فک از جمله حیوانات زیبا و نادری است که در محدوده دریای خزر زندگی می‌کند؛ این حیوان دارای پوستی خز مانند است که همین پوست زیبا بهانه‌ای را برای شکار فک‌ها توسط شکارچیان فراهم کرده و این پستاندار را در معرض انقراض قرار داده است.
به گزارش خبرنگار جامعه فارس فک تنها پستانداری است که در دریای خزر زندگی می‌کند؛ این حیوان که نام علمیش (usa caspica) است در فصل‌های مختلف سال به نواحی مختلف خزر مهاجرت می‌کند به طور مثال در نیمه دوم سال یعنی در فصل پاییز، زمستان و اوایل بهار به سواحل شمالی خزر که آب‌های کم عمق‌تر دارد، مهاجرت کرده و زمانیکه هوا گرم می‌شود یعنی در نیمه اول سال به خزر جنوبی و میانی که آب‌های عمیق‌تر دارند، برای زندگی می‌رود.
ویژگی دیگر فک‌ها این است که این حیوانات از جمله پستاندارانی هستند که علاقه ‌دارند در نقاط سردسیر زندگی کنند بنابراین روی یخ‌ها زایمان کرده و در جزایر زندگی می‌کنند همچنین دوره تولیدمثل در این حیوانات ۲ تا ۳ سال است و هر بار هم یک بچه از آنها متولد می‌شود البته فک‌ها حیواناتی تک همسری هستند که علی‌رغم سایر حیوانات برای جفت‌گیری با همدیگر نمی‌جنگند.
علی‌رغم اینکه همه تصور می‌کنند فک‌ها به دلیل زیستن کنار هم حیواناتی اجتماعی هستند اما آنها اجتماعی نیستند البته فک‌ها در فصول جفت‌گیری (تابستان و زمستان)به صورت گروهی زندگی کرده و در تابستان با خرخر کردن و زَدن باله به هم اعلام می‌کنند که باید فاصلشان حفظ شود اما در باقی فصول به صورت انفرادی و تنها زندگی می‌کنند.
از دیگر ویژگی‌های این حیوانات نادر خوردن غذاهای مختلف بسته به فصل و قابل دسترس بودن است؛ مثلاً هنگامی که در نواحی شمالی هستند به خوردن ماهی‌ها و خرچنگ‌ها می‌پردازند و هنگامی که در نواحی جنوبی خزر زندگی می‌کنند، شاه ماهی، ماهی‌های کوچک، ماهی کپور، ماهی‌های خمسی، میگوها و گاهی مارهای دریایی هم در لیست غذایی آنها قرار دارد البته فک‌های خزر عمدتاً ماهی خوارند و ماهی کیلکا مهمترین منبع غذایی آنها محسوب می‌شود.
طول عمر این حیوان نادر در حیات وحش ۳۵ است اما تا ۵۰ سال هم گزارش شده است؛ اما نکته‌ای که در این میان مهم تلقی می‌شود این است که شکار بی‌رویه فک‌ها، جمعیت این جانور را به حد قابل توجهی کاهش داده و آنها را در معرض انقراض قرار داده است چراکه این حیوان پوست خز بسیار زیبایی دارد.
به گفته عبدالرضا کرباسی، معاون محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست کشور در دریای خزر حدود یک میلیون فُک وجود داشته است که طی ۱۰ سال اخیر تعداد آنها به یکصد هزار کاهش یافته است.
البته وی علت مرگ ‌و میر فک خزری را بیشتر صید بی‌رویه این جانور می‌داند و مدعی است که این موضوع توسط صیادان ایرانی رعایت می‌شود ولی متأسفانه ۴ کشور دیگر حاشیه‌نشین دریای خزر برای بهره‌بردای از پوست فک خزر، این جانور را صید می‌کنند.
در پی این ادعا تارئیل محمدلی، عضو دائمی کمیسیون منابع زیست محیط دریای خزر و مشاور ارشد اداره محافظت و افزایش منابع زنده دریا وابسته به وزارت محیط زیست جمهوری آذربایجان اتهام صید فک‌های خزر را رد کرده و متذکر شده است که جمهوری آذربایجان آخرین بار در سال ۱۹۶۲ فک در دریای خزر صید کرده است و اولین کشوری است که از صید فک‌های خزر امتناع کرده است.
همچنین وی مدعی شده که ترکمنستان نیز مدت‌ها است که از صید فک در خزر امتناع کرده و علی‌رغم اینکه روسیه و قزاقستان در حد محدود صید فک در خزر را انجام می‌دادند در طول ۵ سال اخیر آنها نیز از صید فک خزر امتناع کرده‌اند.
محمدلی با اطمینان اظهار می‌کند که در طول ۵ سال گذشته کشورهای حاشیه دریای خزر صید فک خزر را انجام نداده‌اند و کمیسیون منابع زیست محیط دریای خزر نیز سهمیه‌ای برای این کار در نظر نگرفته است.
اما اگر به این اظهارات توجه کافی نشان دهیم پی می‌بریم که در سال ۱۹۶۲ اصلاً کشوری به اسم آذربایجان وجود نداشته است و آذربایجان پس از فروپاشی شوروی (۱۹۹۱) به رسمیت شناخته شد همچنین عضو دائمی کمیسیون منابع زیست محیط دریای خزر در ادامه اظهارات خود متذکر شده که صید رسمی فک خزر از ۵ سال گذشته متوقف شده است در حالیکه وی صید قاچاق را منتفی ندانسته است.
البته در کنار این موضوعات عوامل دیگری نیز سبب مرگ فک‌های خزر شده‌اند که از جمله می‌توان به آلودگی آب‌ها، نشت گاز و نفت و گرمتر شدن آب دریای خزر اشاره کرد اما صید بی رویه این حیوان مهمترین دلیل انقراض آن است.
از همه این جنجال‌ها که بگذریم آنچه برای دوستداران محیط زیست اهمیت دارد، نجات این جانور زیبا و نادر است.
منبعvahsh.ir