پیشرفت روزافزون علم داروشناسی این امیدواری را كه در آینده داروهای خوراكی با خاصیت شبیه انسولین تولید شوند، زنده نگه داشته است البته نوعی انسولین به صورت اسپری كه در بینی اثر می‌كند، تولید شده است، اما عوارض زیادی كه این دارو در سال‌های اول استفاده داشت، باعث شد كه در حال حاضر مصرف آن محدود شود.
نكته مهمی كه باید در ابتدای این مبحث به آن اشاره شود، این است كه داروهای خوراكی پایین‌آورنده قند خون، محتوی انسولین نیستند. این داروها با تاثیر روی فرآیندهای موجود در بدن باعث افزایش سطح انسولین یا تاثیر بیشتر انسولین می‌شوند.
انسولین در دو نوع كوتاه اثر و بلند اثر موجود است. فرم كوتاه اثر معمولا قبل از وعده‌های غذایی استفاده می‌شود تا بدن بتواند قند حاصل از خوردن غذاها را مصرف كند.
انسولین رگولار از انواع انسولین‌های كوتاه اثر است كه در ایران بیشترین موارد مصرف را دارد. این نوع انسولین به دلیل این‌كه شفاف است در بین بیماران به «انسولین آبكی» معروف است.
اثر انسولین رگولار نیم تا یك ساعت پس از مصرف شروع می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود كه نیم ساعت قبل از خوردن غذا تزریق شود.
تاثیر این نوع انسولین حدود سه ساعت بعد به اوج خود می‌رسد و تا حداكثر هشت ساعت تمام می‌شود. به این ترتیب باید توجه داشت، اگر به هردلیلی فرد نتواند پس از تزریق این نوع انسولین غذا بخورد، ممكن است دچار افت قند خون شود. از انسولین رگولار در بیمارستان به صورت تزریقی برای پایین آوردن سریع قند خون نیز استفاده می‌شود.
نوع دیگری از انسولین كه استفاده از آن بسیار رایج است ؛ «انسولین ان‌پی‌اچ» است. این نوع انسولین در دسته متوسط تا بلند اثر طبقه‌بندی می‌شود و برای دیابتی‌های نوع یك، 3 ـ 2 بار در روز و برای دیابتی‌های نوع 2، یك بار در شب یا دو بار در صبح و شب تزریق می‌شود.
انسولین ان‌پی‌اچ به رنگ شیری است و بنابراین بیماران به آن انسولین شیری، كدر یا دوغی می‌گویند. بر خلاف انسولین رگولار این نوع انسولین سریع اثر نمی‌كند و لزومی ندارد كه حتما قبل از غذا زده شود. در واقع مصرف این نوع انسولین برای تامین نیاز روزانه یا شبانه و بلند مدت فرد است.
شروع اثر این نوع انسولین حدود دو ساعت پس از تزریق است و به تدریج تا هشت ساعت بعد به اوج اثر رسیده و 12 تا 16 ساعت بعد اثرش تمام می‌شود.
این نوع انسولین را می‌توان همراه قرص‌های خوراكی پایین آورنده قند استفاده كرد. بهتر است در طول روز قرص مصرف شود و انسولین را شب‌ها تزریق كرد تا در ساعات شب قند خون كنترل شود و قند خون ناشتا كه برای كنترل دیابت اهمیت اساسی دارد، به سطح نرمال نزدیك شود.
نكته اساسی این است كه انسولین ان‌پی‌اچ اگر به تنهایی تزریق می‌شود، نیاز به تزریق قبل غذا ندارد و حتی می‌توان آن را قبل از خواب تزریق كرد.