چرا طیف دمایی؟
خزندگان، دوزیستان و سایر حیوانات خونسرد (ectotherm) از منابع گرمایی محیط خارج برای تعدیل دمای بدن خود استفاده میکنند. حیوانات خونسرد در واقع نامی اشتباه است زیرا دمای بدن آنها غالبا بالا است. (معمولا بالاتر از دمای بدن پستانداران) در طبیعت، حیوانات خونسرد در اطراف محل زندگی خود حرکت میکنند (به عنوان مثال از قسمت آفتابی به سایه، یا از سطح زمین به داخل حفره ها) تا دمای بدن خود را تنظیم کنند. اگر دمای بدن آنها تا حد زیادی کاهش یابد متابولیسم (سوخت و ساز) آنها کند میشود. (و زمانی که وارد شرایط بسیار گرم یا بسیار سرد شوند به حالت بی حرکت یا خواب زمستانی فرو میروند.)
نگاه داشتن دمای بدن در شرایط مساعد برای انجام اعمال حیاتی نظیر هضم غذا بسیار مهم است. زمانی که از یک حیوان خانگی خونسرد نگهداری میکنید بسیار مهم است که شرایط دمایی مناسب را برای رشد و زندگی حیوان خانگی تان مهیا کنید.
گرچه برای بسیاری از خزندگان، این مسئله به این سادگی نیست که دمایی ثابت برای آنها ایجاد کنید. آنها به یک طیف دمایی (thermal gradient) احتیاج دارند که شامل قسمت گرم و قسمت خنک باشد. بدین شکل، حیوان میتواند در زمان های مقتضی با حرکت بین قسمت های خنک و گرم، دمای بدن خود را به شکل دلخواه تنظیم نماید.
ادامه دارد …
بخش دوم
چگونه یک طیف دمایی ایجاد کنیم؟
به شکل ساده میتوان گفت، شما میتوانید با قرار دادن منبع حرارتی در یک سمت تراریوم، طیف دمایی موردنظر را ایجاد کنید. اگر شما از پدهای حرارتی، لامپ های نوردهی، المنت های گرمایی سرامیکی و یا ترکیبی از همه این موارد استفاده میکنید باز هم باید همه آنها را فقط در یک سمت تانک قرار دهید. بدین شکل میتوانید طیف گرمایی در تانک ایجاد کرده و یک سمت آن را گرمتر از قسمت های دیگر نگاه دارید.
به طور مثال همانطور که در تصویر بالا نشان داده شده است، لوازم گرمایشی در یک سمت تانک قرار داده میشوند و به طور خودکار، دمای این قسمت از محفظه بالاتر از سمت مقابل خواهد بود که هیچ دستگاهی، مستقیما آن را گرم نمیکند. لطفا این شکل کلی و دماهای ذکر شده در تصویر را دستور کار تمامی موارد قرار ندهید زیرا این محفظه و دماهای عنوان شده مربوط به خرچنگ های من است و به عنوان مثال دما و شکل ایده آل برای مار کورن به این صورت نیست.
اگر حیوانی نگهداری میکنید که نیاز به نور uvb / uva دارد منبع این نور را هم در همان سمتی که منابع گرمایی قرار دارند بگذارید. گاهی اوقات تابش این نور به شکلی است که با منطقه گرمایی همپوشانی دارد و این بهترین حالت برای ایجاد تابش و گرما در تانک است. در واقع این گزینه مناسبی است که خزنده شما در همان زمان که در حال گرم شدن است، جذب uvb مورد نیاز را نیز انجام دهد که مشابه با حالتی است که در طبیعت رخ میدهد.
در طبیعت برای بسیاری از گونه ها به این شکل است که دما در طول شب کاهش پیدا میکند و همین مورد نیز باید در نگهداری لحاظ شود. دما باید در طول شب پایین بیاید تا بیشترین میزان شباهت به زندگی در طبیعت برای این حیوانات، شبیه سازی شود. (البته باید برای هر نوع از حیوانات خونسرد، میزان این دما به صورت جداگانه بررسی شود.) این معمولا بدان معنی است که باید در طول شب تمامی منابع گرمایی را خاموش کرده و یا در صورت امکان، دمای آنها را کاهش دهید.
