‎رم (RAM: Random Access Memory)، یکی از مهمترین اجزای کامپیوتر است. این قطعه برای ذخیره سازی سریع اطلاعات سیستم عامل، نرم افزارها و دسترسی بی‌وقفه به آنها است. حجم یک حافظه رم، تاثیر زیادی در قدرت و افزایش سرعت کامپیوتر دارد و البته در مجموع سرعت، حجم و نوع حافظه فاکتورهایی مهم در انتخاب رم هستند. اما به عنوان مثال، یک رم ۲ گیگابایتی DDR2 با باس۸۰۰ مسلماً قدرتی در حد و اندازه های یک رم ۲ گیگابایتی DDR3 با باس ۱۳۳۳ ندارد. برای اینکه دلیل این مساله را بدانید و از تفاوت های رم های DDR2 و DDR3 آگاه شوید، توصیه می کنم، ادامه این مطلب را مطالعه نمایید.

‎تغییر عمده

‎در سال ۲۰۰۸ اینتل پردازنده های i7 خود را عرضه کرد. این پردازنده ها با مادربوردهایی که به چیپست X58 مجهز بودند، سازگار بود. همزمان با ورود این مادربوردها نوع جدیدی از حافظه ها معرفی شد که DDR3 نامیده شدند.

‎در دو سال گذشته تمام صنایع تولید سخت افزار به DDR3 روی آوردند و در حال حاضر همه پروسسورهای اینتل و حتی پردازنده هایی که اخیراً توسط AMD تولید شده اند با مادربوردهایی که با DDR3 سازگار هستند، تطبیق داده شده اند.

‎لازم است بدانید که نام DDR از حروف اول عبارت Double Data Rate گرفته شده. این نام از زمانی که رم های DDR از اواخر قرن گذشته وارد بازار شدند، رایج شد. Double Data Rate RAM به معنی جابجایی دو مقدار دیتا در یک واحد زمانی یکتا است که در حالت تئوری سرعتی دو برابر SDRAMها داشتند.

‎پس از DDRها، تکنولوژی های DDR2 و DDR3 به صورت مشترک، با هدف افزایش کانال های انتقال دیتا در یک واحد زمانی و در نهایت افزایش سرعت، پایه گذاری شدند. رم های DDR2 با توانایی انتقال ۴ مقدار دیتا و رم های DDR3 با افزایش آن به ۸ مقدار دیتا در یک واحد زمانی، به این اهداف خود رسیدند. بدین ترتیب اگر هر واحد زمانی را ۱۰۰ مگاهرتز حساب کنیم، این مقدار در رم های DDR تا ۱۶۰۰ مگابایت بر ثانیه و در رم های DDR2 و DDR3 به ترتیب تا ۳۲۰۰ و ۶۴۰۰ مگابایت بر ثانیه افزایش می یابد. و بدیهی است که هر چه حجم قابل جابجایی در هر ثانیه بیشتر باشد، بهینه تر است.

‎قابلیت ها و سازگاری

‎درست است که پهنای باند بالا، قابلیت موثری برای رم به حساب می آید، اما در حقیقت ۹۹ درصد برنامه ها توانایی استفاده کامل از پهنای باند بالا را ندارند. این قابلیت به نوع کاربری کامپیوتر وابسته است. یک کامپیوتر سرور و یا یک کامپیوتر رومیزی معمولی به یک میزان از پهنای باند بالای رم شان استفاده نمی کنند.

‎برای اینکه بدانید حافظه رم شما چه مقدار از پهنای باندش استفاده می کند می توانید از Benchmark Softwareهایی که به منظور تست حافظه و توانایی کامپیوتر طراحی شده اند استفاده کنید.

‎رم های DDR3 با DDR2 سازگاری ندارند و برای اینکه کامپیوتر خود را با جایگزین کردن رم های جدید ارتقا دهید، ابتدا باید مادربورد خود را عوض کنید. همچنین اگر در حال حاضر کامپیوتری دارید که از رم های DDR2 در آن استفاده می کنید، در صورتی که بخواهید پردازنده و مادربوردش را هم عوض کنید، به احتمال زیاد لازم است با رم های DDR2 خود هم خداحافظی کرده و آنها را با رم های DDR3 جایگزین نمایید.

‎البته تعداد کمی از مادربوردها از این قاعده مستثنا هستند و به اسلات مربوط به هر دوی این مدل های رم، مجهز شده اند. البته این مادربوردها با چیپ ست های قدیمی مجهز شده اند.

‎به هر حال اینتل و AMD در نسل های آینده محصولات خود، DDR3 را مد نظر قرار داده اند و در صورتی که قصد تعویض پردازنده را دارید، باید علاوه بر مادربورد، به فکر خرید رم های جدید هم باشید.

Clock Speed

‎از دیگر خصوصیات مهم رم، Clock Speed است. این خصوصیت در رم ها نشان می دهد، انتقال اطلاعات از یک گذرگاه، با چه سرعتی در یک بازه زمانی انجام می شود. این مقدار نشان دهنده قدرت رم و پهنای باندی است که می تواند از آن بهره ببرد. واضح است که هر چه میزان Clock Speed بیشتر باشد، بهتر است. البته افزایش این مقدار بر سرعت کارهای روتین و معمولی تاثیر چندانی نخواهد داشت، اما بر سرعت اجرای بازیها و برخی نرم افزارها که نیاز به سرعت در دسترسی به اطلاعات حافظه دارند، بسیار تاثیر گذار است.

‎در صورتی که قصد خرید مادربورد جدید دارید، توجه به یک نکته بسیار توصیه می شود. برخی مادربورد ها تنها با رم هایی سازگار هستند که Clock Speed آنها روی مقدار خاصی محدود شده باشد. لذا بهتر است قبل از خرید یک مادربورد با مراجعه به سایت آن، از این مورد آگاه شوید. البته بسیاری از مادربوردها چنین محدودیتی ندارند، اما بررسی قبل از خرید، بهتر از خرید، بدون آگاهی قبلی است.

‎در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که رم های DDR2 به زودی همانند رم های DDR و SDRAM از رده خارج می شوند، اما تکنولوژی جدید در تولید رم ها و افزایش حجم و سرعتی که در رم های DDR3 شاهد خواهیم بود، بازار را پر می کند. فراموش نکنید قبل از خرید مادربورد جدید، نوع رم قابل نصب روی آن را بررسی کنید.