ورود کارگردانان غیرحرفه ای به عرصه تولید فیلم‌های تلویزیونی
تفاوت دیدگاه و اختلاف سلیقه مسئولان صدا و سیما با اکثریت سینماگران در نحوه پرداخت و موضوع فیلم‌های سینمایی باعث رویگردانی صدا و سیما از آثار سینمایی و متعاقب آن به وجود آمدن پدیده ای به نام فیلم تلویزیونی در اوایل دهه هشتاد شد.فیلم تلویزیونی پیش از این تاریخ هم به صورت معدود و به عنوان «فیلم داستانی» ساخته می‌شد اما فیلم‌های سینمایی ایرانی بخش اصلی برنامه‌های نمایشی سازمان را تشکیل می‌داد. تصمیم صدا و سیما مبنی بر تولید و پخش بیش از ۳۰۰ فیلم داستانی در طول یک سال و اعلام بی نیازی به محصولات سینمایی سیل این آثار را به رسانه جادویی در پی داشت. سینماگران و هنرمندان بسیاری که جای کمتری در آثار تولیدی سینمایی داشتند عرصه فیلم تلویزیونی را غنیمت شمردند و از مزایای مادی و معنوی این خوان گسترده بهره‌ها جستند. معرفی استعدادهای جدید و باز شدن درهای تولید اثر حرفه ای به روی جوانان روی دیگر این ماجرا بود. همچنین سینماگران برجسته ای چون فرزاد موتمن، ایرج کریمی و... که آثار سینمایی شان با مشکل تهیه کننده مواجه بود و یا به اکران عمومی‌نمی‌رسید فیلم تلویزیونی را فرصتی مناسب برای طرح ایده‌هایشان دانستند و با ساخت چند فیلم بر اعتبار آثار سیما هم افزودند. در مجموع این سیاست سیما هم به نفع سازمان و هم به سود خیل عظیمی از هنرمندان بود. گرچه کسانی هم پایین آمدن سلیقه مخاطبان به علت تولید انبوه و تکراری بودن داستان‌ها و شخصیت‌ها و چهره هنرمندان را نقاط ضعف این راهبرد صدا و سیما ذکر کردند.
در این گزارش به معرفی چند تولید تازه از آثار تلویزیونی می‌پردازیم. آثاری که در میان کارگردانان آن‌ها از یک طرف چهره‌های حرفه ای چون حجت قاسم زاده اصل، ابراهیم شیبانی و کاظم معصومی‌دیده می‌شود و از سوی دیگر نام حسین ریگی به چشم می‌خورد که اولین فیلم بلند خود را می‌سازد.
موج
حسین خانی بیک، رامبد شکرآبی، حشمت آرمیده، رهام تربیت، نرگس نیک سیرت، خسرو فرخ زادی، محمد رضا رسولی و حامد یزدی بازیگران فیلم «موج» هستند. این فیلم داستان مردی به نام خسرو را روایت می‌کند که قصد دارد از طریق مرز آبی و به وسیله لنج عبدالرحمن، یک محموله مواد منفجره را وارد کشور کند. همزمان سروان بالاچ بزرگ زاده، افسر پایگاه دریابانی چابهار مأمور رسیدگی به این پرونده است. «حسین ریگی» علاوه بر کارگردانی، تهیه فیلم «موج» را هم بر عهده دارد که فیلم نامه آن نیز به قلم «محمد رضا رسولی» به رشته تحریر درآمده است.
کتاب وصال
«کتاب وصال» مضمونی اجتماعی دارد و داستان زندگی زوجی به نام علی و مریم را به تصویر می‌کشد که قصد دارند از یکدیگر جدا شوند، اما ورود کتابی به زندگی آن‌ها باعث به وجود آمدن اتفاق‌هایی ناخواسته می‌شود. در این فیلم، شاهین جهانگیری، مهتاب حسینی، کیمیا کی نژاد، بابک قادری، نسترن عبدی و شاهین علی محمدی نقش آفرینی می‌کنند. «محمد اسدنیا» علاوه بر کارگردانی، تهیه فیلم «کتاب وصال» را بر عهده دارد و فیلم نامه آن را نیز «معصومه صادقی» به رشته تحریر درآورد.