از کدام نوع از منبع گرمایی استفاده کنیم؟
هیچ جواب قطعی برای این سوال وجود ندارد و پاسخ آن به نوع حیوان خانگی شما، تمایل شما و تجهیزات شما بستگی دارد. یک قاعده کلی و سریع برای این کار وجود ندارد که بتوانید با یک پد گرمایی و یا لامپ حرارتی، دمای مورد نیاز برای خزنده تان را فراهم کنید و البته تجهیزات استفاده شده، بستر، عمق و … هم میتوانند عواملی بسیار موثر در این مورد باشند. اینکه خزنده شما در طول شب میتواند تا چه میزان دما را تحمل کند نیز عاملی تعیین کننده است. برای رسیدن به شرایط مطلوب باید حتما دو عامل مهم که اولی مطالعه و تحقیق کامل و دیگری تجربه و امتحان کردن لوازم مختلف گرمایی و تجهیزات گوناگون است در کنار یکدیگر قرار بگیرند تا بتوانید وضعیت ایده آل برای خزنده خود فراهم کنید.
برخی از مواردی که میتوانید به عنوان منبع گرمایی از آنها استفاده کنید در همین مقاله نام برده شده اند. به خاطر داشته باشید هر یک از این تجهیزات، چه به صورت منفرد و چه به صورت ترکیبی، باید فقط در یک سمت محفظه قرار بگیرند.
استفاده از لامپ های نوری (Light Bulbs) برای ایجاد گرما در تراریوم
انواع بسیار زیادی از لامپ های نوری وجود دارند که میتوانید برای ایجاد گرما از آنها استفاده کنید. باز هم بسته به نوع چیدمانی که در تراریوم خود دارید نیاز به تجربه و کار با تجهیزات خود دارید تا بتوانید شرایط دمایی مناسب را ایجاد کنید. گرچه باید به خاطر داشته باشید لامپ هایی که براق هستند و یا نور سفید تولید میکنند نباید در طول شب مورد استفاده قرار گیرند. برخی از گزینه ها عبارتند از :
- لامپ های آفتاب گیری (Basking Lamps) – این لامپ ها یک شعاع باریک نور ایجاد میکنند و برای گونه هایی از حیوانات مناسبند که دمای بدن خود را با آفتاب گرفتن تعدیل میکنند. (بسیاری از گونه های استوایی و بیابانی) این لامپ ها فقط باید در طول روز مورد استفاده قرار بگیرند.
- لامپ گرمایی مادون قرمز شبانه (Nocturnal Infrared Heat Lamps) (تصویر بالا) – این نوع لامپ ها دارای دو عدد بازتابنده نور در محیط تراریوم هستند و میتوانند به صورت ۲۴ ساعته فعال باشند. این نور برای مشاهده حیوان خانگی در طول شب نیز مفید است زیرا به شکلی است که موجب برهم زدن آرامش حیوان برای خواب نمیشود.
- لامپ های دیگر مخصوص روز (Other daylight bulbs) – این لامپ ها گرما و نور را به طور همزمان ایجاد میکنند و فقط باید در طول روز مورد استفاده قرار گیرند.
- لامپ های دیگر مخصوص شب (Other nighttime bulbs) – این لامپ ها گرما و دید مخصوص شب را به طور همزمان ایجاد میکنند بنابراین مزاحمتی برای خواب حیوان نخواهند داشت.
- لامپ های تابشی (سیمابی) معمولی (Regular incandescent bulbs) – بهتر است که این گونه لامپ ها درون درپوش تراریوم قرار بگیرد تا بهترین کارایی را در تابش و ایجاد گرما داشته باشد. بسته به گونه حیوانی که نگهداری میکنید این لامپ میتواند به طور کامل برطرف کننده نیاز نوردهی شما باشد. این لامپ ها فقط باید در طول روز مورد استفاده قرار بگیرند.
دامه دارد …
بخاری های سرامیکی (Ceramic Heat Emitters)
این تجهیزات گرمایشی در نگاه اول شبیه به یک لامپ عجیب و غریب هستند اما در حقیقت یک وسیله بسیار مناسب برای گرمایش در داخل تراریوم محسوب میشوند و فقط هاله ای از نور تاریک به دور آنها ایجاد میشود. (بنابراین میتوانید از این وسایل هم در طول روز و هم درطول شب استفاده کنید.) گرمای ایجاد شده توسط این بخاری ها به شدت بالاست بنابراین باید فقط در ظروف خاصی استفاده شوند چون به شکل معمول، به راحتی پلاستیک ها را آب میکنند. گیره های خاصی وجود دارند که برای نگاه داشتن این بخاری ها مورد استفاده قرار میگیرند.
