صفحه نخست » گزارش ویژه » پزشکی

راه بروید، ورزش کنید
اولین عاملی که باعث بروز مشکل در گردش خون در پاها می‌شود، بی تحرکی و ساکن ماندن به مدت طولانی است. برای درک این مطلب، باید بدانید که خون چگونه در بدن در جریان است. از یک سو، قلب خون سرشار از اکسیژن را به سمت اعضای بدن می‌راند؛ این خون خون سرخرگی یا شریانی است. از سوی دیگر، خون فاقد اکسیژن برای دوباره تغذیه شدن به سمت قلب می‌رود؛ این خون، خون سیاهرگی یا وریدی است.

در این قسمت، یعنی در جابه‌جایی خون وریدی، دیگر یک پمپ داخلی برای هل دادن خون وجود ندارد. فقط حرکت پاها، باعث بالا آمدن خون در رگ ها می‌شود. به علاوه یک سیستم دریچه ای کوچک، مسیر عبور خون سیاهرگی را مجدداً می‌بندد به نحوی که این خون نمی‌تواند مجدداً به سمت پایین بازگردد.

با این حال، این دریچه در بدن کسانی که مبتلا به واریس هستند درست عمل نمی‌کند، بنابراین، امکان بازگشت مجدد خون در وجود دارد. در نتیجه، به احتمال زیاد جداره های سیاهرگی با منبسط شدن، آسیب دیده و از بین می‌روند.

برای محافظت:
از بی تحرکی طولانی مدت اجتناب کنید.
تکانی به خود بدهید! اگر هر روز پیاده روی کنید، ماهیچه های برجستۀ پشت پایتان عضلانی تر خواهند شد و این ماهیچه ها فشار خیلی بیشتری را بر جداره های سیاهرگ وارد می‌کنند، به نحوی که خون وریدی و سیاهرگی بسیار راحت تر بالا می‌آید.

ورزش کنید، خیلی مهم نیست که چه ورزشی باشد. اما بهتر است که شنا یا ورزش های استقامتی را انتخاب کنید. در عوض، ورزش هایی را که در آن باید به مدت طولانی پا بر زمین بکوبید و یا ورزش هایی که ممکن است به پا ضربه وارد کنند، توصیه نمی‌شوند؛ از این نوع ورزش ها اجتناب کنید. از انجام این ورزش ها نیز خودداری کنید: دو سرعت، پرش، شیرجه، رقص کلاسیک، ژیمناستیک، آکروبات، پاتیناژ، تنیس، اسکواش، بدمینتون، ورزش های گروهی، عضله سازی در باشگاه و... .
 

حواستان به اضافه وزن تان باشد
اگر نداشتن فعالیت جسمی یکی از عوامل بروز واریس باشد، اضافه وزن هم عامل دیگری لست که نباید آن را از نظر دور داشت. از سوی دیگر، این دو عامل به هم مرتبط و وابسته اند که هر یک دیگری را به دنبال خواهد داشت. اعداد و ارقام درستی این ادعا را شهادت می‌دهند: از میان هر 5 نفر که مبتلا به واریس هستند، 4 نفرشان اضافه وزن دارند.

زمانی که توده های ماهیچه ای به خاطرِ، یا بهتر بگوییم به نفع، توده های چربی کاهش می‌یابند، این عاملی می‌شود برای انبساط و کشیدگی دیواره های وریدی و از بین رفتن انعطاف شان.

سن و سال و وراثت نیز در ابتلا به واریس نقش دارند
هر چه سن بالاتر برود، احتمال ابتلا به واریس نیز بیشتر می‌شود.
جوانان مصون از ابتلا به واریس نیستند، خصوصاً اگر اعضای خانواده شان هم دچار این بیماری باشند.

مشاهدۀ اولین نشانه ها
منتظر نمانید تا منبسط شدن سیاهرگ ها و برجستگی شان را ببینید و بعد از آن به پزشک مراجعه کنید. هر چه سریع تر اقدام کنید، درمان روند بهتری خواهد داشت.

البته اگر به علت گرمای شدید، پاهایتان سنگین، متورم و دردناک شده، نباید بیهوده خودتان را نگران کنید. این یک واکنش طبیعی است. در واقع، زمانی که دمای هوا بالا می‌رود، ترموستات داخلی بدن به سیاهرگ هایی که دقیقاً در زیر پوست قرار دارند، فرمان برجسته شدن می‌دهد. این سیستم دقیق و هوشمندانه باعث هرچه سریع تر خنک شدن مجدد خون و همچنین حفظ دمای داخلی بدن ما به طور دائم می‌شود.

