وقتی جهل ما دامن گربه را می‌گیرد

دكتر هومن ملوك‌پور*:فكر نمی‌كنم هیچ ملتی همچون ما ایرانیان تا این حد مظهر افراط و تفریط باشند. گاه آنقدر فریفته می‌شویم كه به هزار رشته می‌آویزیم، گاه آنقدر تنفر كه به جرقه‌ای! گاه آنقدر سفید، گاه اینقدر سیاه. گاهی از سوراخ سوزنی رد می‌شویم و گاهی از دولنگه در باز ریموت‌دار هم...!
چند روز پیش در یكی از روزنامه‌های صبح، مقاله‌ای در مورد مضرات نگهداری گربه با عنوان «گربه‌ها و اگزما»، نظرم را جلب كرد. ابتدا فكر كردم مطلب طنز است و صفحه سرگرمی! ولی وقتی دقت كردم دیدم نه، در صفحه سلامت است و كاملا جدی. هرچه بیشتر می‌خواندم بیشتر نمی‌فهمیدم كه چرا باید روزنامه وزینی از این دست كه بسیار پرمخاطب هم هست مطالبی اینچنین را بدون هیچ بازبینی به طبع برساند و علنا به شعور خواننده‌اش توهین كند.
در این مقاله سعی در پاسخگویی به آن نوشته را ندارم كه نه‌تنها از لحاظ علمی كه از لحاظ انشایی هم در حدی نیست كه بتوان آن را یك نوشته قابل پاسخگویی به حساب آورد، اما از آنجا كه این‌گونه «نوشته‌های زرد» در روزنامه‌های پر تیراژ، گزك به دست دشمنان این موجودات بی‌زبان، كه متاسفانه تعدادشان هم كم نیست، می‌دهد تا با جرات بیشتری در امر آزار و از بین بردن این موجودات بیگناه بكوشند، لذا كمی با هم آن مقاله را بررسی می‌كنیم تا موجب تنویر اذهان خصوصی! و كمی هم انبساط خاطر شود.
1- در ابتدای مقاله، نام نویسنده آن تنها «خانم دكتر...» ذكر شده بود، بدون اینكه توضیحی داشته باشد كه دكترای ایشان در چه زمینه‌ای است. اگر ایشان دكترای پزشكی دارند تخصصشان چیست؟ اگرنه، دكترایشان در چه زمینه‌ای است؛ صنایع‌دستی، اقتصاد، اصلاح نباتات؟ البته اصولا عادت داریم در این زمانه، آدم‌هایی با تخصص‌های متفاوت را در جایگاه‌های بی‌ربط ببینیم. مثلا در برنامه‌ای كه در مركز مستند‌سازی سیما علیه نگهداری از حیوانات خانگی ساخته شده بود و اتفاقا از صحبت‌های من هم در آن برنامه سوءاستفاده شده بود، فردی كه به عنوان دكتر متخصص عفونی معرفی شده بود، بعد‌ها كاشف به عمل آمد كه مهندس مكانیك است!
2- در شروع مطلب از بی‌وفایی گربه گفتند كه «با گربه همسایه فرار می‌كند و گربه‌ها حتی به سلامتی ما آدم‌ها هم وفا نمی‌كنند!.» ایشان مسلما نمی‌دانستند كه آزاد شدن تخمك در گربه‌ها همانند خرگوش و شتر، تنها پس از جفت‌گیری رخ می‌دهد و این حیوانات، تا جفت‌گیری نكنند دردهای وحشتناك شكمی و اسپاسم را برای آنها به همراه دارد و برای همین است كه گاهی در نیمه‌های شب صدای مرنوی گربه‌ها را می‌شنویم كه از سر درد، نه بی‌وفایی، به دنبال جفتشان می‌گردند. مسلما گربه‌ها و حتی شترها! در این امر مقصر نیستند و این به واسطه تدبیری است كه پروردگار در نهادشان نهاده؛ و اما در مورد اصطلاح نوین و نشاط‌آور «وفاداری به سلامت» كه من بعد از خواندنش فاتحه‌ای برای آرامش روح مرحوم دهخدا فرستادم، نفهمیدم یعنی چه؟ گربه، یا اصولا هر موجود دیگری حتی آدمی، چه التزامی به سلامتی ما می‌تواند داشته باشد؟ یعنی مثلا اگر من به واسطه سرماخوردگی باعث ابتلای همسرم به آن شوم، آیا شوهر بی‌وفا و خیانت‌كاری محسوب می‌شوم؟!
3- توضیح داده بودند كه «اگزما، بیماری است ژنتیكی و ژن خاصی(كه اتفاقا نام ژن را هم اشتباه نوشته بودند!) مسوول بروز این عارضه پوستی است ولی هنوز عامل دقیق این بیماری مشخص نشده». تا اینجا مشكلی نیست، مشكل از اینجا شروع می‌شود كه ذكر می‌كنند «دانشمندان در دانشگاه داندی در تحقیقی مفصل به این نتیجه رسیده‌اند كه تماس با گربه علائم بیماری را از 2 برابر به 4 برابر می‌رساند و البته چون تعداد افراد آزمایش شده كم بوده، روی نتیجه آن نمی‌توان استناد كرد!» اولا اگر در اینترنت بگردید، این دانشگاه را در 1000 دانشگاه اول جهان نخواهید یافت، ثانیا خودشان گفتند این بیماری اصولا عامل ژنتیكی دارد و تماس با گربه شاید كمی شدت آن را بیشتر كند كه تازه به خاطر كم بودن افراد، این مطالعه اصلا قابل استناد هم نیست! این درست مثل این می‌ماند كه من به گرده گیاهان حساسیت داشته باشم و بنشینم مقاله‌ای بنویسم از بی‌وفایی گیاهان به سلامتی‌ام و از سازمان زیبا‌سازی شهرداری بخواهم نسل گیاهان را به این واسطه از سیمای شهر بكنند!
