اغلب سگها به راحتی زایمان میکنند ونیاز به کمک ندارند.هر توله به همراه جفت خارج میشود .جفت را باید سریعا” جدا نمود تا توله ها بتوانند تنفس کنند. معمولا” مادر به تنهایی پرده های جنینی را از روی نوزادان بر میداردو جفت و پرده های جنینی را میخورد.
بعد بند ناف را جدا میکند . بعد از زایمان مادر توله هایش را میلیسد این کار موجب تحریک تنفسی در آنها میشود. لیسیدن تا۳ هفته ادامه می یابد.
همچنین این کار باعث تحریک توله ها به دفع مدفوع میگردد. بدون کمک مادر توله ها نمیتوانند به راحتی مدفوع را دفع کنند . در این موقع مادر مشغول پاک کردن توله هایش است.
آنها را گرم میکند به آنها اجازه میدهد از پستانهایش شیر بخورند . توله باید بلافاصله پس از تولد شیر بخورد.در این زمان ترکیب شیر از آغوز است و حاوی آنتی بادی های مادری است که درست بعد از تولد در غدد پستان تولید میشوند.کلستروم باعث میشود که توله ها در روزهای ابتدایی تا هنگامی که سیستم ایمنی آنها کامل میشود در برابر عفونتها ایمن باشند.
در موقع تولد توجه به تعداد جفتها مهم است چون ممکن است سگ نتواند جفتها را خارج کند. باقی ماندن جفت در رحم موجب بروز عفونت رحمی میشود که در این صورت باید به سرعت آن را خارج کرد . حتی اگر توله ای هم در رحم باقی مانده باشد فقط چند دقیقه فرصت برای انجام تولد دارد. زیرا اکسیژن کافی را دریافت نخواهد کرد. در ابتدا از ناحیه جلوی سر توله پرده های جنینی را پاره کرده سپس قسمتهای عقبی را جدا نمایید.
اگر موکوس و مایعی دور دهان توله بود آنها را پاک کنید و بعد با یک حوله بدن او را مالش دهید تا خون به جریان بیافتد.بند ناف را به وسیله ی نخ ابریشمی ببندید.محل قطع بند ناف باید در فاصله ۵ سانتی متری از شکم باشد. محل قطع بند ناف را با تنطورید ضد عفونی نمایید تا موجب عفونت نگردد.
چه موقع باید دامپزشک را مطلع نمود ؟
اگر در حین زایمان اتفاقات ناگواری رخ داد در خبر کردن دامپزشک تردید نکنید.وضعیتهای غیر طبیعی که میتواند در زایمان اتفاق افتد به شرح زیر است :
۱- درد بسیار شدید
۲- استمرار از فشار زایمان بیش از ۳ ساعت بدون خارج شدن توله که گاهی فقط یک توله بیرون می آید و گاهی هم توله ای خارج نمیشود.
۳- لرزش بدن و احساس سرما – حالت شوک و غش
۴- خروج یک مایع سبز رنگ غلیظ همراه با مایع خون آلود قبل از تولد اولین توله (بعد از خروج اولین توله این مورد طبیعی میباشد)
همچنین بهتر است دامپزشک را روزبعد از تولد توله ها به منظور بررسی سلامتی مادر و توله هایش با خبر کنید.
توله های تازه متولد شده نمیتوانند دمای بدنشان را حفظ نمایند. از این رو باید در محلی که دمای آن حدود ۲۹/۴ درجه سانتی گراد باشد نگهداری شوند.
سرما در این دوره زندگی نگران کننده است . توله ها مستعد ابتلا به بیماریهای عفونی میباشند.در آب و هوای سرد محیط زندگی آنها باید به وسیله کیسه های آب گرم و یا لامپهای گرمازای برقی و یا بطری های آب داغ که توسط حوله ای پوشانده شده اند گرم نگه داشته شود.
گاهی اوقات سگ مادر توانایی و یا تمایل به نگه داری توله ها را ندارد .در این هنگام وظیفه شماست که به توله ها غذا بدهید و بدنشان را برای خروج مدفوع تحریک کنید و آنها را گرم نگه دارید.شیر گاو نسبت به شیر سگ مواد مغذی کمتری دارد.چه از نظر پروتیینهای آن و چه از نظر انرژی و میزان کلسیم و فسفر و شیر سگ کامل تر است.
ماده ترکیبی آغوز را به همراه شیشه و سر پستانک از فروشگاه حیوانات خانگی و یا کلینیک های دامپزشکی خریداری نمایید .بطری را کج کنید تا هوا وارد گلوی توله نشود.توله نباید شیر را به سرعت بخورد .سوراخ نوک پستانک باید به اندازه ی باشد که تراوش شیر به آهستگی صورت گیرد.