کم خونی ممکن است ناشی از کمبود آهن در جیره غذایی باشد در این حالت گلبول‌های قرمز به تعداد عادی وجود دارند اما در آنها مقدار هموگلوبین کم است. در این وضعیت تعداد یا اندازه گلبول‌های قرمز یا مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن بین خون و سلول‌ها دچار اختلال می‌شود. از علل ایجادکننده کم‌خونی می‌توان کمبودهای تغذیه ای، خونریزی، ناهنجاری های ژنتیکی، بیماری‌های مزمن یا مسمومیت‌های دارویی را نام برد. منظور از کم‌خونی‌های تغذیه‌ای کم‌خونی‌هایی است که در اثر دریافت ناکافی مواد مغذی ایجاد می‌شوند. در رژیم غذایی کم‌خونی، ابتدا باید دید بدن دچار کدام دسته از کم‌خونی‌هاست، مثلا در کم‌خونی شایع فقر آهن؛ گوشت قرمز، جگر، اسفناج و حبوبات تجویز می‌شود. البته باید توجه داشت که «آهن» موجود در گوشت قرمز و پروتئین‌ها به‌راحتی از طریق دستگاه گوارش، جذب می‌شود، ولی آهن موجود در گیاهان و حبوبات به خوبی جذب بدن نمی‌شوند.
خوددرمانی در بیماری کم‌خونی می‌تواند عوارض بدی را به دنبال داشته باشد، چراکه اضافات آهن در کبد رسوب کرده و بیماری کبدی را موجب می‌شود به همین دلیل در درجه اول، اولین چیزی که به بیمار توصیه می‌شود؛ یک تغذیه خوب و اصلاح شده است و در صورت عدم بهبود و شدت وخامت اوضاع می‌توان از داروهای شیمیایی استفاده کرد.
انواع کم خونی
•کم خونی ناشی از دفع خون: که در این حالت بدن بعد از یک خونریزی شدید دچار کم خونی خواهد شد.
•کم خونی آپلاستیک: به معنی فقدان عملکرد طبیعی مغز استخوان میباشد که به‌طور مثال در افرادی که در معرض تشعشع گاما قرار گرفته‌اند دیده می‌شود.
•کم خونی مگالوپلاستیک: که ناشی از فقدان ویتامین B12 ، اسید فولیک و فاکتور داخلی مخاط معده میباشد.
•کم
خونی همولیتیک: (خونی که لیز شده باشد) ، شامل پررنگ شدن گلبول‌های قرمز ، داسی شکل شدن گلبول‌های قرمز میباشد و در نتیجه گلبول‌های قرمز خون شکل قرصی و طبیعی را ندارند بلکه هلالی شکل می‌شوند. چنین گلبول‌هایی معمولا به‌هم می‌چسبند و مسیر رگ‌ها را می‌بندند. در نتیجه اکسیژن کافی به بافت‌ها نمی‌رسد. و در این حال شخص دچار کم
خونی شدید می‌شود.
پلی‌سیتمی‌ثانویه
هر گاه بافت‌ها به علت کم بودن شدید اکسیژن هوا در ارتفاعات بلند دچار هیپوکسی شوند در این حالت اندام‌های خونساز به‌طور اتوماتیک مقدار زیادی گلبول قرمز تولید می‌کنند.
پلی سیتمی‌حقیقی(اریترمی)
این بیماری از یک تغییر ژنی به‌وجود می‌آید که در گروه سلولی همو‌پلاستیک که گویچه‌های قرمز خون را تولید می‌کنند ایجاد می‌شود. سلول‌های پلاستی حتی هنگامی‌که گویچه‌های سرخ بیش از حدی وجود دارند، از تولید گویچه‌های قرمز باز نمی‌ایستند.
لوسمی
معمولا در هنگام ابتلا به یک بیماری عفونی ، تعداد گلبول‌های سفید زیاد می‌شود. تا بدن بتواند با عوامل عفونت مبارزه کند اما پس از بهبود، تعداد گلبول‌ها تا حد طبیعی کاهش می‌یابد. اگر افزایش تعداد گلبول‌های سفید به‌طور مداوم و بدون هیچ دلیلی افزایش یابد به آن لوسمی‌می‌گویند. در این حالت مراکز گلبول ساز ، از نظم خارج شده و به‌طور زیانباری به تولید گلبول‌های سفید می‌پردازند. افزایش تعداد گلبول‌های سفید ، مجالی برای تولید گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها باقی نمی‌گذارد و به همین دلیل تعداد این سلول‌ها در خون کاهش می‌یابد. در نتیجه این بیماری با کم
خونی و خونریزی‌های داخلی همراه است. تعداد گلبول‌های سفید در این بیماری به 100هزار عدد در میلی‌متر مکعب می‌رسد.
هموفیلی
هموفیلی شایع‌ترین و وخیم‌ترین
بیماری‌های خونریزی دهنده مادرزادی میباشد. علت آن کمبود فاکتورهای 11 ، 9 و 8 با منشأ ژنتیکی است. این بیماری اختصاص به مردان دارد و در زنان به‌ندرت دیده می‌شود. علت بیماری ، فقدان یکی از عواملی است که در انعقاد خون نقش دارند. هموفیلی درجات مختلف دارد. در نوعی از آن یک زخم ساده می‌تواند موجب خونریزی شدید شود در فرد هموفیل عامل فعال کننده ترومبوپلاستین (گلوبولین آنتی هموفیلیک) وجود ندارد.
انواع هموفیلی
هموفیلی A شایع‌ترین نوع هموفیلی است که کاهش در فاکتور 8 باعث علت این بیماری است. کمبود فاکتور 9 انعقادی علت بیماری کریسمس یا هموفیلی B است. فاکتور 8 در جریان خون به فاکتور von willbrand متصل است بدین جهت مواقعی که این فاکتور کمبود داشته باشد فاکتور 8 هم کاهش نشان می‌دهد. اختلال انعقادی با علت کمبود فاکتور 11
خونی را اصطلاحا هموفیلی C می‌گویند. ژن معیوب هموفیلی B و A روی کروموزوم جنسی قرار دارند و به این علت است که این بیماری به علت شرایط خاص کروموزوم‌های جنسی در افراد مذکر انحصارا در مردان موجب بیماری می‌شوند.
درمان هموفیلی
در سال 1840 میلادی برای معالجه هموفیلی از تزریق خون استفاده شد. در سال 1936 به جای تزریق خون کامل از پلاسما استفاده کردند. از اواخر دهه 1960 پلاسمای متراکم مورد استفاده قرار گرفت اوایل دهه 70 پلاسمای خشک متراکم تهیه شد و برای نخستین بار کودکان و بزرگسالان هموفیل توانستند به شکل عادی زندگی کنند.