مهر:درهای قطار که بسته می شود، مسافران هرکدام در جهتی و حالتی نامتعادل تا ایستگاه بعد کنار هم می ایستند، هم سفری مسالمت آمیز شهروندانی خسته که فشارهای فیزیکی مترو را بر ترافیک بی امان خیابانهای شلوغ می خرند.

اینجا دستها و پاها دائم در برخورد با یکدیگرند و چشمها در هم گره می خورند، آنها که نشسته اند در حصار نفرات ایستاده اند و آنها که ایستاده اند در فشار افراد کناری و روبرویی قرار گرفته اند.

هجوم دی اکسید کربن به داخل واگن ها

درهای قطار که باز می شوند، مسافران همچون دانه های تسبیحی که نخشان پاره شده است، با فشار زیادی هر کدام به یک سو می روند تا سریعتر خودشان را از این معرکه نفس گیر خلاص کنند و جا را به نفر بعدی که بیرون منتظر ایستاده، بسپارند.

داستان شلوغی مترو آنقدر همگیر شده که دیگر همه شهروندان آن را قسمتی از مترو و هویت آن می شناسند گویی مترو و شلوغی همزاد هم هستند و عهدی دیرینه دارند.

اما ترافیک انسانی در مترو گاهی اوقات بیش از تصور موجود می شود، صبح زود قبل از شروع کار، ساعتهای میانی ظهر و بعد از اتمام فعالیت های اداری بیشترین حجم مسافران در مترو جا به جا می شوند و میهمان این شهر کوچک زیر زمینی هستند.

در اوج شلوغی، سوار بر مترو و راهی نقاط جنوبی شهر می شویم، وقتی به ایستگاه امام خمینی می رسیم، مسافران زیادی پیاده و بالعکس تعداد زیادی سوار می شوند، در این هجوم بی امان رفت و آمدها  دیگر جایی برای تعویض هوای آلوده داخل نمی ماند و گاز مسموم دی اکسید کربن یکه تازی می کند.

سیستم هایی که جان تهویه ندارند

در این میان سیستم تهویه اغلب قطارها به خصوص نسل اولیه شان به درستی کار نمی کنند و کشش تسویه هوا را ندارند، اوضاع تنفسی وقتی مشکل تر می شود که قطار از تونل ها می گذرد، چرا که هوای کمتری در آن جریان دارد.

یکی از مسافران مترو در این باره می گوید: " واقعا نمی شود گفت که سیستمهای تهویه دچار مشکل هستند، گاهی اوقات آنقدر حجم مسافران زیاد است که سیستم پاسخگو نیست و از پس تهویه بر نمی آید".

" چاره اش این است که تعداد قطارها را زیاد کنند تا پراکندگی جمعیت بیشتر و حجم مسافران کمتر شود، گاهی اوقات آنقدر فشردگی زیاد است که احساس خفگی می کنم و پیاده می شوم، افراد زیادی را دیدم که همین حالت من به آنها نیز دست می دهد".

" بعضی از قطارها تسویه شان خوب است، اما در بعضی دیگر آنقدر بد کار می کند که در حالت عادی هم هوای نامطبوعی در آن جریان دارد".

" من هیچ وقت با بچه کوچک سوار قطار نمی شوم، چون می ترسم زیر دست و پا و هوای نامطبوع خفه شود، به خصوص ساعتهایی که خیلی شلوغ است".

" پیرمردها و پیرزنها که نمی توانند سوار مترو شوند، به خصوص آنها که مشکلات تنفسی دارند، چون واقعا هوای مترو نامطبوع است".

تمام این سخنان بخش هایی از گلایه مسافران مترو است که روزانه با این پدیده عمومی در ارتباط هستند و از این وسیله همگانی استفاده می کنند.

جایی برای رشد ویروس ها

جدا از تنگی نفس و سایر بیماری های تنفسی که آلودگی هوای مترو برای مسافرانش ایجاد می کند، شیوع بیماری های واگیری نیز در این فضا کاملا مشهود است، مترو مستعد بیماری هایی چون انواع آنفولانزا هم هست که می تواند تاثیر بسزایی در روند بیماری های جمعی داشته باشد.

اما مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران و حومه در این باره می گوید: با تغییری که در سیستم تهویه و هواکش‌های مترو به وجود آمده، هوای تمام ایستگاه‌ها کمتر از هشت دقیقه عوض می‌شود و در واقع هوا از سالن‌های فروش بلیت، راه‌پله‌ها و سکوها به داخل تونل‌ها می رود و از آنجا از طریق هواکش‌ها به خارج ایستگاه‌ منتقل می‌شود.

جعفر ربیعی با بیان اینکه در هر ایستگاه دو فن فعال است که مجموعا 100 مترمکعب در ثانیه هوا را جابجا می‌کند و هوای پاک در ایستگاه‌ها در جریان است، افزود: در این شرایط اگر اشخاص بیمار یا ناقل به صورت فعال بیماری را پخش نکنند، یعنی اصول بهداشتی را رعایت کنند و هنگام عطسه و صرفه از دستمال استفاده کنند احتمال انتقال بیماری به دلیل گردش بالای هوا کاهش می‌یابد.

براساس گفته های ربیعی سیستم تهویه هوا در داخل قطارهای مترو نیز به طور مرتب فعال هستند تا هوا در اخل واگن‌ها نیز در جریان باشد و احتمال انتقال بیماری‌ها کاهش یابد.

فقط سه درصد قطارها دچار نقص فنی اند

با وجود سخنان ربیعی مبنی بر سالم بودن سیستم های تهویه قطارها و فضای مترو، گاهی اوقات قطارهایی دیده می شوند که سیستم تهویه آنها خاموش هستند و کار نمی کنند.

مدیرعامل شرکت بهره برداری از متروی تهران و حومه در این باره گفت: در طول روز 97 درصد از قطارهای مترو بدون هیچ نقص فنی در بخش خنک کنندگی و تهویه هوا به سرویس دهی می پردازند و تنها سه درصد دچار نقص می شوند.

ربیعی تصریح کرد: مدیریت مترو اینگونه نیست که حتی یک قطار که در بخش خنک کنندگی و تهویه مشکل دارد را برای سرویس دهی به خطوط اعزام کند.

وی ادامه داد: در طول روز 97 درصد از قطارهای مترو بدون هیچ نقص فنی در این زمینه به سرویس دهی می پردازند و تنها سه درصد دچار نقص می شوند که در طول روز ایجاد می شود.

مدیرعامل شرکت بهره برداری از متروی تهران با تاکید بر اینکه تمامی تلاش مترو در بخش بهره برداری ارائه تسهیلات مناسب و درخور شان شهروندان است، گفت: تمامی قطارهایی که سیستم خنک کنندگی و تهویه آنها دچار مشکل می شوند مادامی که مشکل فنی شان حل نشود، سرویس دهی نخواهند کرد.

با وجود همه سخنان و تلاشهایی که برای بهبود وضعیت تهویه مترو تهران می شود، هنوز هم برخی از ایستگاهها و قطارها دچار مشکلاتی است که مسافران را آزار می دهد، افرادی که چاره ای جز استفاده از مترو را ندارند و مجبورند این کاستی های طاقت فرسا را تحمل کنند.

مسافران کارت می کشند، از گیت شیشه ای عبور می کنند، ایستگاهها پر می شود، قطار با سرعت زیادی در حرکت است، عده ای پیاده و تعداد دیگری سوار می شوند، پله های برقی مهمان قدمهای با عجله مسافران است، باز مسافرانی کارت می کشند و....