خیلی بعید است كه خانمی تمیز كردن بخشی از خانه‌اش را فراموش كند؛ چرا كه همیشه نظافت و تمیز كردن تمام قسمت‌های خانه برایش مهم است، حتی اگر این بخش به كوچكی طبقه‌ای از یك كابینت آشپزخانه یا قفسه‌ای در كمد لباس‌ها باشد.

قفسه داروها یا كشو و كابینتی كه داروهای مورد نیاز اعضای خانواده در آن قرار دارد نیز یكی از همین بخش‌هاست كه حتما باید تمیز شود؛ اما چگونه تمیز كردن آن هم نكته مهمی است كه نباید از كنار آن به سادگی گذشت.

خیلی از خانم‌ها داروها را از داخل كمد و كابینت بیرون می‌آورند، كف كمد را تمیز می‌كنند و دوباره داروها را سرجای قبلی‌شان برمی‌گردانند؛ اما متخصصان هشدار می‌دهند و می‌گویند مرتب كردن داروها كاری دقیق‌تر و مهم‌تر از پاك كردن گرد و غبارهای داخل كمد است.

دكتر فرشته علیمردانی، داروساز در این‌باره چنین توضیح می‌دهد: اگر داروهای متفاوت برای مدتی در خانه شما باقی مانده است، حتما با دقت كنترل‌شان كنید و تاریخ انقضای آنها را بررسی كنید؛ چراكه بسیاری از داروها با گذشت زمان دیگر قابل استفاده نیست و حتما باید دور ریخته شود.

البته خیلی‌ها فكر می‌كنند وقتی دارو مدت زیادی در خانه بماند، فقط اثرش كمتر از قبل می‌شود و باز هم می‌توان آن را مصرف كرد، در حالی كه این داروساز هشدار می‌دهد: در صورتی كه تاریخ مصرف دارویی گذشته باشد، نه تنها اثرش از بین می‌رود بلكه حتی ممكن است مضر هم باشد و سلامت فرد مصرف‌ كننده را به خطر بیندازد؛ بنابراین به تاریخ مصرف روی جعبه یا قوطی دارو توجه كنید و آن را جدی بگیرید.

توصیه می‌شود حتما هر از گاهی (حداقل سالی یك بار) داروها را كنترل كنید و آنهایی را كه تاریخ‌شان گذشته است، دور بریزید.

بعضی‌ها هم دوست دارند زودتر طبقه داروها را سبك كنند؛ برای همین معمولا وقتی تعدادی از قرص‌ها مصرف می‌شود، بسته آن را قیچی می‌كنند و تكه‌های مصرف شده را به همراه قوطی دارو دور می‌اندازند، در حالی كه به گفته دكتر علیمردانی، اطلاعات دارو و مواردی مانند تاریخ انقضای محصول اغلب روی جعبه یا در كناره‌های آن نوشته شده است و به همین دلیل توصیه می‌شود پس از باز كردن و استفاده از داروها، جعبه یا حداقل برچسب آن را دور نیندازید یا قسمت‌هایی از آن را قیچی نكرده و از بین نبرید.

وی در مورد ویتامین‌ها و مكمل‌ها هم چنین نظری دارد و می‌گوید: ویتامین‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ یعنی پس از انقضای تاریخ مصرف، نه تنها اثرش كمتر می‌شود یا از بین می‌رود، بلكه حتی ممكن است اثری معكوس داشته و سلامت فرد را تهدید كند.

همه داروها فاسد می‌شود

شاید فكر كنید فقط قرص‌ها و شربت‌ها تاریخ مصرف دارد و قطره‌ها یا آمپول‌ها را می‌توانید هر وقت دوست داشتید، مصرف كنید.

دكتر علیمردانی می‌گوید: با توجه به استریل بودن قطره‌ها، زمانی كه در قطره‌‌ای باز می‌شود معمولا بیشتر از چهار هفته قابل استفاده نخواهد بود؛ بنابراین پس از گذشت این مدت حتما باید باقی‌مانده قطره را دور بریزید.

البته خیلی‌ها تاریخ دقیق باز كردن در قطره را فراموش می‌كنند و نمی‌دانند چه مدت از آن گذشته است. این داروساز برای حل این مشكل، توصیه می‌كند تاریخ باز شدن را روی آن بنویسید تا هنگام مصرف از سلامتش مطمئن باشید.

