اول وسایل مورد نیاز ساخت تلسکوپ
۱ _ عدسی شیعی با فاصله کانونی 100 سانتی متر (داخل عینک سازی بگین +1) اگه 80 یا 60 باشه خیلی خیلی بهتره
۲ _ عدسی چشمی با فاصله کانونی 1 سانتی متر یا هر چی گیرتون اومد ولی بیشتر از 5 نباشه
۳_ لوله ی پولیکا به طول 80 سانتی متر و قطر کمی کمتر (۱ تا ۲ میلی متر ) از عدسی شیعی راستی خیلی کلفتشو نخرید نازک و و کمی نرم.
۴ـ لوله ی پولیکا به طول ۴۵ سانتی متر به قطر لوله ی پولیکای ۸۰ سانتی
۵_ مقوای مشکی کدر به عرض 50 سانتی متر و طول هر چی بیشتر بهتر
۶ _ زانوی 45 درجه که برا سر لولهی پولیکا
۷ _ تبدیل یا نمیدونم چیچیک که بره سر لوله ی پولیکه
۸ _ لوله پولیکای با قطر کم که بره سر تبدیل به طول حدود 5 سانتی متر
۹ _ چسب
۱۰ _ اره
۱۱_ آتش برای حرارت زانو و تبدیل
۱۲_ یه کمی حوصله و پشتکار و تشویق دیگران و خلاقیت و دقت و ..............
همه ی این اندازه ها به اندازه ی فاصله ی کانونیه عدسیاتون بستگی داره.
بهتون توصیه میکنم که مطلب کامل بخونین و وسطاش نگین متوجه شدم اگه جاییشم متوجه نشدین تا آخر اگه بخونین میفهمین حتما خیلی از چیزا رو که میخرین بعد ها آخرای مطلب کاربردشو میفهمین پس عجله نکنینو کامل و با حوصله این مطلبوبخونین اگه واقعا قصد داشتین تلسکوپ بسازین و با مشکل بر خوردین ( بعد از خوندن کامل این نوشته ) به من میل بزنینو مشکلتونو بگید (البته خودتون باید ابتکار داشته باشید و بفهمین که چه جوری اندازه ها رو اندازه گیری کنین چون ممکنه ابعاد و فاصله ی کانونیه عدسیاتون مثل مال من نباشه پس این مطب بخونین و خودتون بفهمین که تلسکپتونو چه جوری باید بسازین)
اول برین توی یک عینک سازی و بهش بگین یک عدسی با فاصله ی کانونی 100 سانتی متر می خام اگه گفت چی و تعجب کرد بگین هیچی یک عدسی با شماره +1 ( مثبت یک ) میخوام و شیشه ای باشه . راستی 65 میلی متریشم بگیریعنی قطر عدسی 65 میلی متر باشه . باید شیشه ای باشه وگرنه کارتون خراب میشه .
عدسی چشمیشم ازش بپرسین شاید براتون ساخت ( اُمرن ) من که هر چی گشتم گیرم نیومد و یک دوربین دو چشمی خراب رو از یکی از فامیلامون گرفتمو عدسی چشمیشو در اوردم. که فاصله کانونیش همونی بود که من میخواستم یعنی 1 سانتی متر که وقتی فهمیدم دقیقا 1 سانتی متر و با اون میتونم یک تلسکوپ با بزرگنمایی 100 برابر بسازم روحم شاد شد . خلاصه که گیر نمیاد لطفا اگه گیرتون اومد از یه جایی بود حتما یک میل به من بزنینو بگین چه جوری گیر اوردینتلسکوپی که من استفاده می کنم عدسی چشمیش 1 سانتی متری ولی میشه عدسیشو عوض کرد من که با عدیس 4 سانتی متری منظورم فاصله ی کانونیشه بیشتر حال میکنم و برای رصد به نظر من بهتر و با کیفیت تر از یک سانتی متری.
لوله ی پولیکا رو هم برین دم یه لوله فروشی من که یک لوله فیت عدسیم گیرم اومد شمام حتما گیرتون میاد یکمی قطرش کمتر از قطر عدسی شیعی که خیلی خوبه و باید همین طورم باشه هدود چند میلی متری نه بیشتر و طولشم 80 سانتی متر باشه
مقوای مشکی و چسب و .... که نیازی به گفتن نداره فقط حتما باقد مقوا مشکی باشه و براق هم نباشه چون هر رنگی باشه یا براق باشه نور رو داخل لوله منعکس می کنه و کارتون خراب میشه یعنی تصویر بدی داخل تلسکوپ میبینین.
