خواص تخم پرندگان :
مصرف تخم بلدرچین باعث افزایش رشد و ضریب هوشی کودکان می ‌شود.

میزان کلسترول تخم بلدرچین از تخم مرغ معمولی کمتر است و ترکیبات مغذی آن می ‌تواند باعث دفع مواد رادیواکتیو، فلزات سنگین ناشی از آلودگی هوا چون سرب، جیوه و مواد زائد بدن شود. این روزها وقتی برای خرید تخم ‌مرغ به بازار روز یا مغازه‌ های عرضه ی مواد پروتئینی مراجعه می‌ کنیم با انواعی از تخم پرندگانی چون بلدرچین، غاز، اردک، شترمرغ و... روبه‌ رو می‌ شویم. تخم‌ هایی که از نظر شکل، رنگ، اندازه و قیمت با یکدیگر متفاوتند، اما آیا ارزش تغذیه ‌ای تخم این پرندگان نیز با یکدیگر تفاوت دارد؟

تخم‌ مرغ
تخم مرغ در مقایسه با تخم پرندگان دیگر بهترین نوع پروتئین و آنتی‌ اکسیدان را دارا است و قابلیت هضم بالایی دارد. در زرده تخم‌ مرغ چربی، کلسترول، آهن، کلسیم، فسفر، روی، ید، مس، منگنز، کولین، اسیدفولیک، ویتامین‌ های محلول در چربی و برخی ویتامین‌ های گروه B و در سفیده آن نیز پروتئین، سدیم، پتاسیم، سولفور، منیزیم و کلر موجود است.
لیزوزیم و‌ آویدین موجود در سفیده تخم‌ مرغ خاصیت ضد میکروبی داشته و مانع رشد باکتری‌ های مضر در دستگاه گوارش می ‌شود و زرده آن به دلیل آنتی ‌آکسیدانی موسوم به گزانتوفیل خاصیت ضدسرطانی داشته و لوتئینوگزانتین آن مانع بروز آب مروارید می ‌شود.
وجود برخی ایمنوگلبولین‌ ها در تخم مرغ باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن شده که این مزیت در سایر تخم پرندگان به جز تخم بلدرچین موجود نیست.
تخم مرغ حاوی کلسترول بالایی است ولی لسیتین موجود در آن از جذب مقادیر زیاد کلسترول در بدن می ‌کاهد. تخم مرغ در مقایسه با تخم پرندگان دیگر باعث بالا رفتن اسید اوریک نشده و حملات نقرس را تشدید نمی‌ کند.

تخم غاز
اندازه این تخم از تخم مرغ و اردک بزرگ ‌تر بوده و یک عدد آن کالری بسیار بالایی داشته و نسبت به تخم مرغ از مقدار بیشتری کربوهیدرات، چربی و کلسترول برخوردار است.
تخم این پرنده لذیذتر از تخم مرغ است اما مصرف آن به دلیل کلسترول بالا باید محدود شود. هر تخم غاز معادل 2 عدد تخم مرغ است و منبع خوب ویتامین‌ های A ، E ، B6 و B12 ، فولات و مواد معدنی روی، کلسیم، آهن، مس، منیزیم، پتاسیم، سلنیوم و منگنز به شمار می ‌رود.
تخم اردک
از تخم ‌مرغ اندکی بزرگ ‌تر و سفیده آن به مراتب شفاف ‌تر و غنی ‌تر از تخم مرغ است ولی کلسترول و چربی آن هم بسیار زیادتر است.

تخم بلدرچین
این تخم، بیضی ‌شکل و پوسته ی آن خالدار و رنگ آن از قهوه‌ ای تیره تا آبی و سفید است. اندازه تخم ‌ها کوچک و 5 عدد آن معادل یک تخم ‌مرغ است. به دلیل فسفر، آهن، ویتامین B1 و B2 منبع خوبی از ویتامین ‌ها و املاح معدنی به شمار می ‌رود و بمب ویتامین نام گرفته است.
مصرف تخم بلدرچین باعث افزایش رشد و ضریب هوشی کودکان می ‌شود. میزان کلسترول تخم بلدرچین از تخم مرغ معمولی کمتر است و ترکیبات مغذی آن می ‌تواند باعث دفع مواد رادیواکتیو، فلزات سنگین ناشی از آلودگی هوا چون سرب، جیوه و مواد زائد بدن شود.
ترکیبات خاص موجود در تخم بلدرچین در بزرگسالان باعث تنظیم سیستم عصبی، قلب و گوارش شده و سیکل خواب را منظم می ‌کند. این ماده غذایی به دلیل ماده شبه‌ کورتون و ضدالتهابی به درمان آسم و بیماری‌ های التهابی چون آرتریت روماتویید کمک می‌ کند و مواد مغذی آن در درمان کم‌ خونی، کاهش استرس و ناتوانی جنسی موثر است و به سبب دارا بودن ویتامین‌ های گروه Bموجب افزایش شادی، نشاط و انرژی در بدن می ‌شود. بنابراین مصرف آن را به ورزشکاران توصیه می ‌کنیم.