وی می‌گوید: اسپری‌ها هم معمولا پس از گذشت مدتی بعد از باز شدن، قابل مصرف نخواهد بود و باید با خواندن اطلاعات روی دارو، از تاریخ مصرف دقیق اسپری مطمئن شد.

دكتر علیمردانی درباره تاریخ مصرف آمپول‌ها نیز یادآور می‌شود: آمپول‌ها و سرنگ‌ها هم تاریخ مصرف دارد كه حتما قبل از استفاده باید به آن دقت كنید. كرم‌ها و پمادها هم همین طور است و باید تاریخ انقضای آنها را مورد توجه قرار داد.

بهترین مكان برای نگهداری داروها

شما داروها را كجا می‌گذارید؛ داخل كابینت آشپزخانه یا كمد اتاق؟ شاید هم در سرویس بهداشتی یا حتی داخل حمام جایی برای آنها در نظر گرفته باشید.

دكتر علیمردانی در این مورد می‌گوید: اگر می‌خواهید بهترین مكان برای نگهداری داروها را بشناسید و با خیال راحت دارو را آنجا بگذارید، بدانید قسمت‌هایی از خانه كه رطوبت زیادی دارد، گرم است یا دارو در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، برای نگهداری داروها مناسب نیست و در مقابل بهترین مكان برای قرار دادن آنها جایی است كه نور كمتری دارد و به نسبت خنك است.

پس قرار دادن داروها در قفسه‌های داخل حمام یا سرویس‌های بهداشتی اصلا مناسب نیست، چراكه به گفته این داروساز رطوبت چنین مكان‌هایی موجب تجزیه داروها و در نتیجه فساد آنها می‌شود. در صورتی كه دارو در شرایط مناسبی نگهداری شود تا زمانی كه تاریخ مصرفش به پایان نرسیده باشد، می‌توانید آن را مصرف كنید، اما اگر مكان قرارگرفتن دارو مناسب نباشد، حتی ممكن است زودتر از تاریخی كه روی آن درج شده است، فاسد شود و قابل مصرف نباشد.

داروها را دور بیندازید

دارو از آن دسته موادی است كه با كسی شوخی ندارد و گاهی كوچك‌ترین اشتباهی در مورد آن می‌تواند دردسرهای بزرگی ایجاد كند. برای همین دور انداختن داروها باید مورد توجه قرار گیرد.

به گفته دكتر علیمردانی، كسانی كه می‌خواهند شربت‌ها یا قرص‌های غیرقابل مصرف را دور بریزند باید حتما ابتدا آنها را از ماده دارویی خالی كنند و بعد بسته‌شان را دور بریزند تا كسی به اشتباه از آنها استفاده نكند.

به این معنا كه شیشه شربت و بسته‌های قرص ابتدا باید خالی شود و بعد آنها را دور بریزیم. البته این داروساز توصیه می‌كند همیشه دارو را بموقع و به اندازه تهیه و مصرف كنید تا داروی اضافه در خانه باقی نماند. باید بدانیم اگر دوره درمان با استفاده از داروهایی كه پزشك تجویز می‌كند تكمیل شود، دیگر داروی اضافی در خانه‌ای باقی نخواهد ماند.

این داروها هنوز قابل مصرف است

بعضی وقت‌ها داروهایی كه در خانه داریم، هنوز قابل استفاده است و تاریخ انقضایش نرسیده، ولی نمی‌دانیم باید با آنها چه كار كنیم. بعضی‌ها داروهای اضافه را دور می‌ریزند و گروهی هم آنها را نگه می‌‌دارند برای روز مبادا؛ اما واقعا با این داروها چه كار می‌توان كرد؟

دكتر علیمردانی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: در صورتی كه دارویی در خانه دارید كه از آن استفاده نخواهید كرد؛ ولی هنوز تاریخ مصرف دارد، می‌توانید آن را به مراكز منتخب هلال‌احمر تحویل دهید. همچنین در صورتی كه نمی‌توانید تاریخ روی داروها را بخوانید یا آن را بدرستی تشخیص دهید نیز باید به نزدیك‌ترین داروخانه مراجعه كرده و از مسئولان فنی آنها كمك بخواهید.