سوسمارهای cordylus بومی جنوب قاره آفریقا هستند. آنها شامل ۲۸ گونه هستند که بسته به نوع گونه، معمولا در مناطق گرم، خشک و صخره ای زندگی میکنند. اعضای خانوادهCordylidae را معمولا «سوسمارهای دم تیغی» و یا «سوسمارهای کمربندی» مینامند که متعلق به Scincomorpha هستند.

گونه هایی که به این نام خوانده میشوند عبارتند از :

C. angolensis

C. aridus

C. campbelli

C. cataphractus   (سوسمار آرمادیلویی)  (armadillo lizard)

C. cloetei

C. coeruleopunctatus

C. Cordylus  (سوسمار کمربندی معمولی) (common girdled)

C. giganteus

C. imkeae

C. jordani

C. lawrenci

C. macropholis

C. mclachlani

C. minor

C. namaquensis

C. niger

C. nyikae

C. oelofseni

C. peersi

C. polyzonus

C. pustulatus

C. rhodesianus

C. rivae

C. tasmani

C. tropidosternum

C. ukingensis

C. vittifer

C. warren  (سوسمار آرمادیلویی جنگلی) (forest armadillo)

این سوسمارها معمولا در نواحی خشک و نیمه بیابانی یافت میشوند. آنها زمینی، روز فعال و تا حدی حفار بوده و برآمدگی ها و فرو رفتگی های صخره ای ساکن شده و در این محل ها پنهان میشوند. (C. giganteus) در زمان احساس خطر، این سوسمارها وارد حفره یا پناهگاه خود شده و بدن خود را منبسط میکنند تا خارج کردنشان از داخل شکاف، دشوارتر شود.

آنها تا حد زیادی حشره خوار هستند اما میتوان این سوسمارها را حیوانات فرصت طلب همه چیز خواری به شمار آورد که بسته به گونه، ممکن است از گیاهان و حتی پستانداران و پرندگان کوچک نیز به اندازه حشرات تغذیه کنند.

این سوسمارها تخمگذار زنده زا (ovoviviparous) هستند (یعنی ترکیبی از تخمگذار و زنده زا هستند که تخم های خود را تا زمان خروج نوزادان، در شکم خود نگاه میدارند.) و هر سال بین ۱ تا ۶ عدد بچه به دنیا می آورند. گرچه برخی از منابع، آنها را تخمگذار معرفی کرده اند.

قفس (جایگاه)

تراریومی که برای این خزنده میسازید باید شامل چند لایه شن و نیز چند عدد صخره و سنگ باشد که به طور محکم در جای خود قرار گرفته باشند و امکان مخفی شدن سوسمار را برای رفتن به بخش سایه و یا فرار کردن در هنگام ترس فراهم سازد. قرار دادن یک شاخه تخت و صاف درخت نیز در کف قفس میتواند شرایط را به شکل مناسبی برای خزنده خانگی شما ایجاد کند. یک محفظه نسبتا بزرگ برای این حیوان در نظر بگیرید و میتوانید یک گیاه غیرسمی نیز در گوشه ای از تراریوم قرار دهید. سوسمارهای کوردیلوس نیاز به مخفیگاه های زیادی دارند. اگر بتوانید قسمت صخره ای را در گوشه ای از تراریوم ایجاد کنید میتواند محوطه مناسبی برای آفتاب گرفتن سوسمارها نیز در ساعت های گرم روز، به شمار آید.

برخی از صاحبان این سوسمارها مدعی اند که در صورتی که قسمتی از تراریوم را به طور منظم و روزانه با آبپاش مرطوب کنید، نیازی به قرار دادن ظرف آب برای این خزنده وجود ندارد. (قسمتی که با آبپاش آن را مرطوب میکنید میتواند محیط مناسبی برای زندگی گیاه داخل تراریوم نیز باشد و مقداری از آب نیز در صخره ها جمع شود.) البته مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که امکان تشنه شدن سوسمار در مواقعی که بستر مرطوب نیست وجود دارد. قرار دادن یک ظرف آب کم عمق که همیشه آب تازه در آن وجود داشته باشد میتواند راه حلی مناسب برای این مشکل باشد. البته این نکته نیز قابل ذکر است که بهتر است قسمتی از بستر وجود داشته باشد که همیشه کاملا خشک نبوده و گاهی مرطوب باشد. سوسمارها در این قسمت حفاری کرده و بدین وسیله، بدن خود را با خاک مرطوب تماس میدهند.

گرمادهی و نوردهی

دمای محفظه در طول روز باید در حدود ۳۰ درجه سانتیگراد بوده و در قسمت آفتاب گرفتن میتواند تا ۴۸ درجه سانتیگراد بالا رود. این بدان معناست که شما باید محفظه بزرگی را به سوسمار خود اختصاص دهید تا بتواند در طول یک طیف دمایی مناسب، دمای بدن خود را به شکل دلخواه تنظیم کند. دما در طول روز در محیط طبیعی به شکل خیره کننده ای در خارج و داخل حفره ای که سوسمار در آن ساکن است تفاوت دارد و همین میزان تفاوت باید در محیط اسارت نیز ایجاد شود. یک تراریوم بزرگ با بستر مناسب برای حفر و شکاف های مناسب مخفی شدن که فاصله نسبتا زیادی با محدوده آفتاب گرفتن داشته باشد میتواند تا حد زیادی این نیاز را برطرف نماید. دما در طول شب میتواند تا حد زیادی کم شده و در محدوده بین ۱۶ تا ۲۲ درجه سانتیگراد قرار داشته باشد.

همانند سایر گونه ها، سوسمارهای کمربندی نیاز به تاریکی در طول شب دارند بنابراین برای مدت شب میتوانید از لامپ هایی با نور غیر سفید استفاده کنید که برای این خزندگان قابل رویت نیست.

رژیم غذایی

 برنامه غذایی این خزندگان شامل محدوده گسترده ای از بندپایان (جیرجیرک ها، کرم خوراکی و …) است که سوسمارهای بزرگتر میتوانند از کرم های بزرگ (سوپرورم)Zoophoba  نیز تغذیه کنند. میتوانید گیاهان متفاوتی را نیز به عنوان غذا برای این خزندگان امتحان کنید. برگ های تیره درختان، میوه های تکه تکه شده، گل های زرد و نارنجی و … میتوانند گزینه های مناسبی باشند.

مترجم : محمد مسعود کشوری

منبع : anapsid.org