گرمای حاصل از این بخاری ها بسیار بالاست بنابراین حتما باید به وسیله حفاظ از دسترس حیوان خانگی شما خارج شوند در غیر این صورت میتواند به ایجاد سوختگی شدید در بدن حیوان منجر شود. حتی خود شما نیز باید در لمس کردن این بخاری ها بسیار دقیق باشید و در انتخاب لوازم داخل تراریوم نیز دقت کافی را به عمل آورید. علی رغم گرمای زیادی که توسط این بخاری ها ایجاد میشود اما این گرما نمیتواند در فاصله زیادی عمل کند بنابراین این وسیله، برای تراریوم های بزرگ، گزینه مناسبی به شمار نمیرود.
توصیه میشود که این بخاری ها را با ترموستات (thermostat) یا رئوستات (rheostat) استفاده کنید.
بخش ششم
قالیچه یا پد حرارتی مخصوص زیر تانک (Undertank Heat Mats)
پدهای حرارتی وسایل مناسبی برای گرمایش هستند که میتوان آنها را در زیر تانک و یا در دیواره تانک مورد استفاده قرار داد. برخی از آنها دارای سطوح چسبنده ای هستند که میتوانید به وسیله آن، این پد را به دیواره شیشه ای تانک متصل کنید. اگر این پدها را در قسمت زیرین تانک قرار میدهید حتما باید از یک لایه لاستیک یا کائوچو استفاده کنید تا از گرم شدن بیش از حد کف محفظه جلوگیری به عمل آید. یکی از معایب این پدها این است که اگر یک بار آنها را از شیشه جدا کرده و تصمیم به استفاده مجدد از آن داشته باشید نمیتوانید استفاده ایمن و سالمی را با اطمینان از آن به عمل آورید.
این قالیچه ها در اندازه ها و وات های مختلفی برای خرید در دسترس هستند. دستور العملی در کنار این وسیله قرار دارد که چگونگی استفاده از آن را تشریح کرده و بیان میکند که هر پد برای چه شرایط و اندازه تراریومی مناسب است. دمایی که در محفظه ایجاد میشود بستگی به شرایط ایجاد شده توسط شما در تانک نیز دارد. (به عنوان مثال جنس بستر و عمق آن) برای گونه های استوایی و نیز بیابانی دمای بالاتری مورد نیاز است که در این شرایط معمولا باید پد حرارتی در تمام طول 24 ساعت شبانه روز روشن باشد و باید در این شرایط از ترکیب این وسیله با لامپی که از بالا برای آفتاب گرفتن قرار میدهید استفاده شود. این قالیچه ها را میتوانید به همراه رئوستات و یا ترموستات هم استفاده کنید تا ایمنی و دقت بیشتری داشته باشد.
ادامه دارد ...
مترجم : محمد مسعود کشوری
منبع : about.com
بخش هفتم
سایر المنت های گرمایی (Other Heating Elements)
لامپ های تبخیری جیوه ای (Mercury vapor lights) : این لامپ ها به طور همزمان مقادیری UVB و نیز UVA را در کنار گرما از یک منبع تولید میکند. برخی از افراد خبره اینگونه عنوان میکنند که تابش UV این لامپ ها در مدت زمان طولانی از امنیت کافی برخوردار نیست اما هنوز هم بیشتر متخصصان و اهالی فن، از این لامپ ها بدون هیچگونه مشکل استفاده میکنند. بهتر این است اگر از این لامپ ها استفاده میکنید اطمینان حاصل کنید که خزنده شما (یا هر گونه حیوان خانگی دیگر) محل های سایه داری در اختیار داشته باشد تا بتواند در صورت نیاز از این نور دور باشد اما همچنان این لامپ ها دارای این مزیت هستند که به طور همزمان، گرما و UV را تامین میکنند و از نظر اقتصادی نسبت به فلوئورسنت UVB به صرفه هستند. توصیه بر این است که این لامپ ها را فقط در محفظه های سرامیکی به کار بگیرید.
