برای تعیید جنسیت طوطی خاکستری افریقایی روشهای مختلفی به کار میرود که برخی از انها علمی بوده و برخی نیز تجربی است، به هر هال ذکر این روش ها خالی از لطف نیست:
 



1.دقت در مشخصات ظاهری پرنده


این روش نیز روشی تجربی است و نیاز به سالها اشنایی با ساختار فیزیکی بدن پرنده دارد.افراد با تجربه معتقدند که شناسایی پرنده نر و ماده پس از سن 18 ماهگی از روی مشخصات ظاهری امکان پذیر میباشد، آنان اظهار میکنند که طوطی نر سری مستطیلی شکل و منقاری کوچکتر و کوناهتر دارد، پاهی نر و رانهای آن مستقیم و کشیده است در حالی که پاها و رانهای ماده مستقیم نبوده و کمی خمیده بوده و به صورت منحنی باز است و این امر باعث میشود که پرنده ماده بتواند به راحتی بر روی تخم خا بخوابد. ضمنا اگر عدسه چشم پرنده بیضی شکل باشد و در سمت منقار لکه سیاه کوچکی وجود نداشته باشد پرنده نر و چنان چه دایره ای شکل و بدون لکه سیاه باشد پرنده ماده است. برخی معتقدند که یکی از خصوصیات جنسی طوطی خاکستری نر، در مقایسه با طوطی خاکستری ماده ، در گونه طوطی خاکستری کنگو ،موجود بودن ملانین بیشتر در پرهای بدن نرها است. از این رو در هنگام خریدن طوطی اگر قصد دارید طوطی نر بخرید بهتر است که طوطی هایی را که تیره ترین بال را دارند خریداری کنید و اگر قصد دارید طوطی مادهبخرید بهتر است که طوطی هایی را که روشنترین بال را دارند بخرید. این تفاوت موجود بین نرها و ماده ها فقط وقتی مشهود است که طوطی های مذکور پرریزی کرده و برای اولین بار پرهای دوره بلوغ انها در امده باشد.
 


2.دقت در مشخصات دمگاه
 


این روش نیز تجربی است و برخی از پرورش دهنگان معتقدند که دمگاه پرنده نر با دمگاه پرنده ماده متفاوت است و با مقایسه دقیق این دو با هم به راحتی میتوان به جنسیت پرنده پی برد البته این کار چندان هم ساده نبوده و نیاز به سالها تمیرن و ممارست دارد و نیاز دارد که شخص قبلا موارد متعددی از دمگاه پرندگان نر و ماده را دیده و با هم مقایسه کرده باشد. رنگ پرهای سرخ رنگ دم در خاکستری های کنگو ماده هرچند که سرخ است اما لبه های ان به رنگ خاکستری است و همچنین رنگ پرهای منطقه سینه از خاکستری تیره به خاکستری روشن در منطقه شکم منتهی میشود در حالی که رنگ پرهای سرخ دم در زوزی خاکستری نر سرخ بوده و اثری از لبه های خاکستری در ان دیده نمیشود و رنگ پر در منطقه سینه نیز خاکستری تیره است.




3. روش ملامسه کمر پرنده
 


این روش نیز روشی تجربی است و برای این کار باید به ارامی انگشت حود را بر روی کمر گرنده قرار دهید ،اگر پرنده ماده باشد خم خواهد شد و اگر پرنده نر بتشئ خم نخواه شد، البته این روش هم صد در صد قابل اعتماد نیست.



4.روش نخ و سوزن
 


روشی تجربی است و به هیچ وجه استناد علمی ندارد و با توجه به این که اویدکت یا کانال عبور تخم در پرندگان همیشه دچار انقباضات عضلانی میگردد این انقباضات پی در ی ، باعث بروز موج مثبت و منفی در اثر الکترونهای موجود در بدن میگردد.

وسائل مورد نیاز: یک عدد سوزن خیاطی به طول 4 تا 6 سانتی متر و نخ پلاستیکی سبک به طول 8 تا 10 سانتی متر.


روش کار: نخ را وارد سوراخ سوزن کرده و گره بزنید ،سپس سر دیگر نخ را گرفته و ان را به گونه ای بگیرید که سوزن و نخ در یک امتداد باشند، سپس طوطی خود را اورده و ان را با دست چپ بگیرید و سپس با دست راست نخ را به گونه ای بگیرید که سر سوزن در فاصله یک سانتی متری دمگاه پرنده قرار بگیرد و این کار را به مدت 30 تا 40 دقیقه انجام دهید. در اسن حالت اگر پرنده ماده باشد سوزن حرکتی دورانی و دور منطقه دمگاه خواهد داشت و اگر پرنده نر باشد سوزن حرکتی رو به عقب و جلو خواهد داشت. برای اطمینان از نتیجه بهتر است که این ازمایش زا چندین بار تکرار کرد.



5.استفاده از روش اندسکوپی
 


روشی تخصصی است در این روش با استفاده از دستگاه اندسکوپی جنسیت پرنده تشخیص داده میشود.تعیین جنسیت طوطی های خاکستری به روش جراحی توسط دامپزشک انجام میشود. برای انجام این روش دامپرشک مقدار مناسب از ماده بیهوش کننده را به طوطی تزریق میکند. سپس یک برش کوچک در ناحیه تهیگاه چپ ایجاد میکند و از سوراخ ایجاد شده یک اندسکوپ وارد حفره داخل بدن میکند و سپس بادیدن از طریق ان به معاینه اعضای تناسلی پرنده میپردازد. چنان چه در حفره داخلی بدن، تخمدان وجود داشته باشد، ان طوطی ماده است و اگر ضمن این عمل بیضه دیده شود، طوطی نر خواهد بود.پس از تشخیص کاملا دقیق جنسیت طوطی به روش جراحی ،طوطی باید در مدت کوتاهی بهبود یابد. معمولا زخم ایجاد شده احتیاج به بخیه زدن یا مراقبت دیگری ندارد.

 


6.استفاده از کارتیپ کروموزومی



روش تخصصی دیگری برای تعیید جنسیت پرنده است.در این روش، فقط به یک قطره کوچک خون پرنده نیاز است که ان را از بال طوطی میگیرند و مورد آزمایش قرار میدهند. اسا این روش بر این حقیقت استوار است که تمام خصوصیات پرنده، من جمله جنسیت آن از روی ژنهایی تعیین میشود که روی کروموزومها قرار دارند. در این روش با ایجاد نقشه کروموزومی یا کاریوتیپ پرنده، می توان موقعیت جفت کروموزوم جنسی را مشخص کرد. این جفت کروموزوم ،ظاهری کاملا مختلف در پرنده های نر و ماده دارند. در پرنده نر هر دو کروموزوم جنسی یکسانند ولی در پرنده ماده متفاوتند.