صفحه نخست » بخش عمومي » دکتر علیرضا شیری » خزندگان

معرفی

آفتاب پرست های کوتوله گروهی از آفتاب پرست های کوچک از گونه «برادیپویدون» (Bradypodion) هستند. آنها در جنوب آفریقا زندگی میکنند. آنها به دلیل اینکه تنها در قسمت های خاصی از قاره آفریقا یافت میشوند، موجوداتی کمیاب (به عنوان حیوان خانگی و برای خریداری) هستند. (به شکلی که در بسیاری از موارد فقط میتوانید آنها را در یک شهر یا محله خاص جستجو کنید.) این خزندگان، زنده زا هستند و بچه های خود را به شکل زنده (نه به شکل تخم) به دنیا می آورند. آفتاب پرست های کوتوله از بزرگترین انواع در شاخه خود محسوب میشوند که از پوزه تا مقعد حدودا ۶ الی ۷٫۵ سانتی متر طول دارند.

آفتاب پرست کوتوله به عنوان حیوان خانگی

با توجه به تجربیات شخصی، میتوانم بگویم که آفتاب پرست های کوتوله در اسارت میتوانند زندگی بسیار خوبی داشته باشند، به دلایل زیر :

برخلاف گونه های دیگر آفتاب پرست، آنها به هیچ وجه قلمرو طلب نیستند. شما میتوانید در طبیعت، آفتاب پرست های کوتوله را در گروه های ۵ یا ۶ تایی ببینید که بر روی یک بوته در کنار هم قرار گرفته اند. همانطور که پیش از این بیان شد، آنها موجوداتی زنده زا هستند. تکثیر شدن این حیوانات بسیار ساده است و میتوانند سالیانه ۲ الی ۳ بار تخمگذاری کرده و ۵ الی ۱۵ بچه به دنیا بیاورند! اندازه این آفتاب پرست ها کوچک است بنابراین میتوانید یک گروه از آنها را در محفظه ای که حجم چندان بزرگی هم ندارد در کنار یکدیگر نگهداری کنید. ضمنا با توجه به اندازه کوچکشان، نسبت به آفتاب پرست های دیگر غذای زیادی نیز نخواهند خورد.

خلق و خو

همانند ۹۰ % از آفتاب پرست ها، آفتاب پرست های کوتوله نیز علاقه ای به در دست گرفته شدن و برداشته شدن از جایشان ندارند. البته آنها میتوانند اندکی در دست بودن را تحمل کنند اما در زمان دست زدن به آنها به رنگ بدنشان دقت کنید که نشان دهنده این است که آیا آفتاب پرست شما مضطرب است یا خیر. اگر حیوان در دستان شما احساس اضطراب و نا امنی داشته باشد بدنش را به رنگ تیره در خواهد آورد و قسمت گلوی خود را به شکل براق و سوزان در می آورد. زمانی که این علائم اضطراب را در آفتاب پرست مشاهده کردید باید فورا او را به محفظه اش بازگردانید. آفتاب پرست هاحیواناتی هستند که به سادگی بر اثر اضطراب میمیرند. البته آفتاب پرست های مختلف (حتی از یک گونه مشترک) دارای خصوصیات اخلاقی متفاوتی هستند که شما باید در برخورد با حیوان و کسب تجربه از خصوصیات رفتاری او، این موارد را بیاموزید و از اخلاق آفتاب پرست خود مطلع شوید. به عنوان مثال یکی از آفتاب پرست های من به سادگی و با اراده خود در دست من قرار میگرفت و از بدن من بالا آمده و تا سر من بالا می آمد. البته من فکر میکنم که این کار را فقط به خاطر به دست آوردن غذا انجام میداد.

خانه سازی

همانند تمام آفتاب پرست های دیگر، برای آفتاب پرست های کوتوله نیز باید یک طیف نوری کامل ایجاد کنید. اگر امکان ایجاد چنین طیفی را ندارید بنابراین آفتاب پرست نمیتواند گزینه مناسبی برای شما (به عنوان حیوان خانگی) باشد. در منطقه محل زندگی من، آب و هوا به شکلی است که من محفظه آفتاب پرستم را (با طراحی و شکل دلخواه) در محیط باز قرار داده ام و بدین شکل دسترسی او به طیف کامل نور، میسر شده است. شما هم در صورتی که به چنین شرایطی دسترسی داشته باشید میتوانید آفتاب پرست خود را در فصل گرم سال در محوطه باز قرار دهید و در فصل زمستان و سرما، او را به داخل منزل منتقل کنید.

من برای آفتاب پرست های خودم یک محفظه به شکل توری مانند به ارتفاع ۵ فوت (تقریبا ۱٫۵ متر) و طول و عرض مساوی ۲ فوت (تقریبا ۶۰ سانتی متر) ساخته ام. شما میتوانید بسته به اندازه آفتاب پرست های خود از محفظه کوچکتری استفاده کنید. یک اقدام هوشمندانه در امر نگهداری از این آفتاب پرست ها این است که هرگز دو حیوان نر را در کنار یکدیگر نگهداری نکنید زیرا امکان دارد آنها در فصل جفتگیری با یکدیگر به طور جدی درگیر شوند.

