صفحه نخست » گزارش ویژه » زیست شناسی

فصل اول : رده بندی و نام گذاری جانوران

از زمان ارسطو موجودات زنده را به دو سلسله ی جانوری و گیاهی تقسیم کرده اند. ارنست هگل ، پیش از یک قرن پیش ، سلسله ی سومی به نام پروتیستا ، را به این تقسیم بندی افزود . سلسله ی مذکور برای این منظور در نظر گرفته شد تا موجودات زنده ای را که تعاریف جانور یا گیاه که در باره ی آنها کاملا" قابل انطباق نبود در سلسله ی متمایزی قرار دههند. بعدا" عده ای از زیست شناسان ، سلسله ی چهارمی به نام مونرا ، به تقسیم بندی موجودات زنده افزودند که باکتری ها و جلبگهای سبز _ آبی را شامل میشود . سرانجام در سال 1369 ، سلسله ی پنجمی به نام سلسله ی قارچ ها به این تقسیم بندی افزوده شد . از این رو بر اساس طبقه بندی اخیر ، موجودات زنده به پنج سلسله به قرار زیر تقسیم میشوند.

مونرا ، پروستیتا ، قاچ ها ، گیاهان و جانوران .

سلسله ی مونرا :

از باکتری ها و جلبگهای سبز _ آبی تشکیل میابد . این گروه اشکال حیاتی ساده ای دارند و از هسته ی واقعی برخوردار نیستند . در این سلسله ، کوروموزوم بدون سازمان پیچیده است و فاقد شبکه ی------ آندو پلاسمیک ، میتوکندری و کلروپلاست هستند . تولید مثل جنسی در آنها وجود ندارد و از راه تقسیم ساده تکثیر میشوند . در پاره ای از انواع ، تبادلات ژنی صورت میگیرد . دیواره ی یاخته ای در آنها دیده میشود ، اما با دیواره ی یاخته ای سایر موجودات زنده متفاوت است .آنها منحصرا " تک یاخته ای هستند و و چسبیدن آنه به یکدیگر ، ناشی از تقسیم ناقص دیواره ی یاخته و یا چون در باکتری ها در اثر وجود کپسول موسینی است .

باکتری ها از 1600 گونه تشکیل یافته اند . در تقسیم شدن ، سرعت زیادی از خود نشان میدهند. مقاومت آنها بسیار زیاد است . تعدادی از باکتری ها ، به طور بیهوازی زیست میکنند و انرژی مورد نیاز خود را از راه تخمیر مواد موجود در محیط به دست می آورند . حتی برای شماری از گونه ها ، وجود اکسیژن مسموم کننده است ، در حالی که در پاره ای دیگر ، از هر دو روش هوازی و بی هوازی ، نیاز خود را از این لحاظ تامین میکنند . تعدادی چند از گونه ها ، در شرایط نامساعد ، تشکیل هاگ میدهند . هاگ دیواره ی ضخیمی دارد و از این رو در مقابل عوامل نامساعد محیطی مقاومت میکند .

باکتری ها به روش گندیده خواری تغذیه میکنند . آنها مواد آلی را میشکنند و به شکل مواد غیر آلی در می آورند تا توسط گیاهان قابل استفاده باشد . باکتری های خاک در تثبیت نیتروژن شرکت می جویند . از این راه گاز نیتروژن به آمونیاک تبدیل میشود . اما موجودات عالیتر ( یوکاریوت ) این توانایی را ندارند . از این رو ضروری است آمونیاک به وسیله ی باکتری ها و معدودی از جلبگ های سبز_آبی تولید شود تا در موجودات عالایتر قابل استفاده باشد .

مهمترین اجزای یاخته باکتری ماده ی کروموزومی آن است که از رشته های مضاعف اسید هسته ای به وجود آمده است .طول رشته ها تا هزار برابر بزرگی باکتری میرسد . علاوه بر مواد ژنتیکی ، سیتوپلاسم باکتری تعدادی ریبوزوم دارد . باکتری ها ، میتوکندری ندارند . از این رو ، واکنش های انرژی زا در سطح داخلی غشای باکتری صورت میگیرد . در باکتری ها ، دیواره ی یاخته ، ساختمان شیمیایی خاصی دارد : پلی پپتید ها ، پلی ساکارید ها را به هم اتصال میدهند . این نوع طرز ترکیب ، ساختمان شیمیایی دیواره را از سایر یاخته ها متمایز کرده است . در دیواره ی سلول ، سلولز وجود ندارد ، اما در عوض ، پلی ساکارید دیگری که آن هم از تکرار مولکول های گلوکز تولید شده ، با پلی پپتید ها ، نوعی گلیکوپپتید را می سازد .