راستی جایی که لوله تنگ میشه و عدسی شیعی رو اون قرار میگیره به یک تبدیل و یک لوله ی دیگه که بره تو اون تبدیل نیاز داریم و تبدیل هم باید به اندازه ای باشه که بره تو لوله ی پولیکای اصلی منظورم از تبدیل یا نمیدونم چیچیک رو میتونین با نگا کردن به تصویر متوجه بشین راستش مطمعا نیستم بهش بگن تبدیل یا نه . اینو هم همون جایی که میرین لوله میخریت باید یخرین یادتون نره یک لوله تنگ تر هم باید بخرین البته 5 سانتی متر بیشتر منی خواهد.( تصویرو نگاه کنین)
خوب امیدوارم که تونسته باشید عدسی ها و بقیه چیزایی رو که لازم دارین رو گیبراورده باشید
آغاز آموزش
خوب لوله پولیکایی رو که خریدید سر و ته شو کاملا صاف کنید و مراقب باشید کجکی بریده نشده باشه بعد زانوی 45 درجه رو از اون طرفی که میره روی لوله و یک خمیدگی روشه رو د قیقا بعد از خمیدگی ببرین که یک حالت سر بطری رو داره که ته هشو دایره شکل یکمی کوچکتر از قطرش بریده باشن امیدوارم منظورمو بفهمید
خیلی سخته گفتنش با عکس نشونتون میدم متوجه می شین
با دقت نگا کنید
و بعد عدسی شعی رو که خیلی خیلی تمیز و برق انداختینو روی سر لوله ی پولیکا قرار بدین و اون سری رو که از زانو لوله برای سر اون ساختین رو سرش کنین البته باید اول بدون عدسی و با گرم کردن اون این کار رو بکنین و چند بار هم. تا خوب جا واز کنه و خیلی صفت نباشه که نتونی بعد از گذاشتن عدسی اونو دیگه بر نداری بازم میگم به عکسا نگاه کن کاملا متوجه میشین
خوب اگه نظر دادین که دادین اگه ندادینم بدین ولی من بهتون بگم که تقریبا نصف بیشتر کار انجام شده
مرحله ی بعدی کار اینه که عدسی چشمیتون رو با یک واشر کلفت پلاستیکی یا یه چیز دیگه داخل همون لوله ای که گفتم نازکه و طولشم کمه داخل سر تبدل میه بکنین یه جوری که خیلی مهکم یشه و تقریبا یک سانتی متر تا دهنه لوله فاصله داشته باشه گفتم که گفتنش سخته به عکسم نگاهی بندازی میفهمی چی میگم .
حالا این لوله رو که حدود 3 سانتی متر طول داره رو داخل تبدیل قرار بدین لوله رو این قدر کوتا کنید که بیشتر از نیم یا یک سانتی مترش از سر تبدیل بیشتر بیرون نزده باشه و همون طور که قبلا گفتم عدسی تا دهنه ی لوله 1 سانتی متر فاصله داشته باشه.
حالا نیاز به حدود 4۵ سانتی متر لوله ی پولیکای دیگه دارین به جز اون 80 سانتی متره . اول یک شیار عمودی از بالا تا پایین لوله بدین و بازم یک شیار دیگه در کنار همون شیار به فاصله حدود 2 سانتی متر این کار به خاطر اینه که این لوله باید بره روی لوله ای که عدسی شیعی بهش وصله و بهد جلو و عقب هم بشه خوب حالا اونو کامل روی لولهی 80 سانتی متری قرار بدین میبینین که شیار باعث شد که راحت روی اون بره همین طوری که هست مقوای مشکی رو دور اون بپیچین و محکم چسبش کنین تا رو شیار پر بشه و نور داخل اون نره . حالا امتحان کنین که لوله روی لوله ی بزرگ تر جلو و عقب میره حالا تبدیل رو به سر اون بزنین تا کار تموم بشه .
