شهر:براساس چشم‌اندازهاي تعيين شده، تهران بايد در سال 1404 داراي سيستم حمل ونقلي شود که کيفيت زندگي و فعاليت ساکنان شهر را مطابق با استانداردهاي بين المللي ارتقاء بدهد و اين امر متضمن آن است که اين سيستم يکپارچه، دردسترس، روان، ايمن، پاک و درجهت توسعه اقتصادي تهران باشد و با درنظر گرفتن محدوديت منابع، قابل اجرا باشد.
شايد اين چشم‌انداز در زماني که تنها دو کيلومتر مترو در سال ساخته مي‌‌شد و تنها بخش کوچکي از اين سامانه حملونقل عمومي راه‌اندازي شده بود و مسئولان وقت شهرداري دست به آزمون و خطاهايي همانند اجراي پروژه ناموفق مونوريل مي‌زدند و خبري از اتوبوس‌هاي تندرو BRT نبود، تحقق آن دور انتظار به نظر مي‌رسيد.
اما هم‌اکنون که روند ساخت مترو باوجود کمبودهاي مالي و بي‌مهرهاي دولت، نسبت به سال‌هاي گذشته سريعتر شده و از دو کيلومتر به 15 کيلومتر در سال رسيده است و به جاي هرسال، هرماه يک ايستگاه مترو به بهره‌برداري مي‌رسد و خطوط مترو و ايستگاه‌هاي آن به سرعت درحال بهره‌برداري هستند و از سويي ديگر تهران با آمدن اتوبوس‌هاي تندرو و راه‌اندازي 6 خط BRT تبديل به اتوبوس‌هاي قرمز شده است و در کنار آن حملونقل پاک دوچرخه رو به گسترش است، دست‌يابي به اين چشم‌انداز حملونقل عمومي چندان دور از انتظار و دست‌يافتني نيست و مي‌توان به آن اميدوار بود.
اين روند سريع توسعه حملونقل عمومي در 5 سال گذشته، درحالي که از سوي دولت ناديده گرفته شده و با رويکردي سياسي به آن نگاه شده است، از نگاه مجامع جهاني در حوزه مديريت شهري و حملونقل عمومي دور نمانده و بارها شهرداري تهران ، مفتخر به دريافت جوايزي به دليل توسعه حملونقل عمومي شده است که از جمله آن مي‌توان به دريافت جايزه ويژه «مترو پليس» به عنوان معتبرترين جايزه مديريت شهري در جهان اشاره کرد.
در همين زمينه در ماه جاري در دهمين کنگره انجمن کلان شهرهاي جهان (متروپليس) که معتبرترين انجمن جهان در حوزه مديريت شهري است، از فعاليت‌هاي شهرداري تهران به دليل توسعه سيستم حمل و نقل عمومي با گسترش سيستم BRT و ترويج دوچرخه سواري و کاهش آلودگي هوا، قدرداني شد و پايتخت کشورمان در بين 126 شهر ديگر به عنوان يکي از 10 شهر برتر جهان معرفي و موفق به دريافت جايزه ويژه «مترو پليس» شد.
اين جايزه که معتبرترين جايزه بين المللي در زمينه مديريت شهري در دنياست هر سه سال يکبار به کلان شهرها اعطا مي‌شود و در اين دوره، از سال 2009 تا 2011 بوده و ملاک ارزيابي سال 2010 بوده است. مسئولان متروپليس در اين دوره گسترش BRT و توسعه دوچرخه‌سواري در تهران را در چارچوب ارتقاي کيفيت زندگي شهروندي مورد ارزيابي قرار دادند که به طورقطع اگر روند توسعه متروي تهران را نيز که ستون فقرات حملونقل عمومي پايتخت است ، در اين بازه زماني در نظر مي‌گرفتند، دست‌آوردهاي بيشتري براي اين کلانشهر به دست مي آمد.
