مدیر موزه علوم زمین سازمان زمین شناسی با تاکید بر اینکه 200 نقطه در ایران دارای پتانسیل سنگهای قیمتی است، گفت: علیرغم پشرفت کشورهای همسایه در زمینه سنگهای قیمتی، ایران تاکنون موفق به استخراج کامل معادن نشده است. مهندس بهرام صادقی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت سنگهای قیمتی در ایران افزود: "فیروزه" ایران به دلیل داشتن قدمت هفت هزار ساله در میان سایر کانیهای دنیا شهرت جهانی دارد.

وی با اشاره به معادن سنگ "گارنت" (که به رنگهای قرمز، نازنجی، قهوه ای و سبز یافت می شود) در کشور گفت: در برخی نقاط کشور به ویژه در کرمان معادن "گارنت" قیمتی یافت می شود. گونه ای از این سنگ به رنگ سبز (دمانتوئید) است که با قیمتهای بسیار بالا در بازارهای جهانی به فروش می رسد. این سنگ پس از "فیروزه" نیشابور معروف ترین سنگ ایران به شمار می رود ولی علیرغم شهرت جهانی این نوع "گارنت" کمتر در داخل کشور شناخته شده است.

مدیر موزه علوم زمین سازمان زمین شناسی به وجود سنگهای نیمه قیمتی گروههای سیلیس و کوارتز در کرمان، همدان و خراسان اشاره کرد و ادامه داد: علاوه بر اینها سنگ "جاسپر" (از گروه سنگهای سیلیس به رنگ قرمز، قهوه ای و سبز)، فلوریت و "آمتیست" در کشور موجود است و برای استخراج و معرفی آن به جامعه انجام کارهای تحقیقاتی و اکتشافی بر روی آنها ضروری است.

وی با تاکید بر اینکه ایران از نظر زمین شناسی تشابه فراوانی با کشورهای افغانستان و پاکستان دارد یادآور شد: کشورهای همسایه مانند افغانستان و پاکستان با اقداماتی که در زمینه سنگهای قیمتی انجام دادند جزء کشورهای پیشرو در دنیا هستند به گونه ای که "زمرد"، "یاقوت"، "لعل" (اسپینل) و "لاجورد" افغانستان و "آکومارین"، "توپاز" و انواع "گارنت" های پاکستان شهرت جهانی دارند و به دلیل توجهی که در این بخش داشتند توانستند کانی های خود را در جهان معرفی کنند ولی در کشور ما به دلیل داشتن منابع نفتی سهل الوصول از این منابع خدادادی غافل بوده ایم در حالی که اگر بر روی سنگهای قیمتی کار می شد می توانستیم ارزش افزده بیشتری را برای کشور به ارمغان بیاوریم.

مدیر موزه علوم زمین سازمان زمین شناسی با تاکید بر اینکه بر روی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی کشور کار تحقیقاتی سیستماتیک و علمی قوی انجام نشده است گفت: از این رو به سادگی نمی توان ادعا کرد که چه کانی هایی در کشور وجود دارد و یا وجود ندارد. برای این منظور تدوین اطلس سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی که حاصل کار علمی باشد ضروری به نظر می رسد.

بررسی وضعیت علمی در حوزه گوهر شناسی

صادقی با تاکید بر اینکه کارشناس گوهر شناسی به معنای واقعی کلمه در کشور نداریم به مهر گفت: این ضعف هم در بخش علمی شاهدیم و هم در بخش دانشگاهی مشاهده می شود از این رو دو بخش صنعت و دانشگاه نتوانستند با هم ارتباط برقرار کنند.

وی پیشرفت سایر کشورها در این زمینه را ناشی از ارتباط تنگاتنگ میان رشته های زمین شناسی و کانی شناسی و جواهر شناسی و تمایل این کشورها به همکاری با بخشهای علمی و تحقیقاتی دانست و اضافه کرد: ولی ما تاکنون به صورت سنتی عمل کردیم و از آنجایی که علاقه ای برای ورود به حوزه علمی و تحقیقاتی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در کشور وجود ندارد از این رو پروژه های تحقیقاتی که گاها در شرکتهای مختلف و بعضا با همکاری کشورهای دیگر انجام می شود به سرانجام قابل لمسی منجر نمی شود.

این محقق با اشاره به این مطلب که در حال حاضر 200 نقطه در ایران شناسایی شده است که دارای پتانسیل های سنگهای قیمتی است ادامه داد: تاکنون این نقاط به مرحله استخراج نرسیده است.

صادقی موفقیت در این حوزه و کسب ارزش افزوده بیشتر را مرهون همکاری و تعامل متخصصان بخشهای زمین شناسی، کانی شناسی و جواهر شناسی دانست و به مهر گفت: بیشتر اکتشافات سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی معمولا از سوی مردم محلی انجام می شود و به نهادهای مربوط گزارش داده و ثبت محدوده می شود ولی در مرحله بعد که شامل حمایتهای لازم فنی و اقتصادی برای استخراج و مطالعات تکمیلی تر است متوقف می شود.

وی عدم استفاده درست و کارشناسانه از نقشه های زمین شناسی موجود را از دیگر خلاءهای این بخش نام برد و افزود: نقشه های زمین شناسی به فعالان این حوزه کمک می کند تا با داشتن اطلاعاتی چون جنس سنگ، سن، رگه و رگه های موجود در مناطق مختلف روش کار را برآورد و بر اساس آن اقدام کنند ولی در کشور ما هنوز پی جویی های سنتی افراد محلی حرف اول را در این زمینه می زند