در بعضی از باکتری ها ، لایه ای از مولکول های لیپوپولی ساکارید ، روی دیواره ی باکتری را می پوشاند . این امر موجود میشود که باکتری را به دو گروه گرام مثبت و منفی ، دسته بندی کنند . آن دسته از باکتری ها که فاقد لایه ی مذکور هستند ، به رنگهایی نظیر کریستال ویوله به شدت تمایل نشان میدهند ، لذا آنها را باکتری های گرام مثبت و بقیه را که رنگ مذکور را نمیپذیرند ، را گرام منفی نامگذاری میکنند . رنگ آمیزی به روش گرام ، اساس تقسیم بندی باکتری ها ، به دو گروه گرام مثبت و گرام منفی است . اختلاف بین دو گروه از باکتری ها ، براساس ساختار شیمیایی دیواره ی یاخته ای ، اختلاف دیگری را بین دو گروه همراه دارد ، من جمله میزان حساسیت آنها ، به انواع آنتی بیوتیک ها . باکتری های گرام مثبت ، حساسیت بیشتری را به آنتی بیوتیکها نسبت به باکتری های گرام منفی از خود نشان میدهند . ضمنا" ، باکتری های گرام مثبت به آنزیم لیزوزیم که در ترشحات بینی ، بزاق و سایر ماعات بدن وجود دارد ، حساسسند . زیرا این ماده ، دیواره ی یاخته ای را در این باکتری ها هضم میکند .

ضمن تقسیم باکتری ، مولکول های اسید هسته ای به مناطق خاصی از غشا می چسبند و در هنگان تقسیم شدن ، وارد یاکتری جدید می شوند . این کیفیت ، باعث میشود که باکتری های جدید ، سهم کروموزومی خود را به دست آورند . در باکتری ها ، لقاح و میوز دیده نمیشود ، اما همیوغی ، باعث تبادلات مواد ژنتیکی میشود .

آنچه در پست بعدی خواهید خواند :
سلسله ی پروتیستا و سلسله ی قارچ ها

سلسله ی پروتیستا و سلسله ی قارچ ها

بسیاری از تک یاخته هایی که در شاخه ی پروتوزوآ منظور گردیده اند ، در این روش از طبقه بندی ، جزو سلسله ی پروتیستا به حساب می آیند . بر این اساس ، سلسله ی پروتیستا به تک یاخته هایی اطلاق میشود که از هسته ی واقعی برخوردارند . تغذیه ی آنها از راه هتروتروفیک و انگلی ویا از طریق فتوسنتز صورت میگیرد . تعدادی از زیست شناسان ، با توجه به ریشه ی تکاملی ، آنها را به جای یک سلسله ، به چند سلسله تقسیم میکنند .به منظور اشاره به اختلاف نظر زیست شناسان ، در تعیین موقعیت دقیق پاره ای از تک یاخته ای ها این نکته یاد آور میشود که به طور مثال ، اوگلنا را گیاه شناسان ، به عنوان جلبگ ، در گروه جانوران ، راسته ای از رده ی تاژکداران ، در شاخه ی پروتوزوآ و سرانجام در سلسله ی پروتیستا ، جای میدهند .قدمت موجودات تک یاخته ای یوکاریوت را 1.2 الی 1.4 میلیلرد سال تخمین میزنند . در حالی که قدمت پروکاریوت را بالغ بر 3.5 میلیلرد سال میدانند . شواهد گوناگونی وجود دارد که نشان میدهد هسته داران واقعی از پوکاریوتها اشتقاق یافته اند . سلسله ی قارچ ها ، از گروهی از موجودات زنده تشکیل میابند که در این نوع تقسیم بندی برای آنها مقام جداگانه ای ، متمایز از گیاهان قائل شده اند . به استثنای یاخته های مخمر آب جو ( لوورها ) که تک یاخته ای هستند ، بقیه از توده هایی از رشته به وجود آمده اند . هر رشته ی قارچی ، از تعدادی هیفا و مجموع هیفا میسلیوم آمده اند . در بسیاری از قارچ ها ، دیواره ی یاخته ای از کیتین ساخته شده است . این خصوصیت یکی از وجوه تمایز عمده ای است که قارچ ها را از گیاهان مجاز کرده است . در حالی که کیتین ، سازنده ی اسکلت خارجی در حشرات نیز به حساب می آید . تولید مثل در قارچ ها ، از راه تولید مثل جنسی و غیر جنسی ، هر دو صورت میگیرد .

آنچه در پست بعدی خواهید خواند :
روشهای مختلف در رده بندی By:M.R