روزگارنو: زنانی که بنا به دستورات دینی، معتقد به حجاب اسلامی و پوشاندن مو و بدن خود هستند و در عین حال نمی‌خواهند آنچه در بازار مد و لباس‌های روز برای زنان به میان می‌آید را از دست بدهند. زیباپوشی و میل به زیبا نمایان شدن از امیال همیشگی انسان‌ها بوده و زن و مرد نمی‌شناسد. 

 

 

زنان اما در این میان با محدودیت‌هایی که در پوشش‌های اسلامی برایشان وجود دارد نمی‌توانند به هر لباس و پوششی روی آورند. جوامع اسلامی از شرق دور، خاورمیانه و کشورهای آفریقایی گرفته تا مسلمانان اروپا و امریکا همه در یک مساله اشتراک دارند و آن پوشش اسلامی زنان است. اما این مساله در هر کشوری بنا به عرف و رسوم خاص آن کشور متفاوت است. 

 

 

همه این زنان سعی در بهتر و زیبا‌تر ظاهر شدن در جامعه دارند با رعایت حدود حجاب اسلامی. امروزه در بسیاری از کشور‌ها مانند ترکیه، اندونزی، تایلند، مصر و مالزی به موازات در نظر گرفتن قوانین اسلامی درباره پوشش‌های زنانه، بهره‌گیری از آخرین تحولات در دنیای مد و لباس نیز در طراحی پوشش‌های اسلامی برای زنان مورد توجه قرار گرفته است. مالزی از کشورهای پیشرو در برپایی نمایشگاه‌های مد و لباس اسلامی است. 

 

 از سال ۲۰۰۸ نخستین نمایشگاه‌ها را برگزار کرده و نمایشگاه‌هایی را هم در کشورهایی چون امارات متحده عربی، اندونزی و موناکو به همت سازمان حمایت از مد اسلامی برگزار کرده است. اما در برخی کشور‌ها همچنان سنت‌های قدیمی حکمفرماست. 

 

 چین، عراق، سوریه، سودان و برونئی از جمله این کشور‌ها هستند که پای مد و لباس‌های روز کمتر به آنجا رسیده و همچنان طبق سنت‌های قدیمی خود لباس می‌پوشند. 

 

در سال‌های اخیر شاهد تحولات عظیمی در این عرصه بوده‌ایم چراکه در این سال‌ها بسیاری از طراحان مشهور و صاحبنام در زمینه طراحی مد لباس در تلاش بوده‌اند تا با طراحی و به نمایش گذاشتن لباس‌های مختلف و بسیار زیبایی که براساس قوانین حاکم بر جوامع اسلامی تهیه می‌شوند در سبک زندگی زنان مسلمان تغییرات قابل توجهی را به وجود آورند. 

 

در سال‌های اخیر لزوم طراحی و برگزاری نمایشگاه براساس ویژگی‌های اسلامی مورد توجه بسیاری از طراحان دنیای مد و لباس قرار گرفته است. 

 

 بسیاری از دختران جوان مسلمان ضمن ابراز علاقه به پیروی از مدهای زیبا، معتقدند که پیروی از مد روز مانع رعایت حجاب آن‌ها نخواهد شد. پوشش زنانه؛ بحثی که از دیرباز مساله‌یی با حواشی مخصوص به خود در جوامع اسلامی بوده و هست. 

 

زنان ایرانی از دیرباز بر اساس قوانین دینی و عرفی جامعه، به پوشاندن خود می‌پرداختند؛ پوششی که در عصرهای مختلف در این کشور شکل و شمایلی متفاوت به خود گرفته و در هر دوره‌یی یک نوع لباس برای آنان در نظر گرفته می‌شد. برخی لباس‌ها برگرفته از سنت ایرانی بود و برخی بر اساس سنت اعراب. 

 

اوایل قرن بیستم لباس‌های مد اروپا و کشورهای غربی هم وارد عرف جامعه شده بود و زنان ایرانی با شمایلی شبیه به اروپاییان در خیابان‌ها و شب‌نشینی‌ها ظاهر می‌شدند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷، پوشش زنان رنگ و روی دیگری به خود گرفت و رعایت حجاب اسلامی در همه اماکن عمومی تبدیل به قانون شد. 

 

پوشش زنان در دهه ۶۰ که نخستین دهه پس از پیروزی انقلاب بود با آنچه امروز در اماکن عمومی شاهدش هستیم تفاوتی دارد از زمین تا آسمان. دختران امروز پوشش اسلامی را در قالب رنگ‌ها و طرح‌های شادی می‌خواهند که شاید از نگاه دختران سه دهه پیش پوششی نادرست تلقی می‌شد. آنچه در این بین اهمیت دارد، قالب است که اسلامی است. 

