اند.اندازه بالغشان معمولا به 20 تا 28 سانتيمتر ميرسد.

حيوان كاملا آبزي بوده .اگرچه داراي ششهاي ابتدايي هستند.آنها از طريق آبشش نفس كشيده و به مقدار كمتري نيز از طريق پوست به اين كار مبادرت ميورزند.انها به تدريج ششهاي ابتدايي شان را توسعه داده تا در زمان لازم توانايي تغيير تبادلات گازي را داشته باشند و از اينروست كه دگرديسي پنهان دارد.
اكسلوتل يا ماهي سيار مكزيكي Mexican Walking Fishيك دوزيست بوده و سمندر است.انها حشرات و سوسكها و انواع كرمها و ماهيان كوچك را ميخورند.سمندرها بيشتر شب گرد بوده و بايد شبها غذا را به آنها تقديم كرده و صبح باقيمانده آن را خارج كرد .آنها را ميتوان 4 تا 7 بار در هفته تغذيه كرد.
اين سمندرها كاملا به شرايط آبي وايسته اند و ترجيح ميدهند در آب بمانند تا خشكي .يك آكواريوم 30 در 37 در 60 سانتيمتر براي نگهداري دو سمندر بالغ كافيست.عمق آب زياد مهم نيست.ولي عمق 15 سانتيمتر يا بيشتر توصيه ميشود.



آكواريوم بدون شن دلربايي كمتري دارد ولي تميز كردن آن راحت تر بوده و خطر بلعيده شدن شن و سنگريزه هاي كوچك را به همرا غذا از بين ميبرد .در صورتي كه كف آكواريوم را بخواهيم بپوشانيم بايد به اين نكته توجه داشته باشيم كه مواد آنقدر ريز نباشند كه در هنگام غذاخوردن به همرا غذا ، وارد دهان حيو.ان شود.زيرا آنها دهانشان را به يكباره به مقدار زيادي باز كرده و غذا و انچه در نزديك آن باشد در معرض بلعيده شدن قرار ميگيرد.
در طبيعت دماي آب در زاچيميلكو(زادگاه اين سمندر) به ندرت به بالاي 20 درجه سانتيگراد مبرسد(اين درياچه در ارتفاع بالا قرار دارد)اگرچه دما در زمستان به 6-7 درجه سانتيگراد يا كمتر تقليل مي يابد.در اسارت هر درجه اي بين 14 تا 22 درجه سانتيگراد براي بالغين معقول است .هر درجه اي بالاتر از 25 درجه سانتيگراد به هر دليلي كه باشد بيشتر از چند روز غير مناسب است.حرارت بالا سبب استرس آكسولتل و بي اشتهاي شده و غالبا عفونتهاي قارچي و باكتريايي را به دنبال خواهد داشت.اگر نياز به فيلتراسيون باشد بايد از راه هاي معمولش باشد و آكسولتل در صورت جريان داشتن آب دچار استرس ميشود.در صورتي كه جريان آب يك فيلتر قوي وجود داشته باشد بايد جريانش را كاسته يا پخش كرد تا جريان آب زيادي در تانك بوجود نيايد.نيازي به گياه وجود ندارد مگر اينكه تكثير آن در نظر باشد.بايد از گونه هاي تنومند گياهان يا انواعي كه به راحتي قابل جايگزيني است استفاده كرد زيرا آكسولتل عادت به لايروبي داشته و گياهان ظريف را د رتانك خراب ميكند.مكانهاي اختفا اگرچه لازم نيست ولي ايده مناسبي است.به نظر مبرسد اكسولتل مايل باشد گاه گاهي پنهان شود.نيازي به ر‍‍ژيم روشنايي ندارند مگر اينكه بخواهيم تماشايشان را برايمان راحت تر كنيم.
براي اطمينان از حفظ كيفيت آب بايد تعويض آب بصورت منظم صورت پذيرد. مقدار 20 درصد در هر دو هفته يكبار معمولا كافيست مگر اينكه تعداد زيادي را در يك تانك كوچك نگهداري كرده باشيم يا تغذيه بيش از حد صورت گرفته باشد.در صورت استفاده از آب شير(لوله كشي) بايد نسبت به شناسايي و خنثي سازي مواد مضر در آب (كلرين،كلر امين و فلزات) اقدام كرد
تغذيه :
آكسولتل خورنده حريصي است.او كرمهاي خاكي ،كرمهاي توبيفكس،كرمهاي خوني ،كرمهاي سياه ،سخت پوستاني نظير ميگو ،قطعات ماهي(ماهي شور يا دريايي نباشد)،دل گاو يا گوشتهاي ديگر قرمز،غير مهره داران كوچك نظير حشرات،بچه قورباغه و ماهيان كوچك .(مصرف خوراك زنده) را ميخورد. از دادن دو مورد آخر(بچه قورباغه و ماهيان كوچك)شايد بهتر باشد كه پرهيز شود زيرا اغلب مامني براي انگها بوده كه ميتوانند به آكسولتل انتقال يابد.
غالب آنها پلت هاي غذايي كه بصورت تجاري براي ماهيان آزاد و قزل آل تهيه ميشود را مصرف ميكنند.كه غذاي بسيار عالي است.غذاهاي نظير Tetra's Reptomin نيز خورده ميشوند ولي به دليل شناور بودن خيلي مطلوب نيستند.وقتي آنها در دماي بالاتري نگهداري شوند بايد با نظم و وعده بيشتري غذا داده شوند.مقدار غذايي كه بتواند در مدت 15 دقيقه بخورد، راهنماي مصرف خوبيست.وقتي آنها در دماي 22 درجه سانتيگراد نگهداري شوند به 2-3 روز يكبار تغذيه نياز دارند.
نبايد غذاهاي اضافه را بعد از تغذيه براي پوسيدن در تانك به حال خود گذاشت.