افسانه ماه تیتی
در فیلم «افسانه ماه تیتی»، مهدی فقیه، مهری السادات آل آقا، سید محمد طاهریان و تعدادی از بازیگران تئاتر استان‌های مختلف نقش آفرینی می‌کنند. این فیلم، داستان یک افسانه کهن بختیاری را روایت می‌کند که 7 دختر اسیر دیوها (الازنگی‌ها) هستند و ماه تیتی با درایت آن‌ها را فریب می‌دهد و از اسارتشان فرار می‌کند و به همراه خواهرانش به ایل بازمی‌گردد. «فریدون نجفی» کارگردانی این فیلم را بر عهده دارد و «الهه صلح جو» علاوه بر نگارش فیلم نامه تهیه کننده آن نیز هست.
که لی خان
فیلم «که لی خان» داستان زندگی یکی از مردان اسطوره کردستان را روایت می‌کند که علیه سیاست‌های خان و برای رفاه حال مردم اقدام‌هایی را انجام داده است. در این فیلم، کیهان ملکی، نیلوفر شهیدی، سوگل طهماسبی، حسین پهلوان زاده، داوود شیرعلی، حسین تبریزی و بیتا خردمند نقش آفرینی می‌کنند. «حسین تبریزی» کارگردانی فیلم «که لی خان» را بر عهده دارد و «ابوالفضل آهنچیان» فیلم نامه آن را به رشته تحریر درآورد، ضمن این که تهیه کنندگی این فیلم را «یحیی منصور موید» بر عهده دارد.
دوچرخه سوار نابینا
در فیلم «دوچرخه سوار نابینا» بازیگرانی همچون سعید پورصمیمی، بهنوش طباطبایی، آتیلا پسیانی، حمید رضا آذرنگ، عمار عاشوری، محمد نگرادی و سامان حلالی به ایفای نقش می‌پردازند. در خلاصه داستان فیلم آمده است: در حفظ آبادان یک دوچرخه سوار نابینا بهتر از بسیاری از انسان‌های بینا، به شهر، وطن و مردم خود خدمت می‌کند. او همان طور که از مسجد بهبهانی‌ها (مرکز مقاومت) نگهداری می‌کند، از کلیسایی که جنب مسجد است نیز مراقبت می‌کند و اکنون جامعه ارمنیان از او سپاسگزار هستند. «ابراهیم شیبانی» کارگردان فیلم «دوچرخه سوار نابینا» است و «سعید سعدی» تهیه کنندگی این فیلم را بر عهده دارد. فیلم نامه آن را هم «محمد زینلی» نگاشته است.
خواستن به مقدار کافی
فیلم «خواستن به مقدار کافی» قصه ای اجتماعی دارد و داستان دختری را روایت می‌کند که برای رسیدن به موفقیت در زندگی تلاش می‌کند. در این فیلم رامین راستاد، نسیم فطرت، فیروزه طاووسی، شیوا خنیاگر، شهنام شهابی، دنیا حیدری، کاظم افرندنیا و مسعود یزدانی نقش آفرینی می‌کنند. «هادی رحیمی» کارگردانی این فیلم را بر عهده دارد و «حمید محمدی» تهیه کننده آن است. فیلم نامه فیلم «خواستن به مقدار کافی» را نیز «مانا بهرامی» نوشته است.