 

و چه بهتر که این قالب زیبا‌تر از قبل در جامعه ظاهر شود. ایران‌فشن یا‌‌ همان فشن اسلامی موسسه‌یی است با هدف ترویج زیبایی‌های پوشش اسلامی با برگزاری دوره‌های آموزش مدلینگ یا‌‌ همان اصطلاح خودشان «بهپوشی». 

 

بهپوشانی از سراسر کشور گرد هم آمده‌اند تا با تمرین‌های پیاپی بتوانند به دور از مشکلات و موانع شرعی و عرفی در قالب طرحی نو، مد و فشن را به جوانان کشور ارائه دهند؛ فشنی که پسوند اسلامی بودن را یدک می‌کشد و برای ارائه این قالب متفاوت، برنامه‌یی درخور زنان و دختران کشورهای اسلامی دارد. 

 

مانکن‌ها در همه جای دنیا با استانداردهای خودشان سعی در نشان دادن این لباس‌ها دارند و ما به نحوی سعی در نشان دادن وجهی دیگر از پوشش اسلامی داریم که این وجوه نه‌تن‌ها هیچ مغایرتی با دین اسلام ندارد، که بر اساس احادیث و روایات، کت واک یا‌‌ همان مدل راه رفتن روی استیج را به روش اسلامی تدارک دیده‌ایم. 

 

برنامه‌یی که از سوی یک گروه ایرانی اجرا می‌شود و قرار است برای نخستین بار هم به همت مسوولانی که دستی در مد و لباس دارند، در ایران برگزار شود. ترکیه کشور همسایه، قطر کشور اسلامی و ژاپن کشوری کاملا غیراسلامی و فرسنگ‌ها دور از ایران از جمله کشورهایی بودند که خواستار برگزاری‌ این شوی متفاوت اسلامی در کشورشان شده‌اند. 

 

 ترکیه، با درصد جمعیت بالای مسلمانان، همواره در برپایی نمایشگاه‌های مد و لباس گام نخست را برداشته و شوی لباس‌های اسلامی هم یکی از چندین شوی مد و لباس در این کشور بوده است؛ شویی که فقط لباس‌های مدل‌ها پوشیده بوده و بقیه مسائل مانند همه فشن‌شو‌ها پیش می‌رفت. 

 

 با وجود این، ترکیه از طرفداران این نوع فشن اسلامی با کت واکی متفاوت با استاندارد جهانی شده و از دست‌اندرکاران این برنامه دعوت کرده است تا در کشورش به اجرای برنامه‌هایشان بپردازند تا همچنان رتبه نخست را در برگزاری شوی لباس، آن هم از نوع اسلامی، داشته باشد. 

 

قطر نیز در میان کشورهای اسلامی به جمع طرفداران این برنامه پیوسته؛ برنامه‌یی که طراحش یک ایرانی است و مسلمانان منطقه با راضی کردن طراح آن به برگزاری نخستین اجرای آن در کشورشان، سعی در ثبت آن به نام خود دارند. 

 

کشورهای اسلامی همسایه همواره برگزارکننده شوهای لباس غربی و اسلامی بوده‌اند و آنچه آنان را به سمت این فشن متفاوت سوق می‌دهد، تغییراتی است که طراح مجموعه در نحوه برگزاری آن داده و آن را به فشنی کاملا اسلامی بدل کرده است. 

 

بر آن شدیم که سری به مجموعه بزنیم. شنیدن حرف‌های طراح فشن از پشت تلفن کافی نبود. دیدن بهپوش‌ها از نزدیک و کت واک متفاوت آنان هم خالی از لطف نبود. 

 

شریف رضوی، طراح جوان فشن اسلامی، از اهداف موسسه برای راه‌اندازی این برنامه چنین می‌گوید: «هدف ما برگزاری نمایشگاه مد و لباسی با نمونه‌های زنده بود. نمونه‌هایی با پوشش کاملا اسلامی. ما در این بین به ریزه‌کاری‌هایی دقت کرده‌ایم تا هیچ رفتاری خارج از شرع و عرف جامعه نداشته باشیم. کت واک اسلامی نمونه‌یی از این تغییرات مثبت است. طراحان لباسی که با ما در ارتباط‌اند طراحان ایرانی و غیرایرانی چون افغان و تاجیک هستند که با وقوف کامل بر فرهنگ و تاریخ ایرانی، طرح می‌زنند و ارائه ایده می‌کنند. این طراحان داخل یا خارج از ایران به سر می‌برند.» 

