خیلی از خانمها وقتی در مورد آیندهشان فكر میكنند، خود را در نقش یك مادر میبینند با فرزندی كه همه دلبستگی آنهاست، ولی گاهی یك بیماری یا اختلال، این تصویر را خدشهدار میكند و اطلاعات غلط و توصیههای نادرست اطرافیان هم به این مشكل دامن میزند و خانم را دچار ترس و حتی یأس میكند...
مانند خانم پگاه، ص كه برایمان نوشتهاند: «مبتلا به سنگ كیسه صفرا هستم و میخواهم باردار شوم. شنیدهام بارداری برای خانمهای مبتلا به این بیماری خطرناك است چون ممكن است به جنین آسیب برسد. خیلی ناراحتم. لطفا راهنماییام كنید؛
میترسم باردار شوم و اتفاقی برای فرزندم بیفتد.» با دكتر فاطمه افتخار، جراح و متخصص زنان صحبت كردهایم تا به این خانم بگوییم اوضاع آنقدرها كه فكر میكنند بد نیست و بهتر بود از همان ابتدا به جای اینكه اجازه دهند اطلاعات غلط اطرافیان دچار استرسشان كند، با یك پزشك مشورت میكردند.
سلامت: خانم دکتر! خانمهای دچار بیماریهای صفراوی میتوانند باردار شوند؟
این موضوع ممنوعیت مطلق ندارد ولی خود بارداری ریسك ایجاد و تشدید سنگ كیسه صفرا را بالا میبرد و علت آن افزایش هورمونهایی مثل استروژن در دوران بارداری است كه زمینه سنگسازی را افزایش و فرمول سنگها را تغییر میدهد.
سلامت: معمولا چه خانمهایی در دوران بارداری به مشكلهای صفراوی مبتلا میشوند؟
ریسك بروز این بیماری در خانمهای چاق و دارای زمینه ژنتیكی بالاتر است و اگر خانمی بارداریهای مكرر هم داشتهباشد، در معرض خطر قراردارد. معمولا این بیماری در خانمهای لاغری كه اولین بارداری را تجربه میكنند، اتفاق نمیافتد.
سلامت: در چه مواردی برای مبتلایان به بیماریهای صفراوی جراحی انجام میشود؟
گاهی سنگهای صفراوی باعث درد شدید میشوند و گاهی كولهسیستیت (عفونت صفراوی حاد) ایجاد میكنند و كیسه صفرا به كیسه چرك تبدیل میشود و احتمال پارهشدن آن و صدمه به جنین و مادر وجود دارد، در این موارد جراحی حتما لازم است، ولی اگر پزشك تشخیص دهد میتوان با درمان آنتیبیوتیكی درمان انجام داد یا تا پایان بارداری صبر كرد، جراحی به بعد از بارداری موكول میشود. این به شرایط بیمار، بیماری و نظر پزشك بستگی دارد.
سلامت: ممنوعیتهای غذاییای كه برای افراد دچار بیماریهای صفراوی وجود دارد، جنین را دچار كمبود و مشكل نمیكند؟
معمولا مصرف غذاهای چرب كه باعث انقباض و درد شدید صفرا میشوند، برای این بیماران محدود میشود كه تاثیر خاصی روی جنین ندارد.
سلامت: جراحی برای مادر یا جنین مشكلی ایجاد نمیكند؟
احتمال خطر سقط و زایمان زودرس وجود دارد ولی این احتمال خیلی زیاد نیست. معمولا جراحی در 3 ماهه اول انجام نمیشود و پزشكان ترجیح میدهند آن را در 3 ماهه دوم و قبل از حجیمتر شدن زیاد رحم انجام دهند تا بتوانند دید خوبی داشته باشند. حتی در زیر 16 هفتگی میتوان سنگهای صفراوی را با لاپاراسكوپ جراحی و خارج كرد.
سلامت: استفاده از داروهای بیهوشی خطرناك نیست؟
نه، چون معمولا با توجه به شرایط مادر، از داروهای بیهوشی خاص یا روشهای بیحسی دیگر استفاده میشود. گاهی بیحسی نخاعی برای خانمی بهتر است و گاهی بیهوشی عمومی ترجیح داده میشود و این به نظر متخصص بیهوشی بستگی دارد.
سلامت: علایم بیماریهای صفراوی معمولا چیست؟
درد قسمت فوقانی راست شكم زیر قفسه سینه، درد كولیكی قسمت راست بالای ناف و گاهی خارش.
سلامت: این بیماریها چقدر میتوانند خطرناك باشند؟
اگر خیلی شدید باشند، خطرناك خواهند بود مثلا در كولهستاز، املاح صفراوی به سمت كبد پس زده میشوند و هم برای مادر و هم جنین خطرناك هستند و امكان مرگ جنین زیاد است كه در این صورت حتی ختم بارداری هم انجام میشود.
سلامت: بیمار صفراوی خاصی وجود دارد كه در صورت ابتلا به آن خانمی را از بارداری منع كنید؟
بله، اگر خانمی قبل از بارداری دچار بیماریهای صفراوی باشد، با توجه به سونوگرافی و نتایج آزمایشها و میزان علامتدار بودن بیماری تصمیم گرفته میشود. اگر خانمی به كولهستاز مبتلا باشد، امكان صدمه به جنین و مادر وجود دارد ولی معمولا این موارد اندك هستند.
سلامت: خارش میتواند نشانهای از ابتلا به بیماریهای صفراوی باشد؟
بله و باید خارش در خانم باردار بسیار جدی گرفته شود چون ممكن است علامت اولیه بیماری كولهستاز باشد كه خطرناك است و اگر دیر تشخیص داده شود، امكان از دست رفتن خانم هم وجود دارد. اگر خانمی دچار خارش باشد، حتما آزمایشهایی برایش درخواست میشود كه اگر آنزیمهای كبدی و بیلیروبین بالا باشد، باید به سرعت به آن رسیدگی و برای درمان اقدام كرد.