افزایش بیماری فشارخون در دنیا نگاه مسئولان سلامت را در سراسر جهان به خود معطوف داشته تا جایی كه شعار روز جهانی بهداشت در سال 2013 با این عنوان كه «فشارخون را جدی بگیریم» مطرح شده است.
می‌دانید افزایش فشارخون به شدت عملكرد سایر اعضای بدن را تحت تأثیر گذاشته و در درازمدت مشكلات جسمانی جدی مانند سكته‌های قلبی، ازكارافتادگی كلیه، بیماری‌های چشمی و سایر بیماری‌ها را ایجاد می‌كند. آمار افراد مبتلا به فشارخون در دنیا كه گفته می‌شود بیش از یک میلیارد نفر را در بر می‌گیرد و می‌رود تا سال 2025 به 1.5 میلیارد نفر افزایش یابد، زنگ خطر این بیماری را به صدا درآورده است تا جایی كه كودكان از ابتلای به این بیماری در امان نمانده و شیوع چاقی در كودكان باعث افزایش فشارخون در بین آنها شده است.
آغاز هفته سلامت در ایران همزمان با روز جهانی بهداشت فرصت مناسبی را به وجود می‌آورد تا نگاه جدی‌تری به موضوع فشارخون در كشور داشته باشیم.
مسئول برنامه فشارخون اداره پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی مركز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در تعریف سبك زندگی می‌گوید: رفتارهای آدمی در طول زندگی تبدیل به عادت می‌شود و مجموعه این عادات و رفتارها یك شیوه‌ای را ایجاد می‌كند كه به عنوان سبك زندگی شناخته می‌شود.
حجت‌زاده با بیان اینكه سبك زندگی در بعد بهداشتی و در زمینه بیماری فشارخون متأثر از سه عامل تغذیه، ورزش و مصرف دخانیات است، می‌افزاید: این سه عامل غیر از بیماری فشارخون می‌تواند بیماری‌های دیگری را مانند قلبی- عروقی، دیابت، سرطان و آسم تحت تأثیر قرار دهد. این عضو كمیته علمی ستاد هفته سلامت، با بیان اینكه سبك زندگی افراد در زمینه تغذیه باید متأثر از یك الگوی مناسب برای پیشگیری از فشارخون و برخورداری از یك زندگی سالم باشد، می‌گوید: یكی از موارد الگوی تغذیه سالم مصرف موادغذایی كم‌چرب است. بخشی از چربی‌های غذا هنگام پخت‌وپز مواد غذایی مانند استفاده از روغن وارد مواد غذایی می‌شود و برخی دیگر استفاده از مواد غذایی حاوی چربی است؛ مانند لبنیات یا گوشت‌های پرچربی. باید توجه داشت هنگام پخت‌وپز و آشپزی از روغن‌هایی استفاده شود كه میزان درصد اسید چرب ترانس آن كمتر و میزان اسیدهای چرب غیراشباع بیشتری داشته باشد.
همچنین باید سعی شود كه بین روغن جامد و مایع از روغن مایع استفاده شود مانند روغن زیتون كه مناسب‌ترین روغن برای پخت‌وپز است. از طرفی مصرف موادغذایی كم‌چرب توصیه می‌شود به‌عنوان مثال گوشت سفید مانند مرغ و ماهی درصد چربی كمتری نسبت به گوشت قرمز دارد و چنانچه از گوشت قرمز استفاده می‌شود باید سعی شود چربی‌های گوشت به‌طور كامل جدا شود. همچنین نوع پخت‌وپز نیز مهم است كه باید غذاها بیشتر به صورت آب‌پز و كبابی یا بخارپز استفاده و از سرخ كردن مواد غذایی خودداری شود.
حجت‌زاده، همچنین مصرف 5 وعده میوه و سبزی در روز و مصرف حداقل نمك را به عنوان یك الگوی صحیح غذایی به‌ویژه برای پیشگیری از ابتلای به بیماری فشارخون مفید می‌داند و اظهار می‌كند: نخستین قدم برای مصرف كم‌نمك این است كه سر سفره از نمكدان استفاده نشود. همچنین سعی شود از مصرف موادغذایی كاملا شور مانند چیپس و پفك و مواد غذایی فرآوری‌شده مانند غذاهای كنسروی كه دارای سدیم بالایی هستند، خودداری شود.