خوب هالا اگه شبه برو داخل هر جایی که بتونی آسمونو ببینی چشماتو دم عدسی شیعی بزار و اینقرو لوله ی مقوایی رو جلو عقب بکن تا تصویر واضح بشه و چند تا ستاره رو که بدون تلسکوپ نمیبینی رو ببینی ولی چون تلسکوپ درازه و خوب نمیتونی ثابت نگهش داری و ولوله ها را درون هم جلو و عقب کنی باید بخوابی رو زمینو پاهاتو روی پاهات بندازی و سر تلسکوپو با پاهات بگیری و با دستات اونو جلو و عقب کنی اگه هیچی ندیدی نترس زاویی چشمو نور و ...... همش باید در یک راستا باشه تا ببینی یک قلق خاص داره که یک ساعتی طول میکشه تا بفهمی چه جوری بگیریشو طول تلسکوپ چقدر باشه و چه جوری توش نگاه کنی و چهجوری ثابت نگهشداریو و ............... ولی آخرش میبینی و ..............
اگرم عدسی شیعی گیرت نیومد دم لوازم آزمایشگاه فروشی ها پیس ساختشو دارن که فاصله کانونیش 10 سانتی متره و خوب نیست ولی بازم کاچی بزه هیچی
اینم دوستی به نام فرهاد محمد پور پیشنهاد داده واسه پایه هم میتونی از پایه دوربین عکاسی استفاده کنی البته اگه در دسترس داری . معمولا پایه های دوربین روی آنها یه قسمت دارن که از پایه جدا میشه میتونی اون قسمت رو در بیاری و خودت با تخته سه لا و اره مویی یکی مثل اون بسازی و به تلسکوپت بچسبونی اونوقت میتونی تلسکوپ رو روی پایه نصب کنی
راستی همون طوری که داخال عکس گفته ام بزرگنمایی تلسلوپ برابر با نسبت فاصله ی کانونی عدسی شیعی به فاصله کانونی عدسی چشمی
راستی یک سخنم از یگانه بزرگ مرد تاریخ ایران براتون بگم :
کورش کبیر : فرمان دادم بدنم را بدون تابوت و مومیایی به خاک بسپارند تا اجزا بدنم ذرات خاک ایران را تشکیل دهد.
چند نکته و 8 سوال در مورد تلسکوپها
سوال اساسی در مورد تلسکوپها
اول چند نکته مهم برای اونایی که میخوان تلسکوپشونو خودشون بسازن :
1- بزرگنمایی تلسکوپ عبارت است از نسبت فاصله کانونی شیئی به چشمی. یعنی:
توان بزرگنمایی =فاصله کانونی چشمی / فاصله کانونی شیئی
2- توان جمع آوری نور، با مجذور قطر عدسی شیئی متناسب است. قطر مردمک چشم در هنگام شب تقریباً 6 میلیمتر است. پس تلسکوپی با قطر 24 میلیمتر (4 برابر قطر چشم)، 16=42 بار بیش از چشم انسان نور جمع آوری می کند. یک تلسکوپ 48 میلیمتری، 64 بار بیش از چشم انسان نور جمع می کند و ... . توان جمع آوری نور در یک تلسکوپ از طریق رابطه زیر بدست می آید:
توان جمع آوری نور = ( 2(6 / قطر شیئی)
3- توان تفکیک، یعنی اینکه تلسکوپ جزییات جرم مورد رصد را چقدر تفکیک می کند. در نور زرد - سبز (میانه طیفی مرئی)، توان تفکیک بر حسب ثانیه قوس از رابطه زیر حساب می شود:
توان تفکیک = (قطر شیئی به میلیمتر / 125)
4- نسبت کانونی که آنرا با f نشان می دهند عبارت است از:
نسبت کانونی= قطر شیئی / فاصله کانونی شیئی
همه علاقه مندان به نجوم می خواهند تلسکوپی داشته باشند تا با آن به کاوش آسمانها بپردازند. ولی در هنگام خرید تلسکوپ، دوربین دو چشمی یا هر وسیله درشتنمای دیگر، تردیدها و دودلی هائی در کار خرید به وجود می آید و آنوقت فرد از خواهد پرسید:
براستی کدام تلسکوپ را بخرم؟
یا چه نوع دوربینی به درد من میخورد؟
از آنجائیکه این مشکل، مشکل اغلب علاقمندان در انتخاب و خرید مناسبترین تلسکوپ است، بنابراین در این مقاله سعی شده به چند سوال اساسی در مورد تسلکوپها پاسخ داده شود.
