صفحه نخست » ماهی » تولید مثل اصلاحنژاد و هیبرید سازی » سگ

مشخصات دندان ها: 
امریکن پیت بول تریر ها دارای یک مجموعۀ کامل از دندان های سفید می باشند که فاصله مساویی از هم دارند، با نیش هایی در فک بالا و پایین که در زمان بسته شدن دهان کاملا کنار هم قرار می گیرند که برای گازگرفتن بسیار مناسب می باشند. دندان های نیش 2/5 سانتی متر با دندان های آسیاب کوچک فاصله دارند و دندان های بالا و پایین کاملا در هم چفت می شوند.
خطا_ بلند بودن بیش از حد دندان های نیش
خطای جدی_ آندرشات و یا اُورشات بودن دندان ها، کج بودن دهان، افتادگی دندان (بدون آنکه دامپزشک دندان را کشیده باشد)

چگونگی قضاوت در مسابقات امریکن پیت بول تریر UKC
در مسابقات داور UKC توجه خاصی به دندان P1 (اولین دندان آسیاب کوچک بعد از دندان نیش) دارد زیرا نداشتن این دندان در امریکن پیت بول ها شایع است و داور با دیدن این خطا باید به شرکت کننده اعلام کند. اگرچه نداشتن دندان P3 (سومین دندان آسیاب کوچک) بیشتر قابل توجه می باشد اما در صورتی که دو سگ از یک پرورش دهنده دندان P1 نداشته باشند نشانگر وجود یک مشکل ژنتیکی است که سبب ایجاد اختلال در فک گردیده.
دندان ساختار بسیار تخصصی دارد که برای سگ ها علاوه بر بریدن و خرد کردن مواد غذایی، اسلحه ای برای حمله، دفاع و فعالیت های روزانه نیز محسوب می شود. به همین علت در این بخش به صورت کامل به بررسی دندان ها می پردازیم.


هر دندان به سه بخش تقسیم می شود که عبارتند از:
تاج دندان= که در بالا و بیرون خط لثه قرار دارد و قابل مشاهده می باشد.
گردن دندان= منطقه ای که فقط در سطح لثه قرار دارد و کمی باریک می شود.
ریشه دندان= که در داخل استخوان فک قرار دارد.
دندان ها در دو ردیف قوسی شکل در فک بالا و پایین قرار دارند و به شکلی در فک جای گرفته اند که در زمان بسته شدن فک یا درکنار هم قرار گیرند یا کاملا بر روی یکدیگر.
این حالت قرار گیری دندان ها به دو شکل بسته شدن کامل یا نیمه باز است که در این دو حالت نوع گاز گرفتن سگ نسبت به نژاد تغییر پیدا می کند. سگ ها به جای جویدن غذا را به سرعت می بلعند به همین علت نیازی ندارند که سطح دندانها به صورت کامل برروی هم قرار گیرند (در زمان بسته شدن فک).

چگونگی قرار گیری دندان ها در فک بالا و پایین:
6 دندان پیشین کوچک در مرکز هر قوس دندانی فک بالا و پایین وجود دارد. بعد از آنها دو دندان نیش قرار دارد که به دندان گونه ای نیز شناخته می شود (چون باعث شکل بخشیدن به حالت گونۀ سگ می شود). در دندانهای دائمی 4 دندان آسیاب کوچک در هر دو طرف فک بالا و پایین قرار دارد چهارمین دندان آسیاب کوچک P4 نام دارد که بزرگترین دندان مخصوص بریدن در فک پایین می باشد که به دندان کارناسیل یا شرینگ معروف است و در انتها، دندان های آسیاب بزرگ قرار دارند که شامل 4 آسیاب بزرگ در فک بالا و 6 آسیاب بزرگ در فک پایین می باشند و کار آسیاب غذا را بر عهده دارند. 