 

بهپوشی به جای مدلینگ

 «بهپوش» واژه‌یی است معادل مانکن که در همه جای دنیا به کار می‌برند. ایران‌فشن از این عنوان برای دختران و پسران خود استفاده نمی‌کند. آن‌ها فرق مانکن و بهپوش را در تفاوت‌های اخلاقی‌ای می‌دانند که برای هنرجو‌هایشان قائل هستند. 

 

 «اصل قضیه شاید یک چیز است. نشان دادن لباس‌ها و پوشش‌های جدید با طراحی‌های جدید و مد روز. اما مانکن‌ها در همه جای دنیا با استانداردهای خودشان سعی در نشان دادن این لباس‌ها دارند و ما به نحوی سعی در نشان دادن وجهی دیگر از پوشش اسلامی داریم که این وجوه نه‌تن‌ها هیچ مغایرتی با دین اسلام ندارد، که بر اساس احادیث و روایات، کت واک یا‌‌ همان مدل راه رفتن روی استیج را به روش اسلامی تدارک دیده‌ایم؛ اتفاقی که در هیچ کشور اسلامی تاکنون رخ نداده است و از زمانی که کشورهای اسلامی و همسایه از سایت ما بازدید کرده‌اند و مشروح برنامه‌هایمان را دیده‌اند، اشتیاق بالایی به اجرای این برنامه و فشن اسلامی در کشور خودشان دارند.» 

 

زیبا بودن در ایران متفاوت است

رضوی، بومی‌سازی استاندارد‌ها و استفاده از خلاقیت و مفاهیم هنری را از راه‌های ایرانیزه کردن استانداردهای فشن جهانی می‌داند. به عقیده او، جامعه ایرانی خصوصا زن‌های ایرانی تفاوت‌های عمده‌یی با جامعه و زنان اروپایی و غربی دارند. تفاوت‌های فیزیکی، فرهنگی و حتی باورهای درونی‌ آن‌ها. 

 

 «ما هیچ‌گاه درصدد این نبودیم که لباس‌هایی با سایز جهانی را بر تن دخترانمان کنیم. از قدیم‌الایام فیزیک زنان ایرانی با زنان اروپایی تفاوت داشت. ما استانداردهای ایرانی را از تاریخ هنر و فرهنگ خودمان گرفتیم. درباره آقایان اشتراک زیادی وجود دارد اما درباره زنان کار سخت می‌شود و تفاوت زیاد. در ایران زیبا بودن متفاوت است. معیارهای زیبایی اشتراکاتی دارد و اختلافاتی. از میان قاب‌های مجسمه‌ها، نقاشی‌ها و تاریخ هنر ایرانی به استانداردهایی رسیدیم که درباره زنان ایرانی از قدیم‌الایام تا به امروز صدق کرده و می‌کند. ما با توجه به سلامت عمومی و استانداردهای خودمان باید جلو برویم. اگر صرفا بر اساس استانداردهای جهانی پیش رویم، زنان ما لااقل باید از سلامت جسمانی خود بگذرند.» 

 

ظاهرا این استاندارد‌ها با کاری پژوهشی با عنوان شناسایی ریشه‌های عقیدتی - فرهنگی در زمینه پوشش از ۱۰ سال پیش آغاز شده بود و از چهار سال گذشته شروع به فعالیت کرده است. 

 

 اساس کار بر تغییراتی است که روی یکسری از استانداردهایی که در این زمینه وجود دارد و با فرهنگ ایرانی- اسلامی سازگار نبوده و بومی نشده بود، انجام شد، مثل سایز‌ها و فرهنگ زیبایی‌شناسی ما که با کشورهای غربی تفاوت زیادی دارد. 

 

استانداردهای مدل‌ها و مانکن‌ها در سراسر دنیا در موسسه‌یی به نام AMIسنجیده می‌شود. اما همه این معیار‌ها بر اساس کشورهای غربی است و با کمی تغییر در ایران به سرانجام می‌رسد. 

 

 رضوی از سختگیری‌های انتخاب ۲۰ بهپوش از میان پنج هزار داوطلب می‌گوید: «از وقتی فراخوان اینترنتی روی سایت رفت، بالای پنج‌ هزار درخواست به دستمان رسید. این پروسه از یک سال و نیم پیش آغاز شده بود که با توجه به فیلترهای متفاوتی که داشتیم تنها ۲۰ نفر موفق به کسب امتیازات لازم برای ورود به این دوره‌های شدند. 

