جن گیر، برفک، کارخانه ماکارونی
یک.
کوروش نریمانی، که این روزها تئاتر "جن گیر" را در تماشاخانه ایرانشهر اجرا می کند، جمله جالبی گفته است: "برای پخش یك تیزر 30 ثانیه‌ای از تلویزیون، رایزنی‌هایی كردم اما آن‌ها گفتند با این وجهی كه شما می‌توانید بپردازید ما می‌توانیم تبلیغ كارتان را در برفك‌های تلویزیون پخش كنیم". ظاهرا صدا و سیما، بناست دانشگاه باشد و فرهنگ سازی کند و کارهایی از این قبیل. اما حالا به جایی رسیده است که برای پخش تیزر یک تئاتر، طعنه و کنایه هم می زند؛ انگار فکر می کنند سالن تئاتر،
کارخانه زرماکارون و ال جی و سامسونگ است که این جوری حرف می زنند. دوستان، ظاهرا می خواستند به راه بازار بروند، اشتباهی سر از راه صدا و سیما در آورده اند.
دو.
چند سال پیش بود که در جلسه ای که یکی از مطبوعات کشور برگزار کرده بود، میزبان مدیر وقت شبکه پنج بودیم. آن جا چنین بحثی را هم مطرح کردیم که چرا مطبوعات، به صدا و سیما توجه کافی دارند و برنامه هایش را معرفی می کنند و توجه خاصی به آن مبذول می دارند، اما وقتی که نوبت به صدا و سیمایی ها می رسد، بحث به بخش بازرگانی و "خدای ناکرده تبلیغ نشود" و ... کشیده می شود؟ و البته، مثل همیشه چنین سئوال مهمی، با شوخی و خنده برگزار شد و جواب قانع کننده ای دریافت نکردیم. و البته این سئوال، هنوز هم مطرح است: چگونه است که نشریاتی مثل تایم و نیوزویک و روزنامه هایی مثل نیویورک تایمز و آساهی شیمون و ... در صدا و سیمای ما حق مطرح شدن دارند، اما روزنامه ها و مجله های داخلی، ظاهرا بیگانه تر از خارجی ها تصور می شوند و از چنین امتیازی محروم می شوند؟!
سه.
تکلیف رسالت فرهنگی صدا و سیما چه می شود؟ مگر یک تئاتر، چقدر سود دارد که باید اندازه یک
کارخانه ماکارونی پول تبلیغات بدهد؟ چرا اصلا پخش چنین تئاترهایی و برنامه هایی دیگر از این قبیل، که نیاز به حمایت مستقیم و غیرمستقیم رسانه ها و مسئولان دارند، یک خط قرمز تصور می شود؟ صدا و سیمایی ها، کلی زور زده اند تا برنامه ای مثل هفت پخش شود؛ که بتواند فیلم های روز را نقد و بررسی کند. لابد دوستان فکر می کنند دست شان خالی شده و دیگر، نمی توانند پول این تبلیغات را به حساب سازمان واریز کنند. اما وقتی که نوبت به فوتبالیست ها و بازیکنان ورزشی و تیم های ورزشی می رسد، دیگر بحث اداره بازرگانی و "خدای ناکرده تبلیغ نشود" و ... مطرح نمی شود و تا دلشان بخواهد، آن ها را مطرح می کنند. این، سیاست یک بام و دو هوا نیست؟ اگر تبلیغ می شود، خب برای فلان بازیکن و تیم هم این اصل را رعایت کنید، و اگر تبلیغ در این مورد ایرادی ندارد، پس چرا جاهایی مثل تئاتر و برنامه های هنری ای که نیاز به حمایت دارند، جا می افتند؟
صدا و سیمای امروز ما، خودش تبدیل به یک شهر بزرگ شده است که معلوم نیست این همه کارمند، در آن دارند چه کار می کنند! روزگار ما، روزگار فلسفه "کوچک، زیباست" شده است و روزگار کوچک شدن بدنه ها و بزرگ شدن خروجی ها. کم آورده اند؟ خب کنترل کنند و ببینند کجاها دارند اضافه بر سازمان پول می دهند، نه اینکه به تئاتری ها کنایه بزنند که بله، با این پولی که می دهید، آگهی شما را می توانیم در میان برفک ها پخش کنیم؛ هرچند که بخش اعظمی از برنامه های این صدا و سیما، تفاوت چندانی با برفک هم ندارد
چهار.
صدا و سیما به مشکل مالی خورده و این را، از رنگ و بوی برنامه هایی که پخش می کند، می شود فهمید. مسئولانش هم بارها این نکته را گوشزد کرده اند. کمبود مالی دارند؟ خب به تهیه کنندگان شان کمتر پول بدهند، اسراف را کمتر کنند. صدا و سیمای امروز ما، خودش تبدیل به یک شهر بزرگ شده است! روزگار ما، روزگار فلسفه "کوچک، زیباست" شده است و روزگار کوچک شدن بدنه ها و بزرگ شدن خروجی ها. کم آورده اند؟ کاش کنترل کنند و ببینند کجاها دارند اضافه بر سازمان پول می دهند، نه اینکه به تئاتری ها کنایه بزنند که بله، با این پولی که می دهید، آگهی شما را می توانیم در میان برفک ها پخش کنیم؛ هرچند که بخش اعظمی از برنامه های این صدا و سیما، تفاوت چندانی با برفک هم ندارد.
پنج.
بار دیگر، رسالت فرهنگی صدا و سیما را گوشزد می کنیم. البته اگر این صدا و سیما، متعلق به همه ما نبود و بودجه آن، از بیت المال همین مردم تامین نمی شد، به خودمان زحمت گفتن نمی دادیم. می گفتیم این ها هم بنده های خدایی هستند که لابد کارشان را بلد نیستند و ما را چه رسد که گلویمان را آسیب برسانیم برای اصلاح شان؟! اما وقتی که همین من و تو و ما و شما، داریم مالیات می دهیم تا این صدا و سیما زنده بماند، دیگر نمی توانیم بی تفاوت بنشینیم تا چند نفری که به جای بازار، به اشتباه سر از عمارت جام جم در آورده اند، چنین کنایه ها و طعنه هایی به اهالی فرهنگ بزنند. آن وقت است که یکی مثل آن مسئول میراث فرهنگی هم پیدا می شود که روی بیشتری داشته باشد و رک و راست بگوید "مگر این صدا و سیما را چه کسی نگاه می کند که ما هم به آن آگهی بدهیم؟" باور کنید دست بالای دست بسیار است...
عیسی محمدی
گروه سینما و تلویزیون تبیان