در ماه جاری سطح پوشش یخ در قطب شمال به 41/3 میلیون کیلومتر مربع رسید که کمترین رکورد از زمان شروع پایش ماهواره ای این منطقه در سال 1979 بوده است. تغییر اقلیم و روند رو به تزاید گرمایش جهان می تواند از این میزان نیز فراتر ...
زیست بوم/امیرطلوعی : در ماه جاری سطح پوشش یخ در قطب شمال به ۴۱/۳ میلیون کیلومتر مربع رسید که کمترین رکورد از زمان شروع پایش ماهواره ای این منطقه در سال ۱۹۷۹ بوده است. تغییر اقلیم و روند رو به تزاید گرمایش جهان می تواند از این میزان نیز فراتر رود و هر روز رکوردهای جدیدی از خود بر جای بگذارد. روند ذوب شدن یخهای قطبی به مراتب از نرخ پیش بینی شده توسط مدلهای آب و هوایی سریعتر است و اطلاعات جدید باعث شده دانشمندان تشدید تغییر الگوهای آب و هوایی از جمله خشکسالی، سیل و بروز امواج هوای گرم را در نمیکرۀ شمالی پیش بینی کنند و خواهان اقدام هماهنگ بین المللی برای مواجهه با بحران آب شدن یخهای قطبی شوند.
به گفتۀ مارک سِرِز، مدیر مرکز ملی داده های برف و یخ امریکا «مدتها بود می دانستیم که زمین در حال گرم شدن است و اولین نشانه های این تغییر نیز در مناطق قطبی مشاهده خواهد شد، اما آمادگی رویارویی با چنین تغییر سریعی را نداشتیم. بدون شک این آغاز یک دوران جدید است.» در حال حاضر بسیاری کارشناسان از باز شدن مسیر بین شمال کانادا و سواحل دریای شمال در روسیه صحبت می کنند. بیست سال دیگر ممکن است در ماه اوت بتوان سوار بر کشتی از اقیانوس قطب شمال عبور کرد.
یخهای قطبی هر زمستان با غروب چند ماهۀ خورشید شکل می گیرند و در تابستان با بالاتر آمدن خورشید در آسمان شمال و گرم شدن تدریجی هوا شروع به آب شدن می کنند و هر سال در ماه سپتامبر مساحت این یخها به کمترین میزان خود می رسد. در گذشته پوشش یخی قطب از چندین لایه تشکیل می شدکه برخی از این لایه ها برای چندین سال یا قرن دوام آورده بودند، اما امروزه با نازک شدن این پوشش، گرم تر شدن دمای هوا در فصل تابستان و افزایش دمای آب اقیانوسها وارد دوران جدیدی از تغییرات اقلیمی شده ایم و رکورد امسال ذوب یخهای قطبی حدود ۵۰ درصد از متوسط سالهای ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۰ کمتر است.
تأثیر دخالتهای نامطلوب بشر بر روی محیط زیست به قدری شدید بوده که اگر به تصاویر ماهواره ای نگاه کنیم، ظرف ۳۰ سال گذشته تصویر زمین از فراز فضا تغییر شکل پیدا کرده و در هیچ نقطه ای از جهان شدت تغییرات اقلیمی مانند مناطق قطبی مشهود نیست، با این حال به نظر می رسد همچنان احساس خطر جدی و وضعیت اضطراری توسط سیاستمداران و تصمیم گیرندگان جهان احساس نشده است.
از ماه ژوئن امسال کمپینی برای نجات قطب شمال (savethearctic.org) به راه افتاده است که تا به حال ۸/۱ میلیون نفر به آن پیوسته اند و قصد دارند در اعتراض به بی توجهی به نابودی قطب و طمع ورزی شرکتهای نفتی به بهره برداری از منابع نفتی منطقه، سال آینده طوماری را که اسامی همۀ اعضای کمپین بر روی آن نوشته شده است در بستر دریای قطب شمال نصب نمایند.
به گفتۀ پروفسور چارلز گرین از دانشگاه کورنل در حالی که بسیاری از مردم هنوز فکر می کنند آنچه در قطب اتفاق می افتد ارتباطی به آنها ندارد و تأثیری بر زندگی روزمرۀ آنها نخواهد داشت، بروز تغییرات اقلیمی در قطب باعث تغییر الگوهای آب و هوایی در مناطق دیگر نیز خواهد شد و این تغییر تنها شامل گرم تر شدن هوا در تابستانها نخواهد بود و وقوع سرمای بی سابقه در فصل زمستان نیز دور انتظار نخواهد بود.
نتایج تحقیقی که اخیراً توسط پروفسور گرین و همکارانش در دانشگاه کورنل به انجام رسیده و در مجلۀ Oceanography به چاپ رسیده است، نشان می دهد آب شدن یخهای قطب شمال می تواند به وقوع زمستانهایی سخت در عرضهای میانی نیمکرۀ شمالی منتهی شود که از آن جمله می توان به سرمای کم سابقه و طولانی زمستان گذشته در اروپا که طی آن دمای هوا در برخی مناطق به منفی ۲۲ درجۀ سانتیگراد کاهش یافت و برف سنگینی اغلب نقاط قاره را سفید پوش کرد و همچنین رکورد بی سابقۀ بارش برف در شهرهای شرقی ایالات متحده مانند واشنگتن، نیویورک و فیلادلفیا در ۲ سال اخیر اشاره کرد.