صفحه نخست » بخش عمومي » دکتر علیرضا شیری » علمی

از فیبر موجود در کدو می توان در درمان بسیاری از بیماری‌ها به خصوص افزایش وزن (چاقی)، یبوست، افزایش چربی خون و دیابت استفاده کرد.
نوع تابستانی آن همان «کدو سبز» است که پوست صاف و نرمی دارد و اغلب ایرانی‌ها از آن خورش تهیه کرده و یا در کنار مرغ، آن را میل می کنند و البته از این كدو برای تهیه کوکو هم استفاده می کنند. به علاوه، هنگام کاهش وزن و کاهش قند خون به عضو ثابت برنامه غذایی ما تبدیل می شود.
اما منظور از نوع زمستانی، «کدو تنبل» یا «کدو حلوایی» است. به نظر می رسد به دلیل جثه بزرگش به آن لقب تنبل داده اند و به دلیل تهیه دسرهای شیرین با آن در فصل زمستان، به کدو حلوایی معروف است.
انواع کدو حلوایی
کدو تنبل‌های کشور ما دو نوع هستند: نوع اول کاملا گرد بوده و نوع دوم سر باریک و انتهای پهنی دارد و شکلش نامتقارن است. نوع دوم از نظر داشتن میزان بتاکاروتن (پیش ساز ویتامینA) ارجحیت دارد، به طوری که تحقیقات نشان داده است بتاکاروتن موجود در نوع دوم چهار برابر بیشتر است. علاوه بر این، کدو حلوایی نوع دوم پتاسیم بالایی دارد و خوردن آن برای کسانی که از فشار خون بالا رنج می برند، مفید است. ویتامین C کدو حلوایی نیز در مقایسه با سایر کدوها بیشتر است، البته با پختن آن در حرارت بالا و حتی سرخ کردن، دیگر اثری از این ویتامین باقی نخواهد ماند مگر اینکه آن را در ظرفی دربسته بخارپز کنید که در این صورت میزان از بین رفتن این ویتامین کم خواهد شد.
سرشار از آنتی اکسیدان
مصرف روزانه تمامی سبزی‌های سبز و زرد مثل هویج و کدو حلوایی به همه گروه‌های سنی توصیه می شود، زیرا بررسی‌ها نشان داده است مصرف مرتب این سبزی‌ها احتمال ابتلا به سرطان پروستات را در افراد بالای 60 سال به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می دهد و این موضوع به خاطر وجود کاروتنوییدهای فراوانی (مثل بتاروتن) است که در این سبزی‌ها وجود دارد.
به علاوه نتایج مطالعات حاکی از آن است که سالمندانی که میزان بتاکاروتن خونشان پایین است، بیشتر احتمال دارد به مشکلات چشمی مانند آب مروارید دچار شوند و دیده شده با افزودن این سبزی به برنامه غذاییشان، احتمال ابتلا به این بیماری در سال‌های بعدی زندگی به حداقل می‌رسد. بنابراین چه بهتر که این سبزی را از همین حالا در سوپ و یا خورش خود اضافه کنید.
حتی این سبزی برای کسانی که به سرماخوردگی و آنفلوانزا دچارند نیز مفید است، به‌خصوص در فصول سرد که این بیماری شیوع بیشتری دارد، زیرا منبع مناسب ویتامین C، E و بتاکاروتن است که همه آنها خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و از بروز سرماخوردگی و آنفلوانزا جلوگیری می‌کند.
همچنین سبزی‌های سبز و زرد به علت داشتن این آنتی اکسیدان‌ها، از تخریب دیواره عروق که در اثر تجمع LDL (کلسترول بد) شکل می گیرد، جلوگیری کرده و در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را کم می کنند.
نگهداری و پخت
هنگام خرید باید کدوهای سالم و بدون لک را جدا کنید. از خرید کدوهایی که با کمی فشار دادن، نشانه های لهیدگی را احساس می کنید، بپرهیزید.
این سبزی را قبل از بریدن می توانید در جایی خنک (بیرون از یخچال) بگذارید، اما به محض برش دادن، بدون برداشتن تخمه های کدو، باید آن را داخل کیسه‌های پلاستیکی در یخچال قرار دهید.
این کدو را می توانید آب پز، بخارپز یا کباب کنید و به کمک مغزها و عسل دسرهایی خوشمزه از آن تهیه کنید. اگر کدو حلوایی که خریده اید، بیش از مصرف هفتگی تان است، توصیه می شود آن را بخارپز کرده و در بسته بندی‌هایی کوچک در فریزر ذخیره کنید. البته سعی کنید تا مدت یک ماه آن را میل کنید و بیش از این در فریزر نگهداری نكنید.
شما می توانید با مخلوط کردن این سبزی با انواع سبزیجات از جمله کرفس و جوانه گندم تازه، غذایی مفید برای کسانی که فشار خون بالایی دارند، تهیه کنید، زیرا هر سه این سبزی‌ها تنظیم کننده فشار خون هستند.
به علاوه، مصرف توام کدو حلوایی با سبزی‌هایی مانند کلم برگ قرمز، قارچ و گوجه فرنگی به دلیل خاصیت کاهندگی چربی خون و دارا بودن آنتی اکسیدان فراوان، برای کسانی که سابقه بیماری قلبی دارند، توصیه می شود که می توانید آنها را با هم در سوپ و یا در کنار ماهی و مرغ بخارپز یا کباب شده میل کنید.
خواص دارویی کدو حلوایی
به غیر از استفاده های خوراکی از کدو حلوایی یا تخمه آن، اجزای مختلف این سبزی خواص دارویی گوناگونی نیز دارند، مثلا از گل کدو برای تهیه مرهم زخم استفاده می شود.
از قدیم گفته می شود روغن تخم کدو حلوایی اثرات مفیدی روی مشکلات پروستات دارد. مطالعات جدید هم تا حدودی این نظریه را تایید کرده اند و حتی یک دارو برای درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات با استفاده از عصاره تخم کدو به بازار معرفی شده است. روغن تخم کدو حلوایی اسیدهای چرب مفیدی دارد که باعث سلامت عروق و اعصاب می‌شود. این اسیدهای چرب ضروری در بافت‌های بدن هم کاربرد دارند.
به غیر از درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات (که تقریبا اثرات آن ثابت شده است)، استفاده های دیگری هم برای تخمه های کدو حلوایی عنوان می شود، مثل درمان افسردگی، درمان سنگ کلیه و برطرف کردن انگل‌ها و عفونت‌های گوارشی. اگرچه این درمان‌ها هنوز کاملا از نظر علمی تایید نشده‌اند، اما خاصیت ضدانگل بودن تخم کدو یک عقیده قدیمی است.
کدو حلوایی اثرات مفیدی بر عملکرد مثانه دارد
وجود اسید آمینه تریپتوفان خاصیت ضدافسردگی کدو را توجیه می کند و مطالعاتی هم در تایلند در زمینه فواید این سبزی در جلوگیری از به وجود آمدن سنگ کلیه در حال انجام است.