4- در جای دیگر، از بیماری توكسوپلاسموز گفتند كه «موجب سقط در زنان باردار می‌شود ولی برای افراد عادی تنها یك تب خفیف به همراه دارد (ذكر هم نكردند كه فردی كه یك بار در معرض قرار می‌گیرد علیه این بیماری مصون می‌شود) و همچنین با دلسوزی فراوان توضیح دادند كه این بیماری از طریق خوردن مدفوع گربه و تماس با خاك آلوده، آنهم 3 تا 5 روز ماندن مدفوع در محیط، عارض می‌شود.» یعنی اینكه مراحل زیر باید طی شود تا این بیماری حادث شود: 1/ شما گربه داشته باشید، 2/ گربه شما آلوده به انگل توكسوپلاسما گوندی باشد، 3/ گربه داخل منزل مدفوع كند، 4/ شما مدفوع گربه را تا 5 روز از محیط زندگی خارج نكنید، 5/ خودتان یا خانمی در منزل باردار باشد و حتما در 3 ماه اول بارداری نیز باشد(زیرا بعد از آن زمان خطری برای مادر و جنین ندارد)، 6/ فرد مورد نظر مقداری از مدفوع 5 روز مانده گربه را بخورد. بعد از طی تمام این مراحل شما می‌توانید تا چند روز صبر بفرمایید تا ببینید كه شاید علائم بیماری در شما نمایان شود. البته ایشان فكر اینجا را هم كرده بودند و از خانم‌های محترم باردار درخواست كرده بودند، «به خاطر آلوده بودن احتمالی خاك، باغبانی نكنند و بیل هم نزنند!» من كه در ابتدا گفتم كه فكر كردم مطلب ایشان طنز است!
5- این بیماری را كه نام كاملش «توكسوپلاسموزیس» است، از سر قرابتی كه احتمالا با آن حس می‌كردند در چند جا «توكسو» ذكر كرده بودند كه مرا به یاد پسر خاله‌ام فریدون انداخت كه بی‌هیچ دلیل علمی! گاهی «فری» صدایش می‌كنیم!
6- در اواخر نوشته‌شان گفته بودند «اگزما و توكسوپلاسموز تنها بیماری‌هایی نیست كه گربه‌ را بدنام می‌كند. بسیاری از.....» می‌خواستم جلوی این نوشته تنها یك «بدون شرح» بگذارم اما دلم نیامد. من واقعا نمی‌فهمم داشتن بیماری برای یك گربه (كه آن هم برمی‌گردد به نگهداری غلط ما آدم‌ها و عدم‌توجه به بهداشت گربه‌مان) چه بی‌آبرویی می‌آورد و كلا اگر اگزما و توكسو! برای گربه‌ها بی‌آبرویی است، ابتلا به بیماری‌هایی از قبیل سوزاك و سیفلیس و ایدز در ما آدم‌ها چه حكمی دارد؟ طبق آماری كه خودشان در مطلبشان آوردند از هر یك میلیون نفر تنها 8 نفر به این بیماری از طریق گربه مبتلا می‌شوند، آن هم در كشوری چون بریتانیا با 12 میلیون قلاده گربه شناسنامه‌دار!.
تمام اینها را گفتم، ولی بد نیست نویسنده آن مقاله، این نكته را هم بداند كه من و دیگر همكاران دامپزشكم هر روز با حیوانات بیمار و آلوده در تماس هستیم تا درد و آلام آنها را كاهش دهیم و خوشبختانه هر كدامشان را كه می‌بینم یا از حالشان جویا می‌شوم، در تمام این سال‌ها كه كار می‌كنیم، اگر هم درگیر بیماری مشتركی شده‌اند، سالم و قبراق، فارغ از این مقولات خرافه گونه به كار خود می‌پردازند و ابایی هم از این مسائل ندارند و تنها می‌خواهند كه اگر كسی باری از شانه‌هایشان برنمی‌دارد، باری بر آن ننهد.
كاش ایشان كمی بیشتر می‌اندیشید تا ببیند در كشوری كه روزانه هزاران نفر فقط بر اثر تصادفات رانندگی می‌میرند و معلول می‌شوند، در كشوری كه پر است از گزارش بیماری‌های كشنده و خطرناك چون ایدز، وبا و... آیا پرداختن به بیماری‌های مشترك انسان و گربه كه تنها موجب افزودن خرافات به ذهن عوام جامعه می‌شود، سود دیگری هم دارد؟كاش می‌دانستند كه خطر انتقال بیماری از گربه به انسان به مراتب كمتر و كم خطر‌تر از انتقال آن از انسانی همچون خودمان به انسانی دیگر است.
*جراح و دامپزشک داخلی