امروزه لبه تیز انتقادات رو به
سگ و گربه می باشد و هر گاه سخن از حیوانات میشود نا آگاهانه بحث
بیماری زایی را به میان میکشانند .
جالب است که اگر فرض کنیم یک اسکناس یا دستگیره در یک مکان عمومی مه روزانه هزاران بیمار و انسان سالم به ان دست میزنند هزاران با ر آلوده تر از یک
سگ و گربه ایست که هر دو یا سه ماه به دامپزشک مراجعه میکند و تحت درمان و پیشگیری می باشد ! پس باید باور کنیم که
بیماری هایی که انسان به انسان منتقل میکند بارها بیشتر از
بیماری ها یی است که از
سگ سرایت میکند
بیماری های مشترک سگ از نگاهی دیگر :
آیا
بیماری های مشترك بین انسان و حیوان قابل پیشگیری اند؟
- به طور كلی دامپزشكی از نظر بحث بهداشتی به دو قسمت كلی تقسیم می شود: بهداشت
بیماری هایی كه مستقیماً از حیوان منتقل می شوند و بهداشت محصولاتحیوانی.همانطور كه می دانیم برخی از حیوانات با انسان ارتباط مستقیم دارندبه خصوص در سطح شهرها كه بسیاری از آنها حیوانات خانگی به شمار می آیند (سگ ، گربه ، موش ، پرنده های مختلف و...) كه می توان گفت قادر به انتقالبسیاری از
بیماری ها هستند و در واقع وظیفه دامپزشك ها كنترل این بیماریها است
برای روشن شدن بحث
بیماری های مشترک بین انسان و
سگ خیلی خلاصه و مختصر به بیماریهای مشترک
سگ و انسان می پردازیم
بطور کلی
بیماری های مهم قابل انتقال به انسان از طریق
سگ به سه دسته تقسیم می شوند
1:هاری :
نوعی بیماری ویروسی دستگاه اعصاب مرکزی میباشد
در اروپا روباه ها مسئول 90 % از موارد میباشند . و
سگ در ردیف سوم آلودگی قرار دارد . گاوهای گاز گرفته شده در چراگاه بیشترین حیوانات اهلی مبتلا را تشکیل می دهند .
در انگلستان در سال 1902 هاری ریشه کن شد .
ریشه کن سازی با رعایت مسایل قرنطینه ای و شناسایی مخازن و امکان کنترل آنها
واکسیناسیون دامها
نکته قابل توجه در این باره تا کنون هیچ گونه گزارشی از انتقال هاری از
سگ های شناسنامه دار به انسان گزارش نشده است ولی 2 مورد انتقال این
بیماری از طریق پیوند قرنیه درایران سال 1373 گزارش شده است !! و همچنین در سال 1985 در پاکستان ابتلای تعدادی نوزاد ختنه شده به
بیماری گزارش شده که شخص ختنه کننده در دوره کمون
بیماری بوده و طبق سنت و طبق سنت محل ختنه را با بزاق خود آغشته میکرده
بنا بر این
سگها یی که در 3 ماهگی واکسیناسیون میشوند و بعد از هر شش ماه واکسیناسیون مجدد میگردد امکان انتقال
بیماری تقریبا نزدیک به صفر میباشد
بیماری لپتوز پیروز :
نوعی
بیماری باکتریایی تک گیر است و با شدتهای مختلفی بروز میکند
سایر اسامی این
بیماری عبارتند از : تب کارکنان صنایع شیر . تب برنجکاران تب کانیکولا و ...