1- بزرگنمایی واقعی تلسکوپ چقدر است؟
گول شعارهای تبلیغاتی را درباره بزرگنمایی تلسکوپ نخورید. در بعضی از این تبلیغات می نویسند:
با بزرگنمایی بیش از 500 برابر
و بدین ترتیب می خواهند وانمود کنند که هر چه قدرت بزرگنمایی تلسکوپ بیشتر باشد، آن تلسکوپ بهتر است. اما این قضیه حقیقت ندارد. برعکس، از نظر متخصصین بزرگنمایی مهمترین خصوصیت یک تلسکوپ نیست. به طور نظری، تلسکوپها را می توان طوری ساخت که بزرگنمایی بسیار زیادی داشته باشند اما برای به دست آوردن بیشترین بزرگنمایی تلسکوپ باید این نکته را در نظر داشت که تصویر به دست آمده باید واضح و از کیفیتی قابل قبول برخوردار باشد. این در صورتی است که به ازای هر 5/2 سانتیمتر (یا یک اینچ) قطر شیئی (یا آینه اصلی) تلسکوپ نباید بیش از 50 برابر بزرگنمایی اعمال نمود. بدین ترتیب بهترین بزرگنمایی قابل اطمینان برای یک تلسکوپ 3 اینچی (75 میلیمتری) 150 برابر است. استفاده از بزرگنماییهای بیشتر (که با استفاده از چشمی های با فاصله کانونی کم میسر است) تصویری نا واضح و مات به دست خواهد داد.
2- پس مشخصه اصلی یک تلسکوپ کدام است؟
مشحصه اصلی یک تلسکوپ، گشودگی (قطر عدسی یا آینه اصلی) آن است. هر چقدر گشودگی یک تلسکوپ بیشتر باشد نور بیشتری را جمع آوری می کند و در نتیجه تصویر واضحتر و روشنتری به دست می دهد. در این صورت می توان اجرام کم نوری مثل سحابیها و کهکشانها را رصد کرد..
3- تلسکوپ شکستی بهتر است یا بازتابی؟
در تلسکوپ شکستی از یک عدسی برای جمع آوری و کانونی نمودن نور استفاده می شود و در تلسکوپ بازتابی یک آینه مقعر نور را کانونی می کند. هر دو برای رصد مناسبند. اما هر کدام مزایا و معایبی دارند. تلسکوپهای بازتابی اغلب گشودگی زیاد دارند، اما نسبتاًً ارزانند (قیمت یک بازتابی 4 اینچی یا 100 میلی متری بطور متوسط 200 هزار تومان است، در حالی که بهای یک شکستی با همین قطر بطور متوسط 500 هزار تومان می باشد). با وجود این، تلسکوپهای شکستی معمولاً تصاویر واضحتری نسبت به تلسکوپهای بازتابی به دست میدهند. منجمان آماتوری که می خواهند جزئیات سطح سیارات را نگاه کنند بیشتر از تلسکوپ شکستی، و آنهایی که می خواهند به اجرام کم نوری مثل سحابیها و کهکشانها نگاه کنند بیشتر از تلسکوپهای بازتابی استفاده می کنند. برای یک منجم تازه کار که بودجه کمی دارد، تلسکوپ شکستی با قطر عدسی حدود 60 میلیمتر و یا بازتابی 4 اینچی مناسب است.
4- استقرار سمت ارتفاعی بهتر است یا استوایی؟
پایه های سمت- ارتفاعی، درست مثل پایه های دوربین عکاسی فقط به بالا و پایین و چپ و راست حرکت می کنند و از این رو لوله تلسکوپ فقط در همین جهات حرکت خواهد کرد. بهترین نوع از پایه های سمت- ارتفاعی، آنهایی هستند که پیچ حرکت آرام دارند که به درد دنبال کردن جرم مورد نظر (البته فقط در جهتهای گفته شده)، می خورند. با وجود این، پایه های سمت- ارتفاعی نمی توانند ستاره ها را در حرکت قوسی شان دنبال کنند.