تكثير :
آكسولتل در طي 6 ماه تا يك سال به بلوغ جنسي ميرسد.غالبا به 20 سانتيمتر ميرسد.نر هاي رسيده به بلوغ جنسي داراي كلواك cloaca (منفذ تناسلي )ورم كرده بزرگتري نسبت به ماده ها هستند.ماده ها را تا زمانيكه به سن 18 ماهگي نرسيده اند نبايد جفت زد زيرا اين زمانبست كه آنها به رشد كاملشان رسيده و از لحاظ شرايط جنسي آمادگي مي يابند. تكثير در هر زماني از سال امكانپذير است ولي بيشترين موفقيت در دسامبر و ژانويه(آذر و دي ماه) رخ داده است.در صورتيكه دما در طول سال ثابت نگهداشته شود.،توليد مثل در هر زماني امكان پذير است.جفت گيري معمولا يك تا دو بار در سال در زمستان صورت ميگيرد.تانك تكثير بايد با گياهان آراسته شود(گياهان پلاستيكي بدليل اينكه فاسد نميشوند مناسب هستند) تا آكسولتل ماده تخمهايش را به آن بچسباند.قطعه سنگ پهن و ناهموار بايد در كف تانك قرار داده شود تا نر بتواند اسپرمش را رويش بسپارد.پس از انجام رقص عشق و دريافت كپسول اسپرم توسط ماده بهتر است كه نر را خارج كرد.تخمگذاري حدود دو روز بعد صورت ميگيرد.بسته به اندازه ماده بين 100 تا 1000 تخم ميتواند گذاشته شود .




بعد از تخم گذاري بهتر است كه ماده را نيز خارج كرد.تخمها در دماي 24 درجه سانتيگراد بعد از 14 روز تفريخ ميشوند.لاروها هر غذايي كه به اندازه دهانشان باشد را ميتوانند بخورند.دافني جوان ، كرمهاي بسيار ريز و نوزا د آرتمياي تازه تفريخ شده (بدون پوسته ) غذاي آغازين مناسبي هستند.وقتي لاروها به 3 سانتيمتر رسيدند ميتوانند غذاهاي بزرگتري دريافت كنند.مانند كرم خوني منجمد،كرم خاكي و توبيفكس خرد شده و كرم سفيد.آنها ميتوانند همديگر خوار باشند.لذا تعداد زيادي از آنها را نبايد در يك تانك نگهداري كرد.در دماي 24 درجه سانتيگراد آنها بايد دو بار در روز تغذيه شوند بطوريكه آنرا ظرف 20 دقيقه مصرف كنند.تا زماني كه به 10 سانتيمتر برسند.تغذيه كمتر ممكن است سبب از دست دادن عضوي يا آبشش شده و سبب مرگ شود.وقتي به 15 سانتيمتر برسند آنها آرامتر خواهند شد.نگهداري و تغذيه آنها در دماي 24 درجه سانتيگراد احتمال رسيدن‌ آنها به طول 24 سانتيمتر را فراهم كرده و رسيدن به بلوغ جنسي را در 6 ماهگي فراهم ميكند.