چگونگی نمایش دندان ها به داور مسابقات:
هنگام بررسی و یا نشان دادن دندان های سگ به داور لازم است برای نمایان شدن و وضوح دندان ها بافت لب و گونه ها کاملا کنار زده شود، در غیر این صورت ممکن است اشتباهی در تشخیص ایجاد گردد.
برای این منظور مطمئن شوید سگ در حالت عصبی قرار ندارد چون در این حالت ممکن است سگ به علت تشنج دندان ها را در موقعیت غیر طبیعی قرار دهد. سعی کنید فک، سر و گردن سگ در حالت آرامش (شُل) باشد.
حالت ژنتیکی دندان ها، ساختار فک، ساختار لب، زبان، داشتن دندان های شیری و دائمی، عادات سگ در بازی، غذا خوردن و نوع آموزش ها (جویدن بیش از حد مواد سخت، کشیدن اجسام در زمان آموزش) همه و همه می تواند بر روی شکل و ظاهر دندان ها تاثیر فراوانی داشته باشند. در زمان ارزیابی دندان های سگ، باید ارتباط تمام دندان ها با یکدیگر و با فک، مورد مقایسه قرار گیرد. 
پرورش دهندگان حیوان دوست و حرفه ای، باید در مورد مراقبت از دندان و کل دهان نژادی که مورد پرورش قرار می دهند اطلاعات کاملی داشته باشند نه فقط به زیبایی و تمیزی دندان های پیش و نیش بپردازند.
اینکه فقط به شمارش تعداد دندان ها و یا بررسی دندان های نیش یا پیش بپردازیم بسیار آسان است، اما تنها زمانی می توانیم تصویر کلی و صحیحی از دندان های یک نژاد داشته باشیم که از چگونگی تاثیر ژنتیک بر روی دندان ها اطلاع داشته باشیم.
نیاز است که پرورش دهنده از تعداد دندان ها آگاه باشد، همچنین از نوع دندان نیش و یا چگونگی قرار گیری دندان های پیشین و ارتباط آنها با دندان نیش، دندان های آسیاب کوچک، آسیاب بزرگ و انحنای فک و اگر هرگونه اختلال ژنتیکی وجود دارد، آنرا باید در نظر گرفته و در برنامه های اصلاح ژنتیکی کنل خود قرار دهد.

در این بخش به یک روش قدم به قدم ارزیابی دندان ها از فرام هوسترُم (Fromhoistrom) فراست (Frost)، گامن (Gammon) 1992 تکنیک های دامپزشکی دندان پزشکی شرکت W.B. Saunders می پردازیم.
مرحلۀ اول= مقایسه تقارن سر، صورت و دندان ها.
مرحلۀ دوم= تعداد دندان ها

دندان ها به چهار قسمت تقسیم می شوند. فک بالا و پایین چپ، فک بالا و پایین راست. 
3 دندان پیش بالا سمت چپ. 1 دندان نیش بالا سمت چپ. 4 دندان آسیاب کوچک بالا سمت چپ. 2 دندان آسیاب بزرگ بالا سمت چپ. دندان های سمت راست فک بالا کاملا مانند دندان های سمت چپ بالا می باشند.
3 دندان پیش پایین سمت چپ. 1 دندان نیش سمت چپ پایین. 4 دندان آسیاب کوچک سمت پایین. 3 دندان آسیاب بزرگ سمت چپ پایین.
که مجموع دندان های یک سگ بالغ 42 دندان است.

مرحلۀ سوم= ارزیابی دندان های پیشین (Incisors)
اندازه و فاصلۀ بین دندان های پیشین طبیعی است و دندان های پیشین فک بالا بزرگتر از دندان های پیشین فک پایین می باشد. (مینای دندان ها ممکن است نوک تیز یا گرد باشد). دو دندان از دندان ها پیش بلند تر از 4 دندان دیگر هستند و دندان دوم و سوم پیشین فضای بیشتری بینشان است تا دندان های دوم و سوم پیشین فک بالا بتوانند در بین فواصل آنها قرار گیرند. تمام دندان های پیشین باید در یک خط منحنی با چرخشی برابر قرار گیرند. منظور از چرخش قرار گیری درست دندان ها در استخوان فک است. (طول دندان ها باهم برابر است). محور دندان ها باید به موازات فک باشند.

مرحلۀ چهارم= ارتباط داندان نیش (Canine)
دندان نیش فک بالا باید در ناحیۀ باکال (منطقه ای پایین تر از بافت گونه) متوقف شود. که این منطقه از فک بالا، لثه برجسته می باشد و فضایی خالی بین دندان نیش و دو دندان پیشین I3 وجود دارد تا دندان های نیش فک پایین در کنار دندان های نیش فک بالا قرار گیرند..

مرحلۀ پنجم= دندان های آسیاب کوچک یا پرمولر (Premolars)
تیزی سر دندان های آسیاب که مثلثی شکل می باشند باید در فضای بین دندان های آسیاب سوم و چهارم فک پایین قرار گیرند.

