ه‌عقیده روان‌شناسان، جامعه شناسان و مردم‌شناسان، سنت چهارشنبه‌سوری نشانگر اخلاق، منش و خرد اجداد ایرانیان است، اما این سنت با گذر زمان تغییر شکل یافته و تحریف شده است.

در همین رابطه یک جامعه‌شناس در گفت‌وگو با ایسنا گفت: ایرانیان در همه دوره‌ها مردمانی شاد بوده‌اند و چهارشنبه‌سوری همان‌طور که از نامش پیدا است، سور و جشنی بزرگ بوده است.

سوسن فاضلی تأکید کرد: تأثیر این رسوم و اندیشه‌ها در فرهنگ برای باستان‌شناسان و مردم‌شناسان ثابت شده است، چرا که در همه کشورها برنامه‌های مشابهی در طول قرن‌ها انجام می‌شود، ولی زمانی که بحث سنت پیش می‌آید، باید گفت که این امر به مرور زمان تغییر پیدا می‌کند، این در حالی است که حفظ سنت و تاریخ باستانی ایرانیان بسیار مهم است، چرا که به هویت مردم این سرزمین مربوط است و معرف اندیشه‌های آن‌هاست.

وی معتقد است که آموزش مفهوم صحیح چهارشنبه‌سوری به کودکان و نوجوانان می‌تواند در درازمدت به پیشگیری از این حوادث کمک کند.

وي درباره دلایل تحریف سنت چهارشنبه‌سوری می‌گوید: سنت‌ها جزيی از فرهنگ یک ملت هستند، اما اجزای هر فرهنگ ثابت نمی‌ماند و در طول زمان تغییر می‌کند، به همین دلیل است که سنت چهارشنبه‌سوری یا دیگر سنت‌های دیرینه دست‌خوش تغییر می‌شوند و نسل جدید ضرورتی برای انجام این مراسم نمی‌داند یا در انجام این مراسم دچار اشتباه و تحریف می‌شوند.

این جامعه‌شناس یادآور شد: در مراسم چهارشنبه‌سوری که به شکل تحریف یافته انجام می‌شود یکسری اعمال خشونت‌آمیز از سوی جوانان انجام می‌شود که با این سنت منافات دارد، بنابراین کنترل این اعمال خشونت‌بار باید مورد توجه قرار گیرد و با احداث مکانی جهت انجام این مراسم و شناسایی مجاری ورودی و ساخت مواد منفجره غیرمجاز از بروز این حوادث جلوگیری کرد.

وی بهترین راه برای حفظ سنت‌ها، احیای آنها به سبک نسل جدید دانست و افزود: این سنت‌ها اگر در فرهنگ‌های جدید به حال خود رها شوند، ممکن است تحریف شده و دردسرساز شوند، بنابراین ضروری است تا به زبان نسل جدید بازگویی شوند.

فاضلی در توضیح فلسفه این سنت گفت: در تمام اساطیر جهان عناصر چهارگانه آب، خاک، هوا و آتش جزو مهم‌ترین عناصر در اسطوره‌ها محسوب می‌شوند و آتش برای ایرانیان بسیار مهم و با ارزش تلقی می‌شود، زیرا به زندگی گرما و روشنی می‌بخشد.

این جامعه‌شناس می‌افزاید: عدد هفت همیشه مقدس بوده است، ایستادن در برابر هفت خانه هم به نیت عدد هفت است و همچنین "قاشق‌زنی" یک عمل ارتباطی بوده که باعث می‌شد همسایه‌ها از حال یکدیگر باخبر شده و با هم بیشتر آشنا شوند و ریختن خاکسترهای آتش به آب روان نیز برای پیوند دادن عناصر طبیعت با همدیگر و با انسان بوده است، اما در حال حاضر این سنت و مراسم آن به هیچ وجه ارتباطی با مراسمی که امروزه توسط جوانان و نوجوانان انجام می‌شود، ندارد، مراسمی که از سوی عده‌ای سودجو هدایت می‌شود و درحال حاضر به یک بحران اجتماعی تبدیل شده است.

به گزارش ايسنا، ایرانیان آخرین سه‌شنبه سال را جشن گرفته و با انجام مراسم مختلفی از جمله پریدن از هفت بوته آتش به استقبال سال نو می‌رفتند، این رسم به این صورت بود که مردم پیش از غروب آفتاب، خارهای جمع آوری شده را روی بام یا حیاط خانه جمع می‌کردند و پس از غروب آفتاب و تاریک شدن آسمان دور هم جمع می‌شدند و بوته‌ها را آتش می‌زدند و از روی بوته‌ها می‌پریدند تا ضعف و زردی ناشی از بیماری و غم را از خود دور کنند و سرخی و شادی به هستی خود ببخشند، همه رسوم، برگرفته از یک ریشه مذهبی است و سنت چهارشنبه‌سوری مراسمی است که به واسطه آن مردم از خدای یکتا طلب سلامتی و شادی می‌کردند، آنان در این مراسم سعی می‌کردند فضای خانه را شاد کرده و مشکلات را دور ریخته تا به یک شرایط بهتر وارد شوند، اسپند دود کردن، آجیل خوردن و فال حافظ گرفتن از دیگر رسوم جشن آخر سال بوده است، اما در حال حاضر این سنت تحریف شده و جوانان با آتش زدن کوچه‌ها و خیابان‌ها مردمان را بدخلق و عصبانی می‌کنند.