علائم در پرندگان شامل تورم چشم ، کنژیکتوویت ، ترشحات چشمی ، مشكل در تنفس و علایم تنفسی ، ‌ترشحات آبكي از بینی و تورم نواحی سینوسهای بینی و اطراف چشمی و رسوب اورات با رنگ سبز مشخص است .
تشخيص : تشخيص در ابتدا با علائم تا اندازه ایی ممكن است و کمک گرفتن از رنگ آمیزی گیمسا جهت بررسی نمونه های اخذ شده از سواپ جشمی و مدفوعی و دهانی ( شکاف کوانا) مفید است ،‌ اما معمولا بوسيله انجام يك تست آنتي ژن- آنتي بادي تائيد قطعی مي شود. همچنين تست pcr نيز قابل استفاده است. اگرچه هر كدام از اين تست ها ميتواند تائيد كننده عفونت باشد اما پاسخ هاي منفي كاذب در اين تست ها مشكل ساز بوده و همچنين تركيبي از علائم باليني و تستهاي آزمايشگاهي براي تشخيص پيشنهاد شده ، البته عفونت قادر است طي سه هفته پرنده را از پاي درآورد. همه گيري شناسي : عفونت معمولا بوسيله ترشحات از پرنده آلوده به پرندگان ديگر منتقل مي گردد اگرچه عفونت از طريق پرها ، تخم ها و مشخصا هر يك از دو روش استنشاقي يا بلعيدن قادر به انتقال مي باشد. گونه هاي كلاميديا پسيتاسي در پرندگان سلولهاي اپيتليال ترشحي و سلولهاي بيگانه خوار (دفاعي) لوله تنفسي را آلوده مي كنند. عفونت بصورت عمومي پيشرفت كرده در نهايت باكتري در سلولهاي پوششي و بيگانه خوار ارگان هاي ديگر نظير قرنيه چشم و لوله گوارشي موضعي گرديده ، همچنين باكتري از طريق تخم مرغ نيز دفع مي گردد. استرس عموما عامل اوليه تحريك ساير علائم خواهد شد. گونه هاي كلاميديا پسيتاسي در قدرت عفوني سازي همسان بوده، در كشت سلولي به آساني رشد ميكنند، داراي ژنوم rna با 16 باند و متعلق به 8 زيرگونه مي باشند.البته نكته مهم در مورد اين عفونت انتقال آسان آن به انسان مي باشد.


زير گونه a : اين زير گونه بطور خاص در بين پرندگان خانواده طوطي سانان بوده و باعث ايجاد بيماري مشترك تك گيردر انسان ها، پستانداران ديگر و لاك پشتها مي گردد.


زير گونه b : خاص كبوتران بوده و همچنين از بوقلمون ها جدا شده و در ضمن بعنوان عامل سقط جنين در گاوهاي شيري نيز شناسايي شده است.


زير گونه هاي c و d : جزو مخاطرات حرفه اي براي كارگران كشتارگاه ها و افرد در تماس مستقيم با پرندگان است.


زير گونه e : از گروهي از پرندگان شكاري وحشي جدا شده است. درمان: درمان معمولا با آنتي بيوتيك ها، از قبيل داكسي سيلين يا تتراسيكلين كه ميتوان از طريق آب يا تزريقي مصرف نمود انجام مي گيرد.


درمان و کنترل :


درمان و کنترل در بیماری پسیتاکوزیز مهم است چون باید از انتقال احتمالی آن جلوگیری شود . مصرف داروی داکسی سیکلین به مدت چند هفته در کنار قرنطینه کردن پرنده و مصرف مولتی ویتامین و الکترولیت نقش به سزایی در کنترل و درمان د ارد .کاهش استرس های مدیریتی و محیطی نیز باید در دستور کار شما قرار گیرد .

بيماري در انسان :