 

 داوطلبان با ارسال مشخصات خود، ما را به انتخاب بهپوشان دارای استاندارد نزدیک می‌کردند. پس از انتخاب و مراجعه حضوری، برای شروع دوره‌های تئوری و عملی آماده می‌شدند. آموزش‌ها هیچ هزینه‌یی برای بهپوشان ندارد. 

 

کسانی که به رتبه‌های یک و دو می‌رسند، آموزش‌هایشان کاملا رایگان است و درباره بقیه هنرجویان فقط بخش تئوری هزینه دارد که اگر علاقه‌مند به موضوع باشند با پرداخت هزینه کلاس‌ها برایشان برگزار می‌شود. برخی دوره‌ها هم آنلاین و مجازی برگزار می‌شود که کاربران با اکانت خودشان وارد می‌شوند و مطالب را دریافت می‌کنند. 

 

 اصول اولیه را در جلساتی که هفته‌یی دو جلسه سه ساعته طی یک ماه و پس از آن دوره عملی و آموزش‌های جهانی و اسلامی به بهپوشان آغاز می‌شود. نفرات منتخب باید اساسنامه‌یی که تنظیم شده بود را تایید و امضا کنند. 

 

این بخش کار مهم‌تر از استانداردهای فیزیکی بود و آن چیزی نبود جز پایبندی به اصول اخلاقی ما. در وهله اول شخصیت بهپوش است که بیننده را جذب می‌کند. بهپوشان ما صرفا روی سن ظاهر نمی‌شوند تا الگوی پوشش برای زنان شهر و کشورشان باشند. 

 

این بهپوش‌ها باید بتوانند به عنوان نمادی از دختر ایرانی در سطح جامعه خود ظاهر شوند و این می‌سر نمی‌شود مگر اینکه خودشان باور داشته باشند که می‌توانند الگوی رفتاری هم‌نسلان خویش باشند.» الگوی اخلاقی شدن در کنار الگوی پوشش از اولویت‌های ایران فشنی‌هاست. این را از لابلای حرف‌های بهپوش‌ها هم می‌توان شنید. 

 

اغلب دخترانی‌اند در فاصله سنی ۲۰ تا ۳۰ سال و از خانواده‌های مذهبی و شهرهای مختلف. بهپوشان بندرعباسی و تربت‌جامی هم در میان تهرانی‌ها به چشم می‌خورند. ناهید که از کرج برای شرکت در این دوره‌ها به تهران می‌آید، علاقه بیش از حدش از او یک بهپوش ساخته. 

 

از اعتقادات مذهبی خود و خانواده‌اش می‌گوید: «شخصا علاقه زیادی به فشن‌شو‌ها داشتم. اما برایم مهم بود جایی که قرار است بهپوش شوم، مرا در مسیر اعتقاداتم پیش ببرد. من به عنوان یک دختر چادری قطعا داشتن پوشش اسلامی برایم از واجبات است. خانواده‌ام در ابتدا مخالف بودند اما وقتی میثاقنامه موسسه را دیدند راضی به ثبت‌نام من شدند. ما بهپوشان با گذراندن دوره اخلاق در موسسه، نه تنها ترویج‌دهندگان زیبایی پوشش بین مردم هستیم، بلکه باید الگوی اخلاقی تمام و کمال برای همسن و سالان خود به شمار آییم. احترام و تقابل با فرهنگ‌های دیگر از اهداف ما است. ما با کسی سرجنگ نداریم. دیگران در هر فرهنگ و تفکری باید به واسطه جذابیت‌های ما سراغ فرهنگ ما بیایند. ما با الگو قرارگرفتن سعی در جذب حداکثری افراد از هر فرهنگ و تفکری داریم.» 

 

کت واک بر اساس احادیث و روایات

احادیث و روایاتی که در دین اسلام درباره زنان و جزییات نحوه رفتارشان آمده کم نیستند. بلند نخندیدن زنان یا راه رفتن آنان بدون حرکات بدنی و بدون صدای کفش از جمله این قوانین است. قوانینی که کت واک اسلامی در خود نهفته دارد. راه رفتن بهپوش‌ها روی سن بدون صدای کفششان و بدون حرکات بدن و با نگاهی مستقیم و پرهیز از نگاه در چشمان بیننده. 