تخم بوقلمون
تخم این پرنده اندکی بزرگ ‌تر از تخم مرغ ولی از نظر رنگ و طعم مشابه آن است. منیزیم آن از تخم پرندگان دیگر بیشتر و آهن قابل جذب‌ ری دارد و به دلیل غنی بودن از ویتامین E لقب تخم ضدپیری به آن داده‌ اند. چربی موجود در آن برخلاف تخم‌ مرغ از نوع غیراشباع و کلسترول و چربی آن کمتر از تخم مرغ است. تخم شترمرغ
تخم این پرنده بسیار بزرگ و هر عدد آن 1 تا 2 کیلوگرم وزن دارد اما از نظر طعم و میزان چربی و پروتئین مانند تخم مرغ است و به همان روش پخت و پز می ‌شود. تخم شترمرغ سرشار از کلسیم است و عسلی شدن آن حدودا 45 دقیقه و سفت شدن آن 2 برابر این زمان طول می‌ کشد و هر کدام آن معادل 20 عدد تخم ‌مرغ است.

توصیه ها:
تخم انواع پرندگان را در بسته‌ بندی‌ های بهداشتی تحت نظارت سازمان دامپزشکی که دارای تاریخ مصرف باشند خریداری نمایید.
دکتر سیدسعید حسینی درباره ی عرضه تخم‌ مرغ بدون نشان و تاریخ تولید می گوید: طرح نشان ‌دار کردن تخم مرغ از دو سال گذشته در دستور کار استان مرکزی قرار گرفت که در حال حاضر تمام واحدهای مرغ تخم گذار استان موظف به نشان ‌دار کردن تخم‌ مرغ هستند.
وی تصریح کرد: در طرح نشان‌ دار کردن تخم‌ مرغ تاریخ تولید و انقضا بر روی تخم‌ مرغ درج می ‌شود و در صورتی که تخم مرغی بدون نشان در بازار عرضه شود تخلف بهداشتی محسوب شده و بازرسان دامپزشکی با واحد متخلف برخورد خواهند کرد.
مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی ادامه داد: گاهی عرضه تخم‌ مرغ بدون نشان در خرده‌ فروشی‌ ها مشاهده می‌ شود که این تخم ‌مرغ‌ ها از استان ‌های دیگر وارد استان شده که از این پس با فروشندگان این تخم‌ مرغ‌‌ ها نیز برخورد خواهد شد.
حسینی گفت: هدف از اجرای طرح نشان‌ دار کردن تخم‌ مرغ ‌ها عرضه بهداشتی تخم‌ مرغ در بین مردم و شهروندان است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود از تولید مرغ بدون آنتی ‌بیوتیک در چند واحد مرغداری استان در سال جاری خبر داد و تصریح کرد: با توجه به خطرات ناشی از مصرف آنتی ‌بیوتیک در بین مردم و بالا بودن مصرف این نوع دارو، تولید مرغ بدون آنتی‌ بیوتیک در چند استان کشور آغاز شده است که تولید این مرغ‌ ها در دستور کار این اداره قرار گرفته است.
مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی ادامه داد: با توجه به این که تولید مرغ بدون آنتی‌ بیوتیک، شرایط خاصی را از نظر صنعتی بودن و مکانیزه بودن واحدهای مرغداری می طلبد، تولید آن تنها در چند واحد مکانیزه و کاملا صنعتی استان صورت خواهد گرفت.
حسینی گفت: مقدمات لازم به منظور اجرای این طرح در دست اقدام است که در این راستا در حال رایزنی با استانداری، سازمان جهاد کشاورزی، بازرگانی و مرغداران هستیم.