از طرفی مصرف موادغذایی مانند سوسیس، كالباس، همبرگر و پیتزا كه جزو مواد غذایی فرآوری هستند، به حداقل برسد. این كارشناس اداره پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی، همچنین گنجاندن مصرف آجیل را در برنامه تغذیه روزانه به‌ویژه به دلیل دارا بودن خاصیت كاهش چربی خون مفید می‌داند و بیان می‌كند: چربی دانهها و آجیل از نوع غیراشباع است و مصرف آن به‌ویژه دانه‌هایی مانند گردو باعث كاهش كلسترول خون می‌شود؛ اما توصیه می‌شود دانهها به صورت خام و غیر بوداده كه شور نباشد و در حد بسیار محدود مصرف شود؛ زیرا باعث چاقی می‌شود.
پیشگیری از فشارخون با فعالیت بدنی
حجت‌زاده یكی دیگر از اشكال سبك زندگی سالم را در انجام فعالیت‌های بدنی می‌داند و می‌گوید: برای برخورداری از شیوه زندگی سالم كه در پیشگیری از فشارخون نیز مفید است، داشتن فعالیت بدنی به صورت تحرك جسمی توصیه می‌شود و بنابراین در بحث فعالیت بدنی نمی‌خواهیم توصیه به انجام یك فعالیت ورزشی جدی داشته باشیم زیرا بسیاری از افراد وقت و حوصله انجام فعالیت ورزشی جدی را ندارند اما انجام فعالیت جسمی در زندگی روزمره امكان‌پذیر است. مانند داشتن یك پیاده‌روی ساده كه اگر كمی تند باشد می‌تواند نتیجه بهتری داشته باشد به شرط اینكه از كفش‌های ورزشی مناسب استفاده شود تا به زانو و پا آسیبی وارد نشود. باید در نظر داشت فعالیتی می‌تواند تأثیر مثبت بر قلب و عروق داشته باشد كه از شدت متوسطی برخوردار باشد، به عبارت دیگر انجام فعالیت بدنی باید در حدی باشد كه فرد عرق كرده، ضربان قلب او افزایش یافته و تنفس او سریع شود اما افزایش تنفس باید در حد متوسط باشد و در حدی نباشد كه فرد آن‌قدر به نفس زدن بیفتد كه به عنوان مثال بریده‌‌بریده صحبت كند.
از طرفی فعالیت بدنی باید حداقل 5 روز در هفته و هر بار نیم ساعت انجام شود. این عضو كمیته علمی ستاد هفته سلامت همچنین انجام فعالیت‌های ساده روزمره زندگی را در مصرف كالری مؤثر می‌داند و اذعان می‌كند: برخی از فعالیت‌های ساده زندگی هر چند تأثیری در سلامتی قلب و عروق ندارد اما در كاهش كالری تأثیر بسزایی دارد؛ بنابراین افرادی كه دارای اضافه‌وزن هستند، سعی كنند با انجام فعالیت‌های كوچك، كالری بدن خود را بسوزانند مانند برخاستن از جا و تغییر كانال‌های تلویزیون به جای استفاده از دستگاه كنترل آن.
مصرف نکردن دخانیات
پرهیز از مصرف دخانیات یكی دیگر از سبك‌های زندگی سالم در زمینه بهداشتی را تشكیل می‌دهد كه حجت‌زاده با اشاره به آن می‌افزاید: مصرف دخانیات باعث افزایش فشارخون شده و بنابراین ضروری است افرادی كه دخانیات مصرف می‌كنند با تصمیم و اراده آن را ترك كنند و چنانچه از عهده ترك دخانیات برنمی‌آیند، می‌توانند با مراجعه به كلینیك‌های ترك سیگار و با كمك مواد حاوی نیكوتین سیگار را ترك كنند.