 

 این تغییرات در نحوه راه رفتن بهپوشان برای کشورهای اسلامی تدارک دیده شده است. کشورهایی که زنان باید از نجابت رفتاری خاصی برخوردار باشند تا در زمره زنان الگو قرار بگیرند. چه الگوی رفتاری در جامعه و چه الگوی پوشش در یک سالن مد. 

 

رضوی با برشمردن تفاوت‌های استانداردهای اسلامی و جهانی اظهار داشت: «ما با تحقیقاتی که در این چند سال داشتیم سعی در گنجاندن این جزییات در نحوه پوشش و برخورد بهپوشانمان داشتیم. جذابیت‌های وابسته به جنسیت، در کت واک جهانی که مدل‌ها بر اساس استانداردهای آن روی سن راه می‌روند، از نخستین معیارهای آن است. نحوه راه رفتن مدل‌ها در کشورهای دیگر به یک ترتیب است و همه باید از آن پیروی کنند. حتی مدل نگاه کردن و حرکاتی که به بدن هنگام راه رفتن می‌دهند جزو قوانین غیرقابل سرپیچی است. اما در کت واک اسلامی که ما تدوین کرده‌ایم، راه رفتن به طور مستقیم و بدون هیچ حرکت بدنی اضافی از سوی بهپوشان با نگاهی به روبه‌رو انجام می‌شود. حتی ما سعی داشتیم طبق احادیث و روایات اسلامی، صدای کفش دخترانمان هنگام راه رفتن به گوش شنونده نرسد. بر اساس جوی که در کشورهای اسلامی برای نوع پوشش بانوان مطرح است دولت‌ها و خود مردم گمان می‌کنند که تیره‌ترین لباس‌ها و بیرنگ و رو‌ترین آن‌ها حتما بهترین پوشش‌ها هستند در حالی که ما می‌توانیم ثابت کنیم با طراحی نقش‌های ایرانی روی پارچه‌های رنگی و شاد هم می‌توان به بهترین نحو حجاب اسلامی را ارائه داد تا دیگر کسی محجبه بودن را با تیره‌پوشی و لباس‌هایی که جلوه ناشادابی دارند، اشتباه نگیرد.» 

 

دغدغه‌مان زیبایی پوشش اسلامی است

 «مهپوش» واژه‌یی است که برای دختران بهپوش استفاده می‌شود و «مهرپوش» برای پسران. این‌ها قرار است مروجان زیبایی در قالب پوشش اسلامی باشند. درباره‌شان سختگیری می‌شود. کلاس اخلاق گذاشته می‌شود. 

 

 اصول و مبانی زیبایی ذهن و اندیشه در کنار زیبایی پوشش یاد داده می‌شود تا تنها بهپوش نباشند و اخلاق اسلامی را هم ترویج داده باشند. طراح فشن اسلامی دغدغه اصلی خود و گروهش را کم داشتن پوشش زیبا می‌داند در بستری که در جامعه با آن مواجهیم. 

 

 پوششی مناسب برای زنان ایرانی و مسلمان که بدون هیچ نگرانی از تخطی از قوانین دینی بتوانند با آن در جامعه ظاهر شوند و به خود ببالند که مروج زیبایی‌های پوشش اسلامی‌اند. 

 

از نگاه او، این مساله‌یی است که کمتر کسی به آن پرداخته و هرجا سخن از حجاب اسلامی می‌آید فقط پوشش‌های بلند و گشاد هستند که در ذهن تداعی می‌شوند. لباس‌هایی که با کمترین زینت و نقش و نگاری بر تن زنان ایرانی دیده می‌شود. 

 

اگر لباس‌هایی هم در بازار برای بانوان ارائه می‌شود دارای مشکلاتی از نگاه دولت‌ها هستند که زنان را دچار مشکلاتی می‌کند. 

 

 قدیم‌تر‌ها، برداشت مردم از آنچه به نام حجاب در دین اسلام آورده شده پارچه‌یی ضخیم و تیره بود که تمام بدن و قسمتی از صورت را می‌پوشاند. امروزه این تعریف روی دیگری به خود گرفته و زنان محجبه و مسلمان درصدد آنند که با پوششی اسلامی و زیبا در جامعه ظاهر شوند و بتوانند با آن حامل نوعی پیام هم برای غیرهمفکرانشان باشند. 

 

 اما معلوم نیست که دولت‌ها تا چه اندازه موافق این ظاهر زیبا و آراسته زنان در قالب پوشش اسلامی‌اند. شاید سال‌هاست که این سخن از اذهان عمومی پاک شده و دیگر کسی سخن «ان ‌الله جمیل و یحب الجمال» را سرلوحه خود در این امور قرار نمی‌دهد.