ربناي محمدرضا شجريان، رمضان امسال از برنامه هاي افطاري صدا و سيما پخش نشد. همين مساله، باعث ايجاد بحث هايي در حوزه فرهنگ و هنر کشور شد. بعضي ها اين کار را نکوهش کرده و برخي ديگر، اين کار را يک موضع گيري کاملا درست ارزيابي کردند. سراغ چند چهره شناخته شده رفتيم تا نظر آن ها را درباره اين رويداد رمضان 89 جويا شويم.
ربنا را دوست دارم، با هر صدايي

محمدعلي اينانلو- مجري و مستندساز طبيعت: من دعاي ربنا را دوست دارم، با هر صدايي که باشد. گرچه اين دعا با صداي شجريان مرا به کودکي ام و زندگي روستايي در دشت هاي قزوين مي برد. زماني که مادرم زنده بود و ما را براي سحري بيدار مي کرد.
آن روزها که با همين دعا و حال و هواي ملکوتي اش چقدر شوق و ذوق روزه گرفتن داشتم. اما مرا درک کنيد که دوست نداشته باشم درباره حوزه اي غير از حوزه خودم حرف بزنم. از من بخواهيد تا از قوچ ها و گرازها حرف بزنم...
***
مگر کمبود خواننده داريم؟

احمد نجفي- بازيگر: من چند روزي هست که خرمشهر هستم، اصلا خبر نداشتم که دعاي ربناي استاد شجريان از تلويزيون پخش نمي شود. والله از کارهاي شما خبرنگارها تعجب مي کنم. فکر مي کنيد کار مهمي انجام داديد؟ فکر مي کنيد اتفاق مهمي افتاده؟ يک نفر گفته صداي من را پخش نکنيد، آنها هم پخش نکرده اند. حالا اگر مردم با صداي شجريان دعا گوش نکنند، دعايشان مستجاب نمي شود؟ شما بياييد به مشکلات مردم، به درد مردم رسيدگي کنيد. مشکلات مردم را ببينيد، به جنگ بپردازيد، بياييد خرمشهر را ببينيد مردم در گرماي 50 درجه شرجي چطور زندگي مي کنند، ببينيد چه کمبود هايي دارند. اين ها را منعکس کنيد. واقعا خنده ام مي گيرد از شما، تو را به خدا اتفاق هاي کوچک و پيش پا افتاده را بزرگ نکنيد. ما اين همه صداي خوب داريم، مگر کمبود خواننده داريم؟ مشکلات مردم ما اينها نيست ... شماها چه حوصله اي داريد...
***

به خاطر رمضان، اختلاف نظرها را کنار بگذاريم

جهانگير الماسي- بازيگر: آقاي شجريان جزو اسطوره هاي ماست، ايشان صوتي داوودي دارند و صداي خود را از مرتبت و لطف قرآن کريم دارند. ايشان چهل سال پيش که بيشتر هنرمندان در فساد اخلاقي غرق بودند، سالم زندگي کردند و لقب هنرمند را به حق داشتند. همچنين دعاي ربنا جزو ميراث فرهنگي ملي ما است. من هنوز وقتي به اين صداي ملکوتي و دعا گوش مي کنم، بي اختيار گريه ام مي گيرد. اين دعا، مراوده عاشقانه خدا با بنده اش است و هميشه با شنيدن اين دعا، با تمام سلول هاي بدنم ماه مبارک رمضان، ماه عاشقي را حس کردم. ما بايد قبول کنيم
فراموش کردن شجريان ها و موذن اردبيلي ها که جزئي از پيکره هنر و فرهنگ ما هستند، امکان پذير نيست. ممکن است اختلاف نظرهايي وجود داشته باشد، ولي دليل نمي شود که مردم را از شنيدن صداي اين هنرمند که جزو ميراث کشور ما است، محروم کنيم. من کاملا مخالف اين اتفاق هستم. ما بايد به حرمت اين ماه عزيز و پربرکت هم که شده، براي تبيين معنويت، اختلاف نظرها را کنار بگذاريم. مردم را از شنيدن اين دعاي پر فيض و آن صداي ملکوتي محروم نکنيم.

