صفحه نخست » گزارش ویژه » حشرات

حکیم مهر - اگر بخواهیم محصولات کشاورزی سالم تولید کنیم و کمتر کود شیمیایی را به خورد زمین بی زبان بدهیم، بهتر است ابتدا مقایسه ای داشته باشیم؛ با نگاهی به سابقه پنجاه ساله کشورهای اروپایی در استفاده از «ورمی کمپوست» و با توجه به اینکه در ایران فقط 3 یا 4 درصد از تولیدکنندگان، از این نوع کود استفاده می کنند، به راحتی می توان پی برد که ما از این لحاظ، تا چه اندازه عقب هستیم از این کشورها فاصله داریم. ورمی کمپوست ماده ای است که از بازیافت زباله های خشک و تر به دست می آید. هر چند فرهنگ جداسازی زباله ها، هنوز در جامعه شهرنشین رواج نیافته و از این رو، حتی زباله های مفید، که مشهور به طلای سیاه هستند، به طور کلی از بین می روند. اما در این میان هستند کسانی که به عنوان کارآفرین، از خود خلاقیت نشان داده و با خوراندن این زباله ها به یک مشت کرم ظاهرا بی مصرف، این مواد بی ارزش را تبدیل به احسن نموده و با تولید کود آلی، همه کودهای شیمیایی و حیوانی را از دور خارج می سازند تا به این صورت، محصولات کشاورزی مطمئن و باکیفیت، میهمان سفره من و شما شود. 
سرمایه گذاری 2 میلیون تومانی
اگر می خواهید از موهبت تازه کاری بهره مند شده و از شر معضل دست زیاد در بازار خلاص شوید و بعد از این کار، برای شادی روح اجداد نویسنده این گزارش فاتحه ای بفرستید، ابتدا از شماره حساب بانکی خود، فقط 2 میلیون تومان خارج کنید و از شرکت هایی که هر کیلو کِرم را با مخلوط کود حیوانی، بسته ای 35 هزار تومان می فروشند، اقدام به خرید نمایید و بعد با آماده سازی بستر، خرید کود حیوانی، کاه و کلش و.... یک تولیدی کوچک ورمی کمپوست راه اندازی کنید. البته اگر به تنهایی از عهده این کار برنمی آیید، می توانید با پرداخت حدود 300 هزار تومان، یک کارگر هم استخدام کنید و بعد که خواستید کارگاه را گسترش بدهید، سرمایه گذاری بیشتری کنید. در عین حال، این حق طبیعی شماست که بدانید هر کیلو ورمی کمپوست را به چه مبلغی می توانید بفروشید. بسته به کیفیت، این کود، کیلویی 400 تا یک هزار تومان به فروش می رسد، البته علاوه بر آن از فروش کرم های اضافی و خشک هم می توانید سود ببرید. 
زباله مخصوص سرآشپز!
کرم ها از قریب به اتفاق همه دورریزهای انسان به عنوان زباله استفاده می کنند که البته همین وجه مثبت تولید ورمی کمپوست است. 
فضولات حیوانی: در این خصوص، می توان از مدفوع گاو، گوسفند، بز و برخی طیور و ماکیان استفاده کرد. البته بهتر است قبل از استفاده، آزمایش هایی روی این فضولات انجام شود تا نسبت به عاری بودن آن از عوامل بیماری زا یا ویروس خطرناک قابل انتقال به انسان اطمینان حاصل شود. بین این نوع فضولات، از فضله مرغ، به دلیل اسیدی بودن و مدفوع اسب، به دلیل ویروسی بودن، نمی شود استفاده کرد. 
زباله های کشاورزی: شاخه ها، برگ ها ، زباله سبزیجات، تفاله نیشکر، سبوس (به جز شلتوک) و... که پس از برداشت محصول و خرمن کوبی به دست می آیند در زمره زباله های مناسب برای تولید ورمی کمپوست قرار دارند. 
زباله های جنگلی: تراشه های چوب، پوست، خاک اره و خرده برگ های جنگلی؛ عمده ترین زباله های مفت و مجانی است که در کف جنگل ها چشم انتظار کارآفرین های خلاق است! 
زباله های شهری: شامل زباله های خانگی هم می شود، کاغذ باطله و پارچه های کتانی و مواد غذایی و... البته، غیره؛ شامل زباله های خطرناک بیمارستانی نمی شود! 
راه اندازی: 
در صورت تمایل برای تولید انبوه و راه اندازی کارگاه، از اداره جهاد کشاورزی شهرتان مجوز بگیرید و اگر گاوداری، مرغداری یا زمین کشاورزی دارید، می توانید قسمت کوچکی از کار را به همین موضوع اختصاص دهید. در این صورت آش با جاش آماده است و کرم ها مواد لازم برای تغذیه را در دسترس دارند. 