من یک گیاه «فیکاس» (ficus) در محفظه قرار داده ام تا علاوه بر ایجاد سایه، محلی مناسب برای پنهان شدن در اختیار آفتاب پرست ها قرار دهد. همچنین قطرات کوچک آب بر روی برگ های این گیاه خواهند ماند. مطمئن شوید که آفتاب پرست های شما امکان دسترسی به نور خورشید را هم بر روی درخت خود داشته باشند، آنها علاقه دارند در ابتدای صبح و اواخر بعد از ظهر از نور مستقیم خورشید استفاده کنند.

اگر از آفتاب پرست های خود در محیط بسته منزل نگهداری میکنید باید برای آنها طیف نور کاملی را برای آفتاب گرفتن در قسمت بالایی محفظه قرار داده و آنها را در معرض نور UVB نیز قرار دهید. این امر بسیار مهم است! همواره برای این خزنده های کوچک، محلی سایه دار در نظر بگیرید تا زمانی که تمایل به قرار نداشتن در معرض نور را داشتند به آن قسمت بروند. این کار حس امنیت خوبی به آنها میدهد. نوردهی در محفظه را به مدت ۱۲ ساعت در شبانه روز انجام دهید.

غذا و آب

آفتاب پرست ها نیاز به آب زیادی دارند که شما میتوانید این میزان آب را با اسپری کردن آب به مدت یک دقیقه درون محفظه برای آنها فراهم کنید. آنها آب موردنیاز خود را از روی برگ ها و ساقه های گیاهان مینوشند. آفتاب پرست ها این کار را روزی ۲ یا ۳ بار انجام میدهند.

آفتاب پرست های کوتوله کاملا حشره خوار هستند. به آنها جیرجیرک (crickets)، کرم خوراکی (meal worms)، کرم روغنی (wax worms)، مگس (flies)، کرم ابریشم (silk worms) و کرم های پروانه های دیگر را بدهید. طعمه را قبل از خورده شدن توسط آفتاب پرست، به پودر کلسیم آغشته کنید. اندازه طعمه نباید از قسمت بالایی سر آفتاب پرست بزرگتر باشد. البته بهتر است که از طعمه های کوچکتر از این اندازه استفاده کنید.

شما میتوانید یک ظرف مخصوص غذا را با قلاب در داخل محفظه آویزان کنید. آفتاب پرست های شما مستقیما به سمت این ظرف آمده و غذایشان را از درون آن برمیدارند. پیشنهاد من به شما این است که جیرجیرک را با دستان خود به آفتاب پرست بدهید تا مطمئن شوید که همه آفتاب پرست ها به میزان کافی غذا خورده اند. (حسن دیگر این کار این است که شما از دیدن اینکه آفتاب پرست هایتان از دست شما غذا میگیرند لذت خواهید برد.) اگر در ابتدا احساس کردید که این کار آفتاب پرست شما را مضطرب میکند کمی صبور باشید.

تکثیر

پرورش و تکثیر آفتاب پرست های کوتوله شنل دار بسیار ساده است. اگر تمام شرایط مناسب باشد و آفتاب پرست های شما نیز سالم باشند، نمیتوان حتی از نظر فصل، داشتن بچه را محدود دانست. به واقع لازم نیست شما برای تشویق و تحریک آفتاب پرست های کوتوله شنل دار برای جفتگیری، هیچ کاری انجام دهید. فقط اطمینان حاصل کنید که یک نر و یک ماده در اختیار داشته باشید. تشخیص جنسیت در این آفتاب پرست ها اندکی دشوار است، نرها دارای رنگ روشن تر و تاج بلندتری نسبت به ماده ها بر روی سر هستند در حالی که ماده ها از نظر اندازه، بزرگتر از نرها هستند.

اگر آفتاب پرست ماده شما باردار باشد شما میتوانید این موضوع را از حالت پف کرده بدنش متوجه شوید. ماده باردار را وقتی که به زمان زایمان نزدیک میشود از بقیه آفتاب پرست ها جدا کنید زیرا بچه های تازه به دنیا آمده بسیار کوچک هستند و ممکن است توسط آفتاب پرست های بالغ خورده شوند ! همانطور که پیش از این هم اشاره شد، آفتاب پرست های کوتوله شنل دار، زنده زا هستند. تعداد بچه ها بین ۵ الی ۱۵ عدد متغیر است. یک آفتاب پرست کوتوله ماده به طور متوسط ۲ بچه در سال به دنیا می آورد. زایمان های فصل تابستان معمولا تعداد بیشتری بچه به دنیا خواهند آورد. بچه آفتاب پرست ها در ابتدا به رنگ قهوه ای هستند و به تدریج ظرف مدت ۵ تا ۶ ماه به رنگ سبز در می آیند. رشد این خزندگان نسبتا سریع است و این آفتاب پرست های کوچک در سن یک سالگی به بلوغ جنسی میرسند.

نتیجه گیری

نگهداری از آفتاب پرست های کوتوله شنل دار بسیار لذت بخش و مفرح خواهد بود. اگر آماده نگهداری از بچه آفتاب پرست نیستید، بهتر است که آفتاب پرست نر و ماده را کنار یکدیگر نگهداری نکنید، زیرا در غیر این صورت، به زودی شما صاحب یک آفتاب پرست ماده باردار و کمی پس از آن، صاحب ۱۲ بچه آفتاب پرست خواهید بود که نگهداری از آنها چندان ساده نیست.

مترجم : محمد مسعود کشوری

منبع : herpcenter.com