حال باید آن سوی ماجرا را را هم به دقت نظاره کرد، اگر شرایط غیر عادی باشد وقتش رسیده که در مواقعی هم که هوا گرم نیست، توجه ویژه ای به این علائم داشته باشید. اگر در زمستان هم شرایط مثل تابستان بود، و علاوه بر این علائم، دردها، سنگینی و ورم پاها در شب ها شدید تر شد، دیگر باید با یک متخصص مشورت کنید. 

علائم دیگری هم ممکن است احساس بشوند، مانند: گزگز کردن، بی تابی اعضا، کوفتگی شبانۀ پاها و... .
با وجود این که ممکن است پزشک معالج شما، در مورد بیماری تان اظهار نظر کند، اما متخصص سیاهرگ و در نتیجه واریس، ورید شناس است. او می‌تواند واریس شما را از طریق یک آزمایش سادۀ کلینیکی تشخیص دهد؛ سپس اگر برای تشخیص دقیق تر نیاز باشد، تست داپلر را پیشنهاد می‌کند.

در خانه و سرکار، وضعیت و حالت درستی داشته باشید
با چند تغییر در وضعیت نشستن، ایستادن و خوابیدن تان، می‌توانید از ابتلا به واریس پیشگیری کنید یا حداقل به تأخیر بیندازیدش.

از وضعیت های بی حرکت اجتناب کنید و تا جایی که برایتان ممکن است در طول روز، قدم بزنید. وقتی که نشسته اید، از روی هم انداختن پاها خودداری کنید.

از ساکن شدن در آپارتمان هایی که شوفاژشان از طریق زمین خانه را گرم می‌کند، اجتناب کنید.
ماهیچه های پشت پایتان را با آب سرد بشویید. برخلاف آب گرم، آب سرد قطر وریدها را کم کرده و سرعت جریان خون در سیاهرگ ها را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، آب سرد، دردها و فشار پاهای خسته را کم می‌کند.
موقع خواب، کمی پاهایتان را بالاتر از سطح بدن تان بیاورید تا خون بهتر در پاها گردش داشته باشد.
از پوشیدن کفش، جوراب و چکمه هایی که بسیار چسبنده هستند، پرهیز کنید زیرا آنها برای گردش خون مضراند.

کفش هایی که پاشنۀ متوسطی دارند، نسبت به کفش های پاشنه بلند و یا کفش هایی مثل کفش باله که کف شان صاف است، در الویت قرار دارند.
 

جوراب های فشرده کننده، جواب می‌دهند!
99% پزشکان برای بیمارانی که از نارسایی وریدی رنج می‌برند، پوشیدن جوراب های فشرده ساز را تجویز می‌کنند. این تجهیزات پزشکی به شکل کفش، جوراب یا لباس های چسبان عرضه می‌شوند؛ البته نباید آنها را با نمونه های سنتی ترشان اشتباه بگیرید. اما ظرقیت ویژۀ این جوراب ها، وجود فیبرهای انعطافی پذیری است که کمابیش به پاها فشار می‌آورند. با استفاده از این امکان پزشکی، سیاهرگ ها به فشرده می‌شوند و در نتیجه دریچه ها مجدداً می‌توانند نقش خود را ایفا کرده و مانع بازگشت خون از بالا به پایین شوند. بنابراین با استفاده از این جوراب و کفش ها، علائم تسکین پیدا می‌کنند. هر چه درجه بیماری شدیدتر باشد، سطح فشاری که وارد می‌شود بیشتر خواهد بود.

اثر بهبودبخشی این جوراب ها فوری است ولی این اثر فقط تا زمانی که به پا باشند، دوام دارد. به محض اینکه، درشان بیاورید، علائم مجدداً ظاهر می‌شوند. طراحی این جوراب ها در سال های اخیر پیشرفت زیادی کرده است و راحت تر شده اند بنابراین بیماران هم راحت تر می‌توانند بپوشندشان و از آنها بهره ببرند. 
این جوراب ها و کفش ها را می‌توانید در داروخانه ها پیدا کنید. اگر بنابر تجویز پزشک خریداری شان کنید، تأمین اجتماعی 65% هزینه آنها را پرداخت می‌کند.