مرحلۀ ششم= قرار گیری سطح دندان های فک بالا و پایین بر روی هم
نوع قرار گیری دندان های آسیاب فک بالا و پایین در تضاد باهم می باشند که این تضاد قوس جویدن را ایجاد می کنند و دندان ها مانند چرخ دنده هایی در هم قرار می گیرند.
دندان های آسیاب کوچک فک بالا و پایین باید بهم اتصال پیدا کنند. دندان آسیاب کوچک چهارم فک بالا بزرگتر از آسیاب کوچک فک پایین می باشد و باهم تداخل نداشته و در کنار هم قرار می گیرند. دندان های آسیاب بزرگ کاملا بر روی هم قرار می گیرند که باعث عملکرد خرد شدن می شوند.
دندان های آسیاب کوچک و آسیاب بزرگ پایه ای هم تراز با مزیال (Mesial) (نسبت به خط وسط قوس دندانی) دارند و باید ارتفاع دندان های آسیاب با کمی انحنا باهم برابر باشند.
پس از ارزیابی دندان و ارتباط آنها با فک، نوع قرارگیری داندان ها را می توان در زمان بسته شدن فک به انواع زیر طبقه بندی کرد:
به نوع قرارگیری دندان ها در زمان بسته شدن فک اکلوژن (Occlusion) گفته می شود.

1_ اکلوژن نرمال
دندان های نیش بالا و پایین کاملا کنار هم قرار می گیرند. در این الگو دندان های پیشین فک پایین در پشت دندان های پیشین فک بالا قرار می گیرند. دندان های نیش بالا پشت دندان نیش پایین قرار گرفته و دندان های آسیاب کوچک فک بالا و پایین کنار هم قرار می گیرند یه این شکل که دندان p1 فک بالا بعد از دندان p1 فک پایین قرار می گیرد.


اکلوژن نرمال خود به سه حالت ممکن است در سگ ها با تغییر شکل دیده شود:
الف: یک یا چند دندان پیشین خارج از محور ( بلند تر از دندان های پیشین دیگر) که در این صورت دندان های پیشین پایین روی دندان نیش بالا قرار می گیرند.
ب: دندان های نیش فک بالا و پایین کنار هم قرار نمی گیرند بلکه باهم برخورد داشته و نوک دندان های نیش روی هم هستند که در این حالت دندان های پیشن فک بالا و پایین باهم فاصله پیدا کرده و دهان حالت نیمه باز دارد.
ج: دندان های نیش فک پایین زیر دندان های کاملا زیر داندان نیش فک بالا قرار دارد و دهان کاملا بسته نمی شود.

2_ اکلوژن اُورشات (Overshot)
در این حالت دندان های نیش فک پایین زیر دندان های نیش فک بالا قرار گرفته و دندان های پیشین خیلی جلوتر از دندان های نیش فک پایین قرار می گیرند و دندان های آسیاب فک بالا و پایین باهم فاصله دارند. که به این حالت دهان طوطی نیز گفته می شود.

3_ اکلوژن اندرشات (Undershot)
در این حالت دندان های پیشین فک پایین جلوتر از دندان های پیشین فک بالا قرار دارند. که به آن دهان بولداگی نیز گفته می شود.

اگر دندان نیش حالت طبیعی نداشته باشد سبب ایجاد اکلوژن غیر طبیعی در نقاط مختلف آرواره می گردد و همچنین باعث تفاوت در طول فک بالا (استخوان فک) و فک پایین می شود و ممکن است یک سمت فک رشد بیشتری نسبت به طرف دیگر پیدا کرده و کج شدن و یا پیچ خوردگی دهان به یک سمت ظاهر گردد. این حالت یک نقص جدی محسوب می شود زیرا باعث اختلال در جویدن غذا شده و سگ به خوبی نمی تواند اجسام را در دهان خود نگاه دارد. همانطور که قبلا در توصیحات ذکر شد، هرگونه اختلالی که سبب ایجاد مشکلات جسمی و عملکردی برای نژاد گردد موجب رد صلاحیت سگ می شود. تنها زمانی ما به عنوان یک مربی، یک پرورش دهنده و یا داور می توانیم کل دهان سگ را مورد ارزیابی قرار دهیم که درک صحیحی از چگونگی ژنتیک، محیط زیست و تاثیرات آن بر روی دندان های سگ داشته باشیم.
هر سگی باید به خوبی مورد بررسی و معاینه قرار گیرد تا هرگونه نگرانی نسبت به مشکلات سلامتی آنها برای پرورش دهندگان مشخص گردد.
______________________
ترجمه و تحقیق= سارا رنجبر


PersianPet Forum - www.mypet.ir http://persianpet.org/forum/thread147954.html#ixzz3DOCfRiyd 
Under Creative Commons License: Attribution 
Follow us: @persianpet on Twitter | mypersianpet on Facebook