بيماري در انسان بعد از يك دوره كمون (نهفتگي) 14- 5 روزه نمایان شده ، علائم بيماري بصورت گسترده از ضعف پنهان تا بيماري عمومي همراه با انواع ذات الريه (تورم ريه) قابل تغيير مي باشد ، بطور عمده ذات الريه اي غير تيپيك را نمايش مي دهد . در هفته اول پسيتاكوزيس علائم شبيه تب تيفوئيد شامل تب هاي بالاي شديد، تورم مفصلي، اسهال، تورم ملتحمه چشم ،‌ سرفه خون آلود و كاهش گويچه هاي سفيد را نشان مي دهد. بزرگ شدگي طحال بطور مكرر در اواخر هفته اول مشاهده مي شود . در تشخيص مي توان به يك مورد عفونت تنفسي همراه تورم طحال و يا سرفه خوني شك كرد. همچنين سردرد در اثر تورم مننژ و برخي عوامل وابسته به گردن كه معمولي نيست. در نمونه هاي شديد در اواخر هفته اول گيجي يا كوما ايجاد مي گردد. در هفته دوم ذات الريه پنوموكوكوسي باكتريايي همراه تب مداوم ، سرفه و سختي تنفس مشاهده مي گردد. راديو گرفي با اشعه ايكس تجمعات تكه تكه يا منتشر در ريه را نشان مي دهد . تابلوي خوني كاهش گلبول سفيد ، كاهش ترومبوسيت ها و افزايش معقول آنزيم هاي كبدي را نشان مي دهد . بايستي تشخيص افتراقي با تيفوس، تيفوئيد و ذات الريه غير تيپيك ايجاد شده بوسيله مايكوپلاسما، تب كيو وجود داشته باشد. ارائه تاريخچه به تشخيص كمك مي كند، شايد بعضي اوقات پيچيدگي در فرم تورم لايه داخلي قلب، تورم كبد، تورم عضلات اصلي قلب، تورم مفاصل، تورم ملتحمه و قرنيه و پيچيدگي هاي عصبي (تورم مغز) رخ دهد. نمونه هاي وخيم در كمتر از 1% گزارش شده است . حضور آلبومین در ادرار نیز گزارش شده است . كشت كلاميديوفيلا پسيتاسي يكي از آزمايش هاي پرخطر بوده و فقط در آزمايشگاه هاي با ايمني زيستي بالا انجام مي گردد.



همه گيري شناسي انساني :

اين بيماري اولين بار در سال 1879 و از اروپا گزارش شده بود . در 1929 يك مورد درگيري اين بيماري با انتشار بالا در ايالات متحده رخ داد . هر چند اولين مورد گزارش اين بيماري از ايالات متحده نبود ولي در آن زمان درگيري بزرگي بود و درنتيجه آن كنترل بر روي واردات طوطي بيشتر شد. از تبعات بعدي اين فاجعه تاسيس انستيتو ملي سلامت در ايالات متحده بود. از 2003 تا 2007، 91 مورد پسيتاكوزيس انساني به مراكز درماني گزارش شده است البته در بسياري از موارد ديگر بيماري صحيح تشخيص داده نشده و يا گزارش نگرديده است.


درمان انساني :

اين عفونت در انسان نيز با مصرف آنتي بيوتيك ها درمان مي شود. تتراسيكلين و كلرامفنيكل داروهاي آنتي بيوتيكي انتخابي براي درمان بيماران مبتلا به پسيتاكوزيس مي باشند. بيشتر موارد به درمان خوراكي با داكسي سيلين ، تترا سيكلين هيدروكلرايد يا كلرامفنيكل پالميتات پاسخ مي دهند. داكسي سيلين هيكلات به روش تزريقي براي درمان اوليه بيماران شديد مصرف مي شود. بهبود علائم بيماري معمولا بين 72- 48 ساعت آشكار مي گردد. اگرچه امكان بازگشت بيماري وجود دارد و بايستي درمان براي 14- 10 روزبعد از كاهش تب ادامه داشته باشد. طبق تحقيقات شايد اريترومايسين بهترين داروي جايگزين در درمان اين بيماري در افرادي كه نسبت به تترا سيكلين حساس هستند(كودكان زير 9 سال و زنان باردار) باشد. استفاده بعنوان سلاح بيولوژيك: پسيتاكوزيس يكي از 12 بيماري (عاملي) است كه طبق تحقيقات ايالات متحده قبل از به تعليق در آوردن برنامه سلاح هاي زيستي جزو سلاح هاي زيستي بود.


توصیه نهایی :


در پایان توصیه ایی که به صاحبان پرندگان زینیتی بالاخص طوطی سانان داریم این است که عدم بوسیدن و دهان به دهان غذا دادن به پرنده در کنار مرافبت های بهداشتی و بیوسکوریتی به هنگام دیدن علایم شبه بیماری و در صورت مشکوک شدن حتما آزمایش از طریق نمونه گیری از چشم و مدفوع و شکاف دهانی و رویت اجسام رتیکولر حتما پرنده تحت درمان قرار بگیرد و از نزدیک شدن و مورد بازی قرار گرفتن پرنده توسط افراد کهنسال و کودکان جدا خودداری شده و همواره پروتکل درمانی را زیر نظر دکتر دامپزشک پیش ببرید.

منابع :


1- بیماری های مشترک انسان و دام ، محمد علی راد ، انتسارات دانشگاه تهران ، 1368
2- بیماری های طیور جردن ، ترجمه : بزرگمهری فرد محمد حسن و همکاران ، 1377 ، انتشارات سازمان اقتصادی کوثر
disease of poultry , saif , edition 12 , 2008-۳
برگرفته ازپرندگان وبیماریهای انان