اسپیرژیلوز (Aspergillosis)
واژه های مترادف آن پنومومیکوزیس (Pneumomycosis) و در حیوانات برنکومیکوزیس (Bronchomycosis) است. انتشار جغرافیایی در همۀ مناطق جهان یافت می شود. موارد بیماری در انسان بصورت پراکنده در یک منطقه دیده می شود. موارد این بیماری با توجه به اینکه قارچها زمان سنج هستند معمولا متعاقب درمان بیماریهای باکتریایی با آنتی بیوتیکها و سایر عواملی که باعث ناتوانی و ضعف فرد گردد بروز می کند. معمولا موارد آسپرژیلوزیس را در حالتی که بیماری سرطان پیشرفت کرده است یافته اند. در حیوانات حالات بیماری بصورت پراکنده در انواع آنها مشاهده شده است. در پستانداران و پرندگان وحشی و اهلی بیماری را گزارش کرده اند. بیماری در پرندگان و گاوهای آبستن که منجر به سقط جنین در آنها شده است از نظر اقتصادی بسیار قابل توجه می باشد. در پرندگان بالغ معمولا موارد بیماری کمتر دیده شده است و در پرندگان جوان بخصوص در بعضی از پرورشگاهها بسیار وجود دارد.
علایم بیماری در انسان: بیماری اسپرژیلوزیس بیشتر متعاقب بیماریهای مزمن مانند دیابت (بیماری قند)، سرطان، سل و سایر بیماریهای قارچی دیگر که موجب ضعف و ناتوانی جسمی می گردند بروز می کند. در بیماریهایی که ایمن سازی بدن قدرت خود را از دست می دهد مانند بیماری ایدز و غیره نیز این بیماری را دیده اند. چنانچه گفته شد متعاقب در مان طولانی با آنتی بیوتیکها، آنتی متابولیتها (Antimetabolits) و کورتیکواستروئیدها (Corticosteroides) در بعضی از مشاغل که کارگران با مواد و یا وسایل آلوده کار می کنند و یا از هوای آلوده محیط استنشاق می نمایند نیز بیماری دیده شده است. کارگرانی که با غلات در انبارها کار می کنند و یا با پنبه و پشم و امثال آنها سروکار دارند بیشتر در معرض خطر می باشند و مشاهده شده است که این افراد بیش از سایرین به بیماری مبتلا شده اند.
شکل موضعی شدن و عمومی آسپیلوژیلوزیس معمولا یک آلودگی تنفسی است که افراد مبتلا یک عارضۀ آسمی را نشان می دهند. در این افراد نیز یک حالت حساسیت و آلرژی مشاهده می شود. زمانی که قارچ در ریه ها موضع می گیرد و بصورت یک تودۀ قارچی پدیدار می شود، آسپرژیلوم نامیده می شود. این بیماری با ترشحات خلطی شروع می شود. وقتی که قارچ به نسوج قسمت دیگر ریه ها هجوم آورد که معمولا به ندرت دیده می شود، عارضۀ برونکوپنومونی در تشخیص مشاهده می گردد و بعلاوه پنومونی حفره ای را ایجاد می کند. در حالت بسیار شدید قارچ تولید عفونت خونی می کند و ممکن است متعاقب آن مننژیت و آندوکاردیت نیز ظاهر شود. این قارچ ممکن است سبب بوجود آمدن عفونت گوش خارجی گردد. ادامه
علائم بیماری در حیوانات: در گاو: بعد از ارزیابیهای متعدد مشاهده شده است که 75 % عامل سقط جنینهای قارچی، آسپرژیلوسها بوده اند، بخصوص اسپرژیلوس فومیگاتوس در آنها نقش اول را داشته و فقط 10 تا 25 % از سقط های قارچی به علت موکورالها بوده است. مانند سقط جنینهای بوسلایی، ویبریوزی و تریکومونوزها باید سقط های قارچی را نیز در سقط جنینها مورد توجه قرار داد. سقط های قارچی اغلب حیواناتی را آلوده می سازد که برای مدت طولانی در اصطبها نگهداری می شوند. بهمین علت در مناطقی که هوا سرد است حالات بیماری بیشتر در زمستان که حیوانات در اصطبل هستند بروز می کند. معمولا در یک گله یک یا دو ماده گاو در اثر قارچ سقط می دهند. ناگفته نماند که هنوز علت بیماریزایی قارچ بخوبی شناخته نشده است. تصور می کنند که قارچ ابتدا در دستگاه گوارش یا ریه های حیوان موضعی می شود و روبه ازدیاد می گذارد. چنانکه قبلا یادآوری شد، وارد گردش خون شده از آن طریق به جفت رفته و تولید تورم جفت می کنند. سقط قارچی معمولا در سه ماه آخر آبستنی دست می دهد. کوتیلدونها متورم می شوند و رنگ آنها خاکستری قهوه ای می گردد. در حالت شدید جفت ضخیم شده و به شکل یک قطعه چرم در می آید که بسیار قابل توجه است. قارچ به جنین نیز حمله می کند و در او یک تورم پوست و برونکوینومونی تولید می نماید و احتباس جفت بسیار مشاهده می گردد.
در پرندگان: کانونهای قارچی که در اثر آسپرژیلوسها تولید شده اند معمولا در جوجه مرغها، جوجه بوقلمونها و اردکها مشاهده می شود که در آنها تلفات بسیاری نیز می دهد. از علایم بیماری افزایش درجه حرارت، عدم اشتها، تنگی نفس، اسهال و بالاخره لاغری مفرط است. در شکل اسپرژیلوزیس مزمن پراکنده که در پرندگان بالغ اکثرا دیده می شود، علایم بیماری متغیر و در ارتباط با محلی که قارچ موضعی شده است می باشد. پرندۀ آلوده می تواند برای مدت طولانی زنده بماند ولی یک ضعف و ناراحتی دایمی در او دیده می شود. در کیسه های هوایی پرندگان آلوده جراحات لکه ای ابتدا ظاهر می شود و سپس تمام سطح کیسه های هوایی را می پوشاند. در این حالت ترشحات مخاطی در ریه ها، حلق، حنجره و نای حیوان مشاهده می گردد. در اغلب اعضای داخلی حیوان نیز نودولها یا لکه هایی به تعداد زیاد دیده می شود. ادامه دارد...