***
ربنا، جزء حقوق معنوي مردم است

سعيد ابوطالب- نماينده سابق مجلس و فعال فرهنگي: ربناي شجريان، بخشي از ميراث فرهنگي ما است، بخشي از تاريخ مذهبي ما. درست مثل خيلي ديگر از آثار شعرا و نويسندگان و خوانندگان و موزيسين ها که آثارشان، بخشي از ميراث فرهنگي و مذهبي ما شده است. بايد با اين آثار، برخوردي متناسب با شرايط روز داشته باشيم، نه برخوردي سياسي. اين آثار، بايد حفظ شوند. دست کم چند نسل با اين صدا، احساس نوستالژيک و معنوي داشته اند. نبايد حذف شان کنيم. از طرف ديگر، اين جور آثار، حق معنوي و فرهنگي توده مردم است. مردم، نمادهايي مذهبي مثل اين و اذان موذن زاده اردبيلي را دوست دارند. با حقوق معنوي مردم، نبايد سليقه اي برخورد کرد، چرا که به آن ها عشق مي ورزند. خيلي از آثار هنري هستند که ديگر تبديل به حقوق فرهنگي و هنري توده مردم مي شوند؛ مثل فيلم خيابان آرام چاپلين. نبايد به آثاري که اين شرايط را پيدا مي کنند، نگاه سياسي داشته باشيم و حذف شان کنيم.
***
از شجريان، انتظار بيشتري مي رفت

حجت‌‌ الاسلام سيدمحمدرضا آقاميري- عضو شوراي مركزي جمعيت رهپويان انقلاب اسلامي:
نبايد فراموش كنيم كه آقاي شجريان، علي رغم برجستگي ‌هاي مثبتي كه دارد، دچار برخي مشكلات سياسي است و نبايد فراموش کرد، در ميان خوانندگاني که هنر آنان به پيش از انقلاب پيوسته است، شجريان خود را آلوده به مظاهر طاغوت نکرد و توانست خود را از فساد آن زمان به خوبي حفظ کند و از چنين شخصيتي توقع مي رفت در مورد مسائل ملي و انقلاب منصفانه تر حرکت نمايد.
به هر ترتيب شخصيت سياسي و فرهنگي آقاي شجريان براي ملت ايران، ديگر مثبت ارزيابي نمي ‌شود و مردم به خاطر اينكه او را در مسير انقلاب نمي ‌بينند، تمايلي ندارند كه رسانه ملي تريبون تبليغاتي اين خواننده شود.
در سال 88 و ماجراهاي پس از آن، آقاي شجريان با شبكه‌ هاي بيگانه كه دشمنان سرسخت ملت ايران اند، گفت ‌و گو و از جريان فتنه حمايت کرد، رسانه ملي متعلق به ملت ايران است و نمي‌ تواند به خاطر علاقه برخي‌ ها به شجريان، منافع ملي را ناديده بگيرد.

***
حجت‌‌ الاسلام سيدمحمدرضا آقاميري: شخصيت سياسي و فرهنگي آقاي شجريان براي ملت ايران، ديگر مثبت ارزيابي نمي ‌شود و مردم به خاطر اينكه او را در مسير انقلاب نمي ‌بينند، تمايلي ندارند كه رسانه ملي تريبون تبليغاتي اين خواننده شود



شجريان راهش را از راه ملت جدا کرده

حميدرضا ترقي هم حرف هايي در اين باره زد به اين شرح:• در حالي که شجريان، راه خود را از ملت ايران جدا کرده، نمي توان از پخش صدايش در رسانه ملي دفاع کرد.
• پخش صداي شجريان از رسانه ملي، خواست دشمنان انقلاب است. متاسفانه شجريان در فتنه اخير، کارنامه موفقي از خود نشان نداد.
• رسانه ملي متعلق به ملت ايران است و نمي تواند از کسي که عليه ملت اقدام مي کند، دفاع کند.

البته اين چهره سياسي، بعدها گفت که منظور او، اين بوده که پخش ربناي شجريان، در حال حاضر به خواست دشمنان تبديل شده است و رسانه ها، در اين باره منظورش را خوب متوجه نشده اند.

از طرف ديگر، فارسيجاني، دبير شوراي معارف صدا و سيما هم حرف هايي براي گفتن داشت. اين مقام مسئول در سيماي جمهوري اسلامي ايران، گفت که:
• تاکنون هيچ تصميم و دستوري مبني ‌بر ممنوعيت پخش دعاي ربنا با صداي محمدرضا شجريان به ما ابلاغ نشده است و امکان دارد در روزهاي آينده اين دعا از رسانه ملي پخش شود.
• سال گذشته نيز دعاي ربنا تنها از يکي از شبکه ‌هاي سيما پخش مي شد.
• هيچ دستور جديدي درخصوص دعاي ربناي شجريان ابلاغ نشده و اگر چنين دستوري در روزهاي اخير صادر مي ‌شد، قطعا من در جريان آن بودم و احتما آن ‌که دعاي ربناي شجريان در روزهاي آينده پخش شود، وجود دارد.
مهدي بيات- عيسي محمدي
گروه هنر تبيان