1- کف سازی
    در گام نخست راه اندازی کارگاه، یک کف مناسب برای محل تولید کمپوست تهیه می کنید. البته در این ارتباط حتما توجه داشته باشید که اولا، جنس کف، برای کرم ها غیرقابل نفوذ باشد و دوم آنکه، جنس کف، باعث تجمع آب و از بین رفتن کرم ها نشود.
2 ـ شیاربندی 
در یک طرف و در جهت شیب، یک شیار سرتاسری بکشید تا آب از این طریق به بیرون منتقل شود و لجن در بیرون؛ مثلا در یک چاه جمع شود. آب به هیچ وجه نباید در محیط بماند، چون کرم اصولا، موجودی خاکزی است نه آبزی. 
3 ـ تل بندی
به پشته کود، تل می گویند. بعد از اینکه مرحله کف سازی و شیاربندی را انجام دادید، زباله ها یا هر ماده مجاز دیگری، را که قبلا در موردش توضیح دادیم، کف تل ریخته و بعد نزدیک به 10 سانتی متر کود حیوانی بریزید و سپس دوباره زباله مورد نظر را به تنهایی یا به صورت مخلوط با کود حیوانی روی تل ریخته و آن را تکمیل کنید. 
4 ـ لجن کش کردن 
دمای محیط باید 22 درجه و رطوبت بین 60 تا 70 درصد باشد. برای اندازه گیری رطوبت، یک مقدار از بستر را در دست گرفته و فشار دهید. آبی که از آن بین انگشت هایتان خارج می شود، نه به صورت شرشر باشد و نه قطره قطره، به این مرحله لجن کش کردن می گویند. 
5 ـ خرید کرم
 حیاتی ترین مرحله در تولید ورمی کمپوست، این مرحله است. زمان خرید کرم باید از فروشنده به ازای هر کیلوگرم، مقداری «کوکون» بگیرید، چون این کوکون ها ظرف دو تا سه هفته، به تعدادی کرم تبدیل می شوند. معمولا هر کرم بالغ، هر سه روز، یک کوکون ایجاد می کند که بعد از 23 روز، هر کدام از این کوکون ها، یک تا سه نوزاد کرم تولید می کنند. البته همه این نوزادها زنده نمی مانند. در زمان خرید، باید مقداری بستر هم تهیه کنید تا کرم مدتی در آن زندگی کند، چون مدتی طول می کشد تا کرم با محیط جدید ارتباط برقرار کند. معمولا به ازای هر تن زباله، سه تا چهار کیلوگرم کرم نیاز است.
6 ـ مراقبت
بعد از تزریق کرم، کارها آسان تر از قبل پیش می رود. اما هر روز باید میزان دما، رطوبت و PH چک بشود. در ضمن در محل نگهداری، سروصدا باید تا حد ممکن کم باشد. نور آفتاب و تهویه مناسب هم باعث از بین رفتن کرم ها می شود. 
7 ـ برداشت کرم و ورمی کمپوست
 معمولا بعد از سه هفته، تل های ورمی کمپوست آماده برداشت هستند. 
مزایا :
ورمی کمپوست نسبت به کمپوست معمولی، برتری هایی دارد که به اندازه کافی شناخته شده نیست. اینها را بدانید تا در بازاریابی، حرفی برای گفتن داشته باشید.
    • آن را بیشتر از کمپوست های معمولی در خاک نگاه می دارد.
    • خاک غنی شده با آن، مواد اضافه ای فراهم می کند که معمولا در کودهای شیمیایی یافت نمی شود.
    • کربن آبی موجود در آن، عناصر غذایی را به آرامی و به صورت یکنواخت در سیستم رشد گیاهی آزاد کرده و باعث می شود گیاه آنها را به راحتی جذب کند. علاوه بر این، سرعت رشد محصولات را بالا می برد.
    • مدفوع کرم، میکروب های بیمار ی زا ندارد. مواد لعابی که از کرم ها دفع می شود حاوی نیتروژن است که یک عنصر غذایی مهم برای گیاهان محسوب می شود. این لعاب چسبناک باعث پیوند ذرات خاک و تشکیل خاکدانه می شود.
    • تولید ورمی کمپوست، ساده ترین روش در بازیافت زباله های مواد غذایی است کرم های خاکی می توانند از انواع زباله های غذایی، باغچه ای، کاغذ و مقوا تغذیه کنند.