نسل سنجاب ایرانی از پستانداران خاص به دلیل جمع آوری میوه های بلوط توسط مردم و اسارت بی اندازه این حیوان زیبا توسط شکارچیان برای فروش، به شدت در حال کاهش و انقراض است.

به گزارش خبرنگار مهر، سنجاب ایرانی  25 سانتی متر طول داشته و سر و دم قرمز از مشخصه های بارز این گونه نادر جنگلهای بلوط ایران است، این حیوان که زیستگاه اصلی آن جنگلهای بلوط پیرانشهر و سردشت در آذربایجان غربی بوده از میوه های توت، گردو، بادام، بلوط و جوانه ها و برگ درختان تغذیه می کند.

این حیوان منحصر بفرد جثه ‌ای متوسط با طول 20 تا 24 سانتیمتر و دمی بلند و پشمالو به طول 13 تا 14 سانتیمتر دارد که از نصف طول بدن آن بلندتر است، جنگلهای بلوط زاگرس که معمولا دارای درختان بلند و کهنسال بلوط بوده زیستگاه این حیوانات است، آنها درختان بلند و کهنسال را به درختان کوتاه و پرشاخ و برگ ترجیح می دهد.

دانه های بلوطی که توسط سنجابهای ایرانی جمع آوری  و زیر خاک مدفون می شود ارزش بالایی در گسترش و تجدید حیات جنگلهای بلوط غرب کشور دارد.

متاسفانه برخی سودجویان و شکارچیکان به دلیل عدم آگاهی یا منفعت طلبی از ارزش زیستی این موجود با خبر نبوده و اقداماتی در جهت انقراض این گونه با ارزش انجام می دهند که این امر صیانت و فرهنگ سازی در خصوص حفاظت از گونه های با ارزش را ضروری می کند.

کشف 6 سنجاب ایرانی از مغازه پرنده فروشی

متاسفانه طی روزهای اخیر ماموران یگان حفاظت محیط زیست بوکان در راستای برنامه های ضربتی و بازدید از پرنده فروشی های سطح شهر بوکان، 6 سنجاب ایرانی از یک مغازه پرنده فروشی کشف کردند که در روزه های آینده به دامن طبیعت رها می شوند.

رئیس اداره محیط زیست پیرانشهر در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه 30 قلاده طی روزهای اخیر در طبیعت رها شد،  افزود: این سنجابها با تلاش ماموران حفاظت محیط زیست پیرانشهر از متخلفان خرید و فروش و نگهداری حیوانات وحشی کشف و ضبط شده بودند که در جنگلهای بلوط پیرانشهر که زیستگاه اصلی آنهاست، رها شدند.

سلیمانی با اعلام اینکه نسل اینگونه سنجاب در حال انقراض است گفت: انقراض این گونه ارزشمند باعث نابودی جنگلهای بلوط خواهد شد چرا که سنجابهای ایرانی دانه های بلوط را زیر خاک مخفی کرده و باعث تجدید حیات جنگلهای بلوط می شوند.

وی از برخورد قانونی و جدی اداره محیط زیست با افراد سودجو و قاچاقچیان سنجاب ایرانی خبر داد و گفت: دو نفر در این زمینه دستگیر و تحویل مقامات قضایی شدند.

موهای پشت سنجاب به رنگ خاکستری متمایل به قهوه‌ای و زیر بدن زردرنگ است، رنگ موهای سر و سطح پشتی دم قرمز حنایی و زیر بدن زردرنگ است، بطور کلی هر چه از شمال جنگلهای زاگرس به سمت جنوب پیش می رویم از رنگ حنایی کاسته می شود و به رنگ نخودی نزدیکتر می شود.

مشخصه سنجاب ایرانی رنگ قرمز حنایی سرو دم است که آن را از سایر سنجابهای ساکن در ایران جدا می کند. این حیوان از میوه ها و دانه های مختلف مانند گردو، بادام، فندق، بلوط ، توت، جوانه، برگ و پوست درختان، میوه ها و گاهی از تخم پرندگان تغذیه می کنند.

جفت گیری در اواخر زمستان و اوایل بهار صورت می گیرد و دوران بارداری حدود 30 روز است، بچه ها در هنگام تولد بی مو و با چشمان بسته هستند که در یکسالگی بالغ می شوند و حدود 12 سال عمر می کنند.

این سنجاب روزها فعال است و بیشتر به صورت انفرادی زندگی می کند، در هنگام خطر با ناخنهای تیزش به سرعت از درختان بالا می رود و به وسیله دم پشمالویش که وسیله تعادلی آن است از این شاخه به آن شاخه می پرد و معمولا خودش لانه نمی سازد و از حفره های درختان استفاده می کند و سطح آن را با علفهای نرم می پوشاند.

سنجاب ایرانی علاقه کمی به آبتنی دارد اما شناگر ماهری است. در تابستان بیشتر فعالیت سنجاب حدود 2 تا 3 ساعت بعد از طلوع خورشید است و بعد از ظهر را در لانه خود استراحت می کند و بعد از کمی فعالیت قبل از غروب خورشید به لانه خود می رود و به ندرت آشیانه های خود را در تاریکی ترک می کند.

هنگام توفان زمستانی یا سرمای سخت سنجاب ممکن است روزها آشیانه خود را ترک نکند. در سرمای شدید برای نگه داشتن دمای بدن خود لانه خود را با سنجابهای دیگر تقسیم می کند و با گرم شدن هوا میهانان لانه را ترک می کنند.

اگر آشیانه سنجاب با هجوم کک ها یا مزاحمهای دیگر مواجه شود ، سنجاب از آنجا رفته و آشیانه جدید انتخاب می کند، سنجابها با یک سری صدای جیر جیر با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند که این صدا همراه با حرکات دم انجام می شود.

نجات 30 قلاده سنجاب ایرانی از دست قاچاقچیان و کشف شش قلاده از مغازه پرنده فروشی زنگ خطری است برای مردم و مسئولان تا راههای صیانت از گونه های در خطر انقراض و با ارزش را تقویت کنند، اگرچه نسل این سنجاب در حال انقراض نیست اما از آنجا که بسیارى از جنگلهاى بلوطى غرب کشور از طرق مختلف نابود مى شوند و شکار و قاچاق این حیوان نیز روز به روز بیشتر مى شود، انقراض نسل این نوع سنجاب دور از ذهن نیست.

در کشور ایران دو نوع سنجاب زندگى مى کنند که یکى سنجاب ایرانى و دیگرى سنجاب بلوچى نام دارد، در حالى که نسل سنجاب ایرانى به دلیل تخریب زیستگاههایشان و نیز عوامل انسانى به سرعت در حال کاهش است، سنجابهاى بلوچى به دلیل زندگى در میان نخلستانهاى جنوب و جنوب شرقى کمتر در معرض تهدید قرار دارند .