افرادی که بیشتر در معرض خطر قرار دارند :
کارگران فاضلاب
ماهیگیران آبهای شیرین
قایق بانها
معدنچیان
غواصهای غیر حرفه ای
تماس با حیوانات آلوده
منابع عفونت برای انسان
جوندگان
گاو و خوک
سگ و گربه
آب
فاضلاب
راههای پیشگیری :
در محیط های آلوده
کلر زنی به استخر های شنا
زه کشی تالاب ها و استخرها و نواحی آبهای راکد
در محل نگهداری دامها
درمان حاملان کنترل جوندگان
واکسیناسیون سگ توسط دکتر دامپزشک در 2 تا سه بار متوالی با فواصل معین در اولین بار و واکسیناسیون سالانه خطر
بیماری را در
سگ به صفر میرساند
بیماری ها
بیماری ها ی انگلی :
اکینو کوکوز : نوعی
بیماری انگلی از دسته سستود ها ( کرمهای پهن بند بند ) نام عامل
بیماری اکینو کوکوس گرانولوزوس
درمان مراجعه دامپزشک با دادن قرص ضد انگل مخصوص (درونسیت ) با دوز معین در هر سه ماه یکبار قابل پیشگیریست
عفونت با کرمهای پهن :
از قبیل : شیستوزوما :
نوعی عفونت عمومی آب آزاد که منحصر به نارسایی کبدی میشود قابل انتقال بین انسان و حیوان
دیپیلید یاز این
بیماری نتیجه عفونت با کرم پهن
سگ است . این
بیماری اکثرا از ایالت متحده امریکا و اروپا گزارش شده
همه گیر شناسی : میزبان واسط انگل ککهای بنام کتونو سفالیس کنیس هستند بندهای بارور در مدفوع میزبان نهایی دفع میشوند . سپس تخمها تخمها در محیط آزاد میگردند و بعد ککها آنها را بخورند . و در بدن ککها سرکوئیدها تکامل یابند و سپس
سگ با خوردن ککهای آلوده مبتلا میشوند . سیستی سر کوئید در بدن آنها بالغ میشوند انسان نیز با خوردن کک ها آلوده میشوند
هیداتیدوز : عفونتی که توسط لارو کیستی شکل . کرم پهن
سگ سانان ایجاد میشود –این انگل کرمهای پهن بند بند است . بطور گسترده در مزارع گوسفند داری وجود دارد .
گوسفند مهمترین میزبان واسط اهلی اکینو کوکوس کرانولوزوس است .
سگ روباه و سایر گوشتخواران میزبانهای مخزن نهایی اند
کرم پهن در بدن
سگ تخمهایی می گذارند که به همراه مدفوع خارج می شوند . سم داران و انسانها به علت خوردن تخم هاانگل – که در مدفوع
سگ وجود دارد در گیر میشوند . سگها به علت خوردن احشای خام دارای کیست آلوده میشوند -
پیشگیری و کنترل : عدم دسترسی
سگ به احشاء . همچنین خورانیدن داروی انگلی که توسط دکتر دامپزشک بطور 2 تا 3 ماه یکبار تجویز میشود .
-------------------------------------------------
کرمهای گرد :
توکسو کارا کنیس که انسان بیشتر در دوران کودکی به علت بلع تخمهای کرم به آن مبتلا میشوند .
سوکاریاریسبیماری مشترکی است که توسط کرمهای گردی که معمولا درروده سگها (to canis وگربه to cati) وجود دارد ایجاد می گردد. توله سگها ازطریق بندناف دردورانجنینی ونیزخوردن شیرپس ازتولد آلوده می شوند اما گربه ها فقط ازطریق خوردنشیرمادرآلوده می شوند. این انگل نه تنها درسگ وگربه باعث
بیماری می گردندبلکه
درانسان مشاهده می شود.
چگونگی آلودگی به توکسوکارا
شما وفرزندانتان می توانید درصورتبلع ناگهانی تخمهای عفونی توکسوکارا که درخاک یا سایرسطوح آلوده وجوددارند( حتی اگرسگ یا گربه هم نداشته باشید) آلوده شوید تخم این انگل میتواند تا دوسال یا بیشتردرخاک زنده بماند.
راه تشخیص آلودگی به توکسوکارا
درصورت احتمال آلودگی به توکسوکارابا پزشکتان درمورد احتمال آلودگی صحبت کنید.درصورت ضرورت انجام آزمایشاتخاص مثبت تشخیص آلودگی ضروری است .