(سگ های آبی Water dogs)



(سمندرهای ببری Tiger Salamanders)



سمندرهای ببری Tiger Salamanders

اصلیت: آمریکا - کانادا - مکزیک

درجه حرارت: درجه حرارت اتاق

خلق و خو: علاقمند به تعقیب شکار و قورت دادن آن

برنامه کاری: خودش را با وضعیت موجود تطبیق می دهد

نور: ترجیحا" نور کم

حداکثر اندازه: کمی بیشتر از یک فوت

در محل سکونت: نقب زدن را دوست دارد

محل امن: در مکان های فرعی ایجاد شده مخفی می شود.

غذاها: حشرات - ماهی ها - کرم ها

نظافت: دست کم هفتگی

تعداد تخم ها: حدود 50

زمان تولید مثل: اوائل بهار

**************************************************
افسانه: در گذشته های دور، مردم تصور می کردند سمندرها قادرند در درون آتش نیز زنده بمانند. این موجودات، زمانی ظاهر می شدند که مردم چوب های تازه را درون آتش می انداختند چرا که آنها در دل چوب ها مخفی می شدند.
حتی یک نوع بخاری قابل حمل مخصوص سیمان سازی هم سمندر نام گرفت که البته بخاطر باور به همان افسانه دیرینه بوده است.

طعمه ماهی: در برخی نقاط، سمندرها (البته معمولا" آنها که در مرحله لاروی به سر می بردند) خیلی رایج و ارزان بودند و به عنوان طعمه ماهی فروخته می شدند.

امروزه چندان هم در دسترس و ارزان نیستند: سمندرها، به محل زندگی پرهزینه ای نیاز ندارند، به گرمای خاصی احتیاج ندارند، نور مخصوصی نمی خواهند، غذاهای عجیب و اسرارآمیز لازم ندارند و تا زمانی که آنقدر بزرگ نشده اند که خوی ویرانگریشان هویدا شود، محل زندگیشان را از بین نمی برند.
نگهداری از آنان آسان است ولی .... چندان هم در دسترس نیستند.

سمندر ببری Tiger Salamander



Ambystoma tigrinum در تمام نقاط ایالات متحده - کانادا و مکزیک یافت می شود.
سمندرهای نقاط مختلف از نظر ظاهری تفاوت هایی دارند اما تمامی آنها زمینه بدنشان تیره است با خال هایی به رنگ روشن بجز نوع خاکستری آن که خالهای سیاه دارند.



زندگی پنهانی: شما نمی توانید سمندرهای خود را در طول روز (مثل خرگوش) در حال دویدن در حیاط منزل ببینید.
نور کامل خورشید بدن آنها را بسرعت خشک می کند و باعث مرگشان می شود. بنابراین آنها گردش خود را شبانه انجام می دهند.
همانند دوستان بسیار عزیزشان
کرم ها و سمندر ها در یک زمان از مخفی گاهشان بیرون می آیند و این باعث خوشحالی سمندرهاست.

رطوبت: اگر مایل به گرفتن سمندر خود هستید، احتمالا" باید آنها را زیر کنده های پوسیده نزدیک آب پیدا کنید. در پاییز معمولا" زیر برگ های خزان زده درختان که بر زمین ریخته اند مخفی می شوند. برگ ها بدن آنها را مرطوب نگهمیدارند.

دوزیستان: همانند سایر دوزیستان، سمندرها نیز زندگیشان را از درون تخم های محصور در حبابهای ژله ای شروع می کنند.
بچه های سمندر که با نام سگهای آبی شناخته می شوند، از هر جنبنده کوچکی تغذیه می کنند.

جانوران گوشتخوار: لاروهای سمندر خیلی زود ممکن است به خوردن ماهی، بچه قورباغه و یا حتی همدیگر عادت کنند. آنها با ولع به خوردن بستگان کوچکتر خود می پردازند و اگر آنها را دستی غذا دهید به خوردن کرم ها و گلد فیش ها علاقه نشان می دهند.

سگ های آبی Water dogs



بچه های سمندر با نام سگ آبی معروف شده اند. گاهی به آنها توله سگ های گلی Mud Puppies یا سگ های دایناسوری Dinosaur Dogs هم می گویند.