صخره های گرمایی (Heat Rocks) : استفاده از این تجهیزات گرمایشی (خصوصا مدل های قدیمی تر) را من به هیچ عنوان به شما توصیه نمیکنم. در گذشته موارد بسیار زیادی گزارش شده است که خزندگان خانگی در برخورد با این صخره ها، متحمل سوختگی های شدیدی شده اند و بسیاری از متخصصان و افراد خبره در خصوص استفاده از آنها هشدار داده و آن را منع کرده اند زیرا میتواند در تماس مستقیم با پوست حیوان، ایجاد سوختگی های سختی کند. همچنین گرمایی که توسط این صخره ها در داخل محفظه ایجاد میشود در مقایسه با انواع دیگر تجهیزات مشابه، به هیچ عنوان مناسب نیست و در مقام مقایسه، توصیه ما به شما این است که از حالت های طبیعی تری نظیر تابش از بالا استفاده کنید که ریسک عمل را تا حد زیادی کاهش میدهند.
کابل های گرمایی (Heat Cables) : این کابل ها گزینه های جدیدی هستند که به تازگی وارد فروشگاه ها شده اند و دمای جایگزین قابل انعطافی را ایجاد میکنند و میتوانند درون تانک، زیر تانک و حتی درون محفظه های تکثیر استفاده شوند. توصیه من به شما استفاده از این کابل ها در خارج از تانک است.
بخش هشتم
 |
Click this bar to view the full image. |
امنیت گرمایی خزنده و پرهیز از فجایع گرمایی
برای خزنده شما
بسیار مهم است که در تمام زمان ها اطمینان حاصل کنید که دمای مناسبی در محفظه وجود دارد و به همین اندازه اهمیت دارد که محیط را به شکلی ایجاد کنید که خزنده شما دچار سوختگی نشود.
- نصب کردن یک دماسنج مناسب
- کنترل و نظارت مداوم بر منطقه آفتاب گرفتن (basking spot)، قسمت گرم و قسمت خنک تراریوم به این منظور که همیشه از فراهم بودن دمای مناسب مطمئن باشید.
- ایجاد کردن دمای مناسب در طول شب
- مطمئن شوید که خزنده شما امکان برخورد مستقیم یا نزدیک شدن بیش از حد به بخاری سرامیکی را نداشته باشد زیرا موجب ایجاد سوختگی میشود.
- از ایجاد دمای بیش از حد متعارف خودداری کنید.
- شرایط ایده آل به این شکل است که از یک ترموستات استفاده کنید تا دمای داخل محفظه کاملا تحت کنترل بوده و تجهیزات گرمایشی به وسیله ترموستات، در هنگام نیاز روشن و یا خاموش شوند.
ایمنی برای منزل شما :
اجسام مشتعل شونده را از منبع گرمایی تراریوم دور نگاه دارید
- از داشتن محفظه مناسب برای لامپ و یا بخاری اطمینان حاصل کنید. از محافظ های مناسب مطابق با میزان وات و اندازه لامپ (یا بخاری) استفاده کنید. (ترجیحا سرامیکی تا بتواند دمای بالا را تحمل کند.)
- هرگز بار اضافه، وارد مدارهای الکتریکی، میله های گرمایی و سیم های افزایشی نکنید.
- اطمینان حاصل کنید که تراریوم شما برای سیستم گرمایی که استفاده میکنید ایمن باشد. به عنوان مثال از لامپ های گرمایی بر روی درپوش های پلاستیکی استفاده نکنید زیرا موجب سوزاندن آن میشود.
- تمامی مواد قابل اشتعال (مانند گیاهان مصنوعی و دیگر تجهیزات داخل تراریوم) را به دور از منبع گرمایی قرار دهید.
- تمامی اشیا شامل پرده ها، لوازم منزل و ... را به اندازه کافی از منبع گرما دور نگاه دارید.
- سیم های الکتریکی را از زیر وسایل منزل عبور ندهید چون میتواند منجر به گرمای بیش از حد و اشتعال شود.
- اگر از پد های حرارتی زیر تانک استفاده میکنید، به هیچ عنوان تانک تراریوم را بر روی زمین قرار ندهید.
مترجم : محمد مسعود کشوری
منبع : about.com