صفحه نخست » گزارش ویژه » جذاب

حکیم مهر -  9 شهریور ماه ، سالروز فاجعه تلخ کشتار یوزپلنگ ها در ایران است. روزی که به نام روز یوزپلنگ نامگذاری شده تا با یادآوری واقعه تلخ کشتار یوزپلنگ ها در بافق، ‌هشدار دیگری باشد برای ما ایرانیان که تا دیر نشده بجنبیم چرا که یوزپلنگ آسیایی،‌ که زیستگاهش تنها منحصر به ایران شده هم اکنون به شدت در خطر انقراض قرار دارد .
واقعه ای که در خاطره ها باقی ماند
شهریور ماه 1373 - شهرستان بافق- یک ماده یوز به همراه سه توله اش در گرمای تابستانی کویر، خود رابه سمت نخلستان های اطراف بافق می رسانند تا شاید آبی برای خوردن پیدا کند . ماده یوز و توله ها وارد نخلستان می شوند تا از چشمه ای که داخل نخلستان بود جرعه آبی بنوشند ،‌اما ناگهان در میان سر و صدای مردم محلی خود را محاصره می بینند ، مادر از مهلکه می گریزد و توله های کوچک در میان ضربات چوب و سنگ مردم ناآگاه گرفتار می شوند.
در همین زمان یکی از شاهدان صحنه، خود را به اداره محیط زیست بافق می رساند و ماموران محیط زیست را در جریان موضوع قرار می دهد . ماموران وقتی به محل حادثه می رسند با لاشه بیجان یکی از توله ها مواجه می شوند که دراثر شدت جراحات تلف شده اما دوتوله دیگر در حالیکه به شدت مجروح شده بودند به یزد منتقل می شوند. ولی شدت ضربات وارده بر سر و روی توله ها به قدری بود که توله دوم نیز در میانه راه داخل خودروی محیط زیست می میرد.
توله سوم در یزد تحت مداوای دامپزشک قرار می گیرد اما بلافاصله به تهران منتقل می شود تا از مرگ نجات یابد. در حالی که هنوز 24 ساعت از این واقعه ناگوار نگذشته بود محیطبانان بافق گزارش دادند ماده یوز هر روز به نزدیکی شهر و نخلستان می آید تا توله های کوچکش را جستجو کند. اما این جستجونتیجه نداشت چرا که مادرنمی دانست توله هایش به جز یکی که نیمه جان به تهران منتقل شده،‌ جان باخته اند و اینچنین بود که ماده یوز بعد از یک هفته تلاش بی حاصل،‌ خود رابه کویر دور دست سپرد و برای همیشه رفت.
تنها بازمانده این واقعه که ماریتا نام گرفته بود، بعد از مدتی بهبود یافت اما از سال 1373 تا دی ماه 1382 در پارک پردیسان تهران باقی ماند. دور ماندن این توله 3 ماهه از مادر، ‌مانع ازاین شد تا او فنون شکار و زندگی در طبیعت را بیاموزد و به همین دلیل رنج زیستن در اسارت را تا 9 سال بعد با خود به همراه کشید تا سرانجام از بین رفت.
ماریتا که تا آن زمان تنها یوزپلنگ آسیایی محصور در اسارت بود، بیش ازآنکه سمبل مظلومیت یوزپلنگ ها و حیات وحش ایران باشد، سمبل فقراطلاعاتی ما ایرانیان در مواجهه با حیات وحش بود، چراکه خانواده ماریتا به جرم ناکرده حمله به حیوانات اهلی ازهم پاشیده شده بود. خانواده ای که 4 عضو موثر و زایا داشت برای همیشه از هم پاشید ،‌ از سرنوشت مادر اطلاعی حاصل نشد، اما توله هایی که هر کدامشان می توانستند خانواده کوچکتری در آینده تشکیل دهند و جمعیت یوزپلنگ ها را در ایران افزایش دهند از بین رفتند. هر چند دوتوله جان باختند و ماریتا نجات یافت اما ماریتا بازمانده ای بود که به دلیل تنهایی و نبود جفت، هرگز نتوانست کمکی به رفع انقراض یوزپلنگ ها کند.
او از مرگ نجات یافت و سالروز نجاتش از مرگ،‌ به روز ملی تبدیل شد تا همه طرفداران محیط زیست را برای نجات دیگر یوزپلنگ ها گردهم آورد.
اما شهر بافق که زمانی میزبان واقعه تلخ کشتار توله یوزپلنگ ها در ایران بود،‌امروز به کانون دوستی مردم و حتی مسئولان این شهر با یوزپلنگ تبدیل شده است به طوریکه هرساله به مناسبت روز 9 شهریور، فعالان محیط زیست در این شهرستان گرد هم می آیند تابا یادآوری واقعه تلخ کشتار یوزها ،‌ افکار عمومی را نسبت به خطر انقراض این گونه آشنا کنند . شاید نصب دو تندیس یوز در محل ورودی شهر بافق و نیز نصب یک تابلو توسط شهرداری بافق با این مضمون که "به شهر یوزپلنگ ها خوش آمدید" ،‌تلاش مردم این شهر باشد برای نجات جان یوزپلنگ های آسیایی از خطر انقراض. تلاشی که مطمئنا به نتیجه می رسد اما نیازمند همکاری همه مردم ایران و دستگاههای مسئول برای حفظ آخرین زیستگاهها و جمعیت های باقیمانده یوزپلنگ درایران است .
ممانعت از هر گونه شکار در زیستگاههای یوز،‌ توقف فعالیت های معدن کاوی، عدم عبور جاده های جدید از داخل زیستگاههای 10 گانه یوز و اطلاع رسانی مهمترین اقداماتی است که می تواند بقای سریعترین دونده روی زمین را تا مدتها تضمین کند.
گفتنی است مراسم روز یوزپلنگ به دلیل مصادف شدن این روز با ایام ماه مبارک رمضان ،‌به روزهای 25 و 26 شهریور ماه موکول شده است .