آیا توله سگ های گلی گاز هم می گیرند؟ البته آنها مثل سگ های واقعی گاز نمی گیرند ولی می توانند شما را شگفت زده کنند.
آنها دندان ندارند ولی می توانند انگشتان شما را قورت بدهند. نگران نباشید! نمی توانند جراحتی ایجاد کنند.



آیا ماهی را گاز می گیرند؟ آنها اشتیاق زیادی به بلعیدن ماهی های کوچک دارند.



این سگ دایناسورها وقتی به اندازه 6 تا 8 اینچ می رسند قادرند یک گلدفیش را قورت بدهند.



هیچ گاه یک سگ آبی را به تانک ماهی هایتان اضافه نکیند. چون در آنصورت دیگر ماهی ای در کار نخواهد بود و درعوض شما صاحب یک سگ آبی چاق و خندان خواهید شد.



ضمنا" توله سگ های گلی بزرگتر، سگ های آبی کوچکتر را هم می خورند.

آنها عاشق کرم ها هستند: کرم های خاکی جایگاه ویژه ای در لیست غذایی توله سگ های گلی دارند. آنها همچنین به کرم های سیاه و خونی هم علاقه نشان می دهند (چه زنده، چه منجمد).



یک نکته برای تاکید: سگ های آبی یا همان بچه سنمدرهای ببری در واقع هم خانه های مناسبی برای تانک ماهی های شما نیستند. آنها هر جنبنده (و یا حتی غیر جنبنده ای) را می بلعند.
بچه سنمدرهای خود را در یک تانک مجزا و مخصوص که برایشان تدارک دیده اید، نگهداری کنید. آنها را سیر نگهدارید چرا که ممکن است بر اثر گرسنگی یکدیگر را هم بخورند.



سمندرها علاقه زیادی به گاز گرفتن یکدیگر دارند. در این مواقع سریعاً آنها را از هم جدا کنید.

******************************************
اجازه بدید در اینجا با 3 نوع سمندر دیگه هم آشنا بشیم، بعد به بحث قبلی یعنی سمندر ببری بر می گردیم.
---------------------------------------------------------------------------
اکسولتل Axolotl: یک نوع دیگر از سمندر است که بسیار شبیه بچه سمندرهای ببری (سگ های آبی) است ولی اکسولتل تا آخر عمر ظاهر لاروی اش را حفظ می کند و در همین حالت تولید مثل هم می کند. در واقع اکسولتل یک سمندر تک زیست (آبی) محسوب می شود.




---------------------------------------------------------------------------

اژدهای آتشین Fire Dragon: بسیار شبیه سمندر ببری است ولی زیباتر و گران تر. ضمنا" به درجه حرارت کمتر از 70 درجه نیاز دارد.



توجه داشته باشید که این سمندر نمی تواند همبازی بچه ها باشد چرا که اگر مورد تهدید قرار بگیرد، مواد آلوده و سمی از بدنش ترشح می شود.



بخاطر داشته باشید که بعد از دست زدن به این جانور حتما" دستان خود را بشویید. البته بهتر است که او را به حال خود رها کنید.



این سمندرهای اروپایی از رنگ هایی به مراتب روشن تر و درخشان تر نسبت به سمندر های ببری برخوردار هستند.

سمندر خالدار Spotted salamander :




************************************************** **********
تفاوت نر و ماده: سمندرهای نر معمولا" طول بدنشان درازتر و دمشان بلندتر از ماده هاست. اندام تناسلی شان نیز در فصل تولیدمثل (اوایل بهار) برجسته می شود.



در مورد سمندرهای آبی هم به این موضوع توجه داشته باشید.



دو سمندر نزدیک تر نر و سمندری که در دورترین قسمت تصویر قرار دارد ماده است

ماده ها هم در فصل تولید مثل توپر تر و درشت تر می شوند.

محل زندگی بچه سمندرها (سگ های آبی): آنها را به همان صورتی نگهدارید که گلدفیش هایتان را نگه می دارید. آنها به بخاری نیاز ندارند. آب تمیز می خواهند و تانکتان هم اگر بزرگ باشد بهتر است. یک فیلتراسیون خوب، به مقدار زیادی به شما کمک خواهد کرد.