پایه های استوایی پیچیده ترند و بر خلاف سمت- ارتفاعی می توانند ستاره ها را بدون دردسر، در مسیرشان از شرق به غرب دنبال کنند. اگر تلسکوپ موتوری هم برای ردیابی داشته باشد این کار را به صورت خودکار انجام خواهد داد. داشتن موتور ردیاب، کمک بسیار بزرگی است، چون مثلاً هنگام استفاده از بزرگنمایی 100 یا بیشتر، میدان دید تلسکوپ کاهش می یابد و در کمتر از 40 الی50 ثانیه جرم مورد نظر از میدان دید خارج می شود. تنظیم های مجدد و قرار دادن جرم مورد نظر در مرکز میدان دید کاری است خسته کننده و از طرفی هر بار هنگام تنظیم، امکان لرزش تلسکوپ و در نتیجه ابهام تصویر هم وجود دارد.
5- تلسکوپ بزرگ بهتر است یا کوچک؟
این حقیقت که تلسکوپهای بزرگتر جزییات بیشتر و اجرام کم نورتر را بهتر نشان می دهند بسیاری را به این باور می کشاند که تلسکوپهای کوچک ارزش خریدن ندارند. اما این قضیه نیز آنچنان حقیقت ندارد و حتی یک تلسکوپ شکستی 60 میلیمتری می تواند با نشان دادن اجرام زیادی شما را سالها سرگرم و مجذوب کند. بسیاری از علاقه مندان به نجوم، همین تلسکوپهای کوچک را برای همیشه نگه میدارند. اگر چه داشتن یک تلسکوپ بزرگ در تخیل همه ما خانه کرده و آدم را هیجان زده می کند، اما داشتن تلسکوپهای بزرگ دردسر هم دارد. برای حمل به حیاط، پشت بام، یا اتومبیل یا هنگام نصب این تلسکوپها، دردسرشان تازه آشکار می شود. همیشه یادتان باشد که بهترین تلسکوپ، بزرگترین تلسکوپ نیست. بهترین تلسکوپ، تلسکوپی است که همیشه بتوانید از آن استفاده کنید. حمل و استفاده آسان، معیارهای اصلی برای استفاده از تلسکوپی است که میخواهید از آن با لذت رصد کنید.
6- بهترین فاصله کانونی برای تلسکوپها کدام است؟
فاصله کانونی تلسکوپ و اینکه این فاصله چقدر باید باشد مهمترین مشخصه تلسکوپ نیست. تلسکوپهای با فاصله کانونی کم (400 تا 700 میلیمتر) بزرگنمایی کم ولی مدان دید وسیع دارند. در عوض فاصله کانونی زیاد (1300 تا 3000 میلیمتر) بزرگنمایی زیاد با میدان دید کم به دست می دهند. به همین دلیل، تلسکوپهای با بزرگنمایی کم را برای مشاهده اجرام کم نور و معمولاً کهکشان خودمان استفاده می کنند و تلسکوپهای با بزرگنمایی زیاد را بیشتر برای مشاهده سیارات انتخاب می کنند.
7- تلسکوپهای اشمیت - کاسگرین کدامند؟
معمولاً تلسکوپها را به دو نوع اصلی شکستی و بازتابی تقسیم می کنند. نوع سومی هم به بازار آمده است که تقریباً ترکیبی است از این دو بنام کاتادیوپتریک که در آنها از آینه مقعر به عنوان شیئی و از یک عدسی تصحیح کننده در جلو لوله تلسکوپ استفاده می شود. به این نوع تلسکوپ ها اشمیت - کاسگرن هم گفته می شود. حسن این نوع تلسکوپها در آن است که معمولاً طول لوله تلسکوپ کوتاه است و عدسی ابتدای لوله نقش تصحیح کننده پرتوهای نور را دارد. این مدلها هم محسنات تلسکوپهای بازتابی و هم شکستی را داراست و حجم کم شان، حمل و نقل آنها را تسهیل می کند. اما قیمت آنها کمی گران است. دو تولید کننده عمده این نوع تلسکوپها، یکی " کمپانی سلسترون " و دیگری "مید" است که هر دو آمریکائی هستند. محصولات سلسترون از کیفیت مرغوبتری برخوردارند اما تقریباً دو برابر مید قیمت دارند.
دانشجویان ایران