درمان توکسوکاریازیس
فرم احشایی آلودگی با داروهای ضد انگلی که معمولا همراه با داروهای ضد التهاب داده می شوند درمان می گرد
--------------------------------------------------------------------------------------
آسكاريس:
مشهورترين كرم حلقوي است كه بعد از اكسيور بالاترين نسبت آلودگي را در سطح جهان دارا مي باشد . در حال حاضر ساليانه یک تا دو ميليارد نفر از مردم جهان به اين بيماري مبتلايند
كرمي است بزرگ و گرد شبیه کرم خاکی كه در درون روده كوچك بسر مي برد و اندازه آن بين 35 . 15 سانتيمتر است
چرخه زندگي
كرمهاي بالغ بطور طبيعي در مجراي روده كوچك بسر برده و تخم ريزي مي كند . تخم مقاوم كرم چنانچه با مدفوع روي خاك ريخته شود و در شرايط مساعد ( دماي 28 درجه سانتيگراد ،خاك رسي ،محيط سايه دار ) قرار گيرد بطور معمول بعد از 3 هفته قدرت آلوده كنندگي پيدا كرده و به تخم رسيده(تخم عفوني) تبديل مي شود.
از آنجا كه انسان ميزبان نهايي بسياري از كرمها مانندآسكاريس و اكسيور ، تنيا ساژيناتاو … مي باشدوتشخيص و درمان افراد آلوده نه تنها موجب بهبود آنان مي شود ، بلكه اقدام بسيارموثري در جهت قطع زنجيره انتقال و مبارزه با منابع و مخازن نيز به حساب مي آيد.
درمان در
سگ : معاینه مرتب دامپزشک
چند داروی موثر بر آسکاریس عبارتند از: ترکیب مبندازول،ترکیب لوامیزولوترکیبات پیرانتل پاموت.
اکسیور :
دیگر انگلی از کرمهای کرد
عفونت اكسيوريازيس دراثر نماتودي بنام انتروبيوسورميكولاريس بوجود مي‌آيد.اين كرم انگل انسان است ،انگل موش ورت وشمپانزهنيز ذكر شده است .اين انگل شيوع زيادي در مناطق معتدل داشته و درمناطقگرمسير كمتر مي‌باشد.كرمي‌است نخي شكل، كوچك وظاهرا به رنگ سفيد وشفافمي‌باشد
داروهاي مفيد و موثر جهت درمان اين بيماري عبارتند از : مبندازول ، پيپرازين سيترات ، پيروينيوم پاموات ، آلبندازول مهمترينواساسي‌ترين عامل در درمان و پيشگيري اين آلودگي‌ها، رعايت بهداشت فرديودقت درحفظ بهداشت ونظافت كودكان، همراه با درمان شيميايي مي‌باشد
برای
بازهم یک نمونه
ن مطالعهبه منظور تعیین شیوع آلودگی های انگلی روده ای کودکان مهد کودکهای شهریاسوج در سال 80 انجام پذیرفت. در این مطالعه توصیفی تحلیلی و مقطعی،تعداد 300 نفر به عنوان نمونه های مورد پژوهش از بین مهدکودکهای شهر یاسوجبه صورت تصادفی ساده انتخاب شدند.
در مجموع 6/36درصد از کودکان به یک یا چند انگل روده ای آلوده بوده که از این تعداد 52% پسر و 48% دختر بودند.بیشترین آلودگی مربوط به تک یاخته ژیاردیا(3/18%) بود و شیوع آلودگی به سایر تک یاخته ها و کرمها به ترتیب عبارت بودند از: آنتامیباکلی 90%، بلاستوسیستیس هومونیس 5%، آیدومیبابوسچیلی1%، هیمونولیپس نانا1% و انتروبیوس ورمیکارلیس 9%، در مقایسه جنس کودکان با نوع انگل رابطه معنی داری وجود نداشت: هرچند هر چه سن کودکان بیشتر می شد، شیوع انگل نیز افزایش می یافت که شاید دلیل این مسئله ارتباط اجتماعی آنها با محیط خارج باشد.