ده و ده دقیقه
کامران تفتی، سولماز حصاری، روهام تدریسی، علی ودادیان، فرناز دبیرزاده، مرتضی تهرانی، حامد پارسا، ایمان مؤذنی، کیانوش کاکاوند، رویا تارخ و محمد شهبازی بازیگران فیلم «ده و ده دقیقه» هستند. این فیلم ملودرامی اجتماعی و در 5 بخش به شکل غیر خطی ساخته شده است که در هر بخش، داستان زندگی یک شخصیت را طی 20 دقیقه در یک شب دنبال می‌کند. قسمت‌هایی از هر بخش نیز به بیان ارتباطات بین این پنج شخصیت اصلی اختصاص دارد. «رضا حسنی» علاوه بر کارگردانی، فیلم نامه «ده و ده دقیقه» را به رشته تحریر درآورد و تهیه کننده این فیلم نیز «تورج پیرزاد» است.
پیدا و پنهان
«پیدا و پنهان» داستان یک روز زندگی زنی میانسال را با تمام دغدغه‌های میانسالی اش روایت می‌کند. در این فیلم، پریوش نظریه، افشین سنگ چاپ، شبنم معززی، شبنم مقدمی، رضا آهادی، شیوا خسرومهر و پرستو مقدم بازی می‌کنند. «حجت قاسم زاده» کارگردانی فیلم «پیدا و پنهان» را بر عهده دارد. خود او فیلم نامه این اثر را نیز به رشته تحریر درآورده است.
خواب آرام
فیلم
تلویزیونی «خواب آرام»، داستان مردی به نام راغب را روایت می‌کند که شرکت ساختمانی در اصفهان دارد. او با ترفندهای مختلف مکان‌های قدیمی و میراث فرهنگی اصفهان را به برج تبدیل می‌کند اما با ورود حسابداری به شرکت، زندگی او دچار دگرگونی می‌شود. در این فیلم، جمعی از بازیگران اصفهان بازی می‌کنند و
«رضا سمندریان» از بازیگران قدیمی‌تئاتر اصفهان، یکی از نقش‌های اصلی را ایفا می‌کند. این فیلم را
«کاظم معصومی» کارگردانی کرده و «امیر حسین شریفی» تهیه کننده آن است. فیلم نامه آن را نیز «مهیار طهماسبی» نوشته است.
به خاطر تهمینه
سولماز فنی، رامتین خداپناهی، پویا امینی، صدرالدین حجازی، لیلا بوشهری، سیما مطلبی، احمد عباسقلی، منصوره ایلخانی، محمد رضا غیاث آبادی و آرمیتا مرادی بازیگران فیلم «به خاطر تهمینه» به کارگردانی «رضا ابوفاضلی» هستند.این فیلم با قرار دادن موضوع کوچ در عشایر شهرکرد با تحلیل روان شناسانه، روابط انسان‌ها و زندگی کوچ نشینان را روایت می‌کند. «محسن شایان فر» تهیه کنندگی فیلم «به خاطر تهمینه» را بر عهده دارد و فیلم نامه آن را نیز «احمد رضا رافعی» نوشته است.
سوم شخص مفرد
جلیل فرجاد، پروین ملکی، محبوبه سلطانی، ندا محمدی، ماشاءا... شاه مرادی، حسین محسنی زاده، بیژن مجازی، جواد آزاد، مجتبی حسن پور، علیرضا اکبری، سعید خان کریمی، رضا احمدی و مریم احمدزاده در فیلم «سوم شخص مفرد» بازی می‌کنند. این فیلم داستان زنی را روایت می‌کند که پسرش در شب دامادی اش با عابری پیاده تصادف می‌کند که منجر به کشته شدن وی می‌شود و پس از این اتفاق مادر او به دنبال رضایت گرفتن تلاش می‌کند، پدر مقتول یک جانباز است که در آسایشگاه جانبازان تحت مراقبت است.
فرار از پرواز
فیلم «فرار از پرواز» از مضمون دفاع مقدس برخوردار است و در آن بازیگرانی همچون حسن اسدی، مسعود شریف، آتوسا گودرزی، مسعود آشوری، علیرضا اوستا، داوود روفوگر ماسوله و عباس مرادی نقش آفرینی می‌کنند. «علی کرامتی» علاوه بر نگارش فیلم نامه و کارگردانی، تهیه کننده فیلم «فرار از پرواز» است.