البته اين اولين‌باري نيست که تهران به دليل توسعه حملونقل عمومي مورد قدرداني جهاني قرار مي‌گيرد. سال 89 نيز جايزه اجلاس حمل و نقل پايدار در واشنگتن که با مشارکت سازمان ملل متحد و تشکل هاي تخصصي حوزه حمل و نقل برگزار شده بود به شهرداري تهران تعلق گرفت و تهران در زمره 5 شهر برتر جهان در اين حوزه معرفي شد.
اين دست آوردها در حملونقل عمومي تهران در حالي به دست آمده که در 5 سال گذشته باوجود تلاش‌ها وسرمايه‌گذاري مديريت شهري و حمايت‌هاي قانوني مجلس شوراي اسلامي، ساخت و توسعه مترو و خطوط اتوبوسراني مورد بي‌‌توجه‌اي دولت قرار گرفته و با وجود وظايف قانوني در اين حوزه، به تعهدات خود به طورکامل عمل نکرده است و شهرداري تهران را در تامين منابع مالي توسعه خطوط مترو و اتوبوس و ارتقاي کيفيت زندگي شهروندان تنها گذاشته است.
هم‌اکنون به‌طورسالانه 15 کيلومتر و در آينده‌اي نزديک سالانه 30 کيلومتر مترو ساخته مي‌شود که هزينه ساخت هر کيلومتر مترو با در نظر گرفتن هزينه تجهيزات نزديک به 50ميليارد تومان است و برابر با قانون بايد 50درصد از هزينه ساخت مترو توسط دولت و مابقي آن توسط شهرداري تهران پرداخت شده است اما تاکنون، هيچ‌گاه دولت سهم خود را در اين زمينه به طورکامل پرداخت نکرده است.
مجلس شوراي اسلامي نيز در سال 88 براي توسعه هرچه سريعتر مترو در کشور و حل مشکلات حملونقل عمومي در کلانشهرها مصوب کرد تا 2 ميليارد از محل صندوق ذخيره ارزي به مترو اختصاص داده شود که سهم تهران از اين اعتبار يک ميليارد دلار است اما دولت تاکنون اين مصوبه را اجرايي نکرده است و رييس جمهور در اظهاراتي صريح اين «قانون» را قانون ندانست.
با اين وجود مجلس براي حل اين مساله تصويب کرد اين اعتبار در قالب بودجه سال 90 به شهرداري‌هاي کلانشهرها پرداخته شود که تاکنون نيز اين راهکار وکلاي مردم توسط دولت اجرايي نشده و به عبارتي بهتر به فراموشي سپرده شده است.
در زمينه اتوبوسراني نيز دولت موظف است80ردصد از هزينه اتوبوس‌هاي مورد نياز تهران پرداخت کند اما دولت امسال نيز همانند سال‌هاي گذشته اين مورد تحقق نيافته است.در کنار اين موارد بايد به پرداخت نشدن به‌طورکامل يارانه بليت اتوبوس و مترو از سوي دولت اشاره کرد که از 200 ميليارد تومان تنها 35 ميليارد تومان آن بعد از گذشت 9 ماه از سال پرداخت شده است.
در کنار اين مسائل بايد افزايش چندين‌برابري هزينه‌ها حملونقل عمومي بر اثر اجراي قانون هدفمند کردن يارانه‌ها اشاره کرد که دولت نيز در اين مورد شهرداري تهران را باوجود همکاري اين نهاد با دولت در اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها، تنها گذاشته است که اين مساله موجب تحميل فشار بسيار زيادي به مديريت شهري براي مديريت حملونقل عمومي شهر شده است.
با اين وجود شهرداري تهران ، تمام امکانات و سعي و تلاش خود را در برگرفته و بيشترين بودجه خود را به بخش حملونقل عمومي اختصاص داده است تا اين فشار و سختي به شهروندان منتقل نشود.
دست آوردهايي همچون جايزه ويژه مترو پليس افتخار بزرگي نه فقط براي شهرداري تهران بلکه براي دولت و کشور محسوب مي‌شود وانتظار مي‌رود دولت با کمک به مديريت شهري بزرگترين افتخار را که کسب رضايت شهروندان و افزايش رفاه و آسايش مردم است به دست آورد.