درمان در سگها معاینه مرتب و تجویز دارو توسط دامپزشک میباشد
انگلهای خارجی :
جرب دمو دکس :
در انسان در فولیکول مو غدد چربی و ترشحات گوش و جوشهای کوچک ایجاد میشوند
پیشگیری و کنترل :
شست و شوی روزانه با آب و صابون
سگها برای درمان انگلهای خارجی هر سه یکبار به دکتر دامپزشک مراجعه کنند و داروی مخصوص را دریافت نمایند
آلودگی با کک :
کتونو سافالیدس کنیس ککی است که ایجاد مزاحمت میکند ککها اغلب قوزک پاها را نیش میزنند و لی شب هنگام زمان خواب دیگر قسمتها را هم نیش میزنند
کک ها در بدن حیواناتی مانند گربه موش صحرایی گربه و
سگ یافت میشود
دوره زندگی: کک ماده آماده تخم گذاری بدن میزبان را ترک . تا در محل نزدیگ محل زندگی میزبان روی خاشاک (لانه موش . لانه پرندگان )تخم بگذارد این تخمها بسیار ریز و قابل روئیت نیستند . وقتی تبدیل به لارو شدند بدنبال پناهگاه میگردند (خاشاک کف منزل . لانه پرندگان و جوندگان . بین موهای حیوانات خانگی و حتی گردن افرادی گه نظافت نمی کنند و لباس چرک میپوشند .
در پایان لاروی و تبدیل به کک بالغ به میزبان حمله میکنند
پیشگیری و کنترل :
معاینه مو های اطراف گردن و شکم حیوان
استفاده از پودر ها و سمهای مخصوص که دامپزشک ارایه میدهد
سمپاشی محل زیست و خواب سگها و تکرار 15 روز بعد
گال :
نوعی
بیماری پوستی که توسط جربها ایجاد میشود و امگان دارد گاهی انسان هم آلوده شود
جرب با تماس مستقیم یا غیر مستقیم منتقل میشود و انتقال جرب بین گونه های مختلف معمول نیست پیشگیری و کنترل :
ماهیانه هر سه ماه یکبار سگ
درمان بیماران
رعایت بهداشت تغذیه مناسب در انسان و حیوان
رعایت قوانین قرنطینه بین کشورها
قارچها :
کچلی :
از میان 21 نوع قارچ بیماری زا برای انسان فقط 6 نوع منشا حیوانی دارند
با اینکه تریکو فیتون ورکوزوم : ( عامل گاوی ) در کشور انگستان و اکثر کشورها اولین علت کجلی است
میکروسپروم کنیس (سگ گربه ) مورد بحث است ..
دیگر قارچها از طیور . میمون گاو . اسب . حیوانات وحشی و اهلی .
همه گیر شناسی :
مستقیم از حیوانات
2 : غیر مستقیم توسط اشیا
نشانه ها :
میکروسپوروم کنیس معمولا
سگ و گربه را آلوده میکند ممکن است ریزش مو در اطراف گردن گربه مشاهده میشود
نکته مهم : از لحظه ای که درمان شروع شود انتقال
بیماری متوقف می شود
پیشگیری و کنترل :
اجتناب از تماس با حیوانات آلوده
از این بحث چنانچه که گفته شد نتیجه گرفته میشود که مسلما بیماریهای قابل انتقال از حیوانات به انسان که شاید بالغ بر 400 مورد می باشد مراقبت و
نظارت دقیقی را می طلبد اما انتقال بیماریها از سگ و گربه به انسان بسیار محدود بوده و در حیواناتی که تحت نظر دامپزشک هستند و تحت مراقبت و درمانهای انگلی وواکسیناسیون قرار می گیرند سلامت اعضای یک خانواده را به مخاطره نینداخته و از نظر بهداشت جامعه موارد بسیار و معضلات حل نشده فراوانی وجود دارد که باکنترل ان موارد می توان سلامت وبهداشت جامعه را تامین نمود.