مکان های فرعی در تانک سمندرها: سگ های آبی که زندگیشان به آب وابسته است کم کم به سمندرهای ببری تبدیل می شوند و این یعنی آنها قادر می شوند که در خشکی به زندگیشان ادامه دهند.
در این زمان باید تانک آنها را از آب خالی کنید ولی به مکانی مرطوب برای حفظ رطوبت پوست آنها نیاز دارید.
بعضی از افراد از گل و لای استفاده می کنند. البته سمندر شما قادر است در چنین مکانی زندگی کند ولی شما دیگر تمایلی به نگاه کردن به او نخواهید داشت. بعلاوه، سمندر شما به این ترتیب فقط با گل و لای تیره ترکیب می شود.



بهترین مکانی که می توانید برایش فراهم کنید شامل برگ های مرطوب - کود گیاهی + خزه و شن و ماسه است.

محل نگهداری سمندر: هر سنمدر به اتاقی حدود یک فوت مربع برای زندگی و گشت زنی نیاز دارد و صد البته اگر مکان بزرگتری برایش فراهم کنید بهتر است.
یک تانک 10 گالنی می تواند اتاق مناسبی برای 2 سمندر باشد.



آب: شما می توانید در قسمتی از کف تانک آب بریزید یا یک ظرف تخت برایش تهیه کنید و آن را آب کرده، در تانک قرار دهید.
سخت است که چنین ظرفی را با شکلی دکوری برایش تدارک ببینید.

غارها: محل زندگی سمندر شما اگر بزرگتر باشد بهتر است چرا که می توانید برایش چشم اندازهای زیبایی درست کنید.
غارهای سرامیکی یا صخره ای وقتی به تانک شما اضافه شوند، به سمندر شما حس زندگی در یک مکان امن را خواهند داد. این مکان را برایش بسازید آنگاه خواهید دید که چگونه از آن استقبال می کند.



سمندر موجودی نیست که در جستجوی نور باشد. او از هر نوری که به طرفش بتابانید، خود را دور می کند.

گیاهان: گیاهان طبیعی خانگی که نیاز به نور کم داشته باشند، اگر به تانک سمندر اضافه شوند، محل زندگیش را زیبا می کنند.

آنها را تمیز نگهدارید: سمندرها مثل بچه خوک ها غذا می خورند. انتظار می رود که سمندرهای خودتان را بطور هفتگی تمیز کنید.



رفقا: خیلی از مردم دوست دارند سمندرهایشان را بصورت جفت نگهدارند. بطور میانگین، همیشه نمی توانید آنها را جفت بیندازید.
بعضی از مردم هم دوست دارند که انواع دیگر را با سمندرهایشان بیندازند. خوب است ولی باید انواع دیگر از سمندر شما کوچکتر باشند چرا که ممکن است توسط آنها بلعیده شوند.
وزغ ها - سوسمار ها - قورباغه های درختی و قورباغه های شکم سرخ از این گروه هستند.
اگر نیمی از تانک را از آب پر کنید، آنگاه می توانید بچه وزغ - سوسمار آبی و یا حتی ماهی ها را در طبقه زیرین که از آب پر شده قرار دهید ولی از ناپدید شدن رفقای سنمدرتان شوکه نشوید.



کلام آخر: آنها به شما عادت خواهند کرد و از گرفتن غذا از دستان شما احتمالا" لذت خواهند برد ولی حتما بعد از غذا دادن به آنها انگشتان خود را بشمارید.

ارتفاع آب: حد اقل 15 تا 20 سانتیمتر.

شن: به دلیل عادت اکسولوتل در به دهان بردن شنها و گهگاه بلعیدن آن که گاهی منجر به انسداد روده و مرگ می‌شود، دانه‌های شن باید از دهان جانور بزرگتر بوده و حدود 2 سانتیمتر قطر داشته باشد.

نور: اکسولوتل به تغییرات ناگهانی نور مانند روشن شدن چراغ در یک اتاق تاریک حساس است. استفاده از لامپ اضافی در آکواریوم ضرورتی ندارد. اما می‌توان در آکواریوم های نمایشی خانگی از لامپ فلئورسنت معمولی استفاده کرد.

دکوراسون: لزوم همسانی فضای آکواریوم با محیط طبیعی وجود ندارد. اکسولوتل بالغ می‌تواند هر حفره‌ی 18 تا 35 سانتیمتری را به عنوان لانه اختار کند. در عین حال وجود گیاهان پلاستیکی، غارها، حفره ها، لوله‌ها و ... ضمن اینکه می‌تواند برای چشم انسان جذاب باشد، به اکسولوتل نیز احساس امنیت می‌دهد.