بررسی اجمالی:
کبد بزرگترین اندام داخلی بدن، واقع در شکم و زیر دیافراگم است. کبد وظائف زیادی دارد که انجام آن ها برای ادامه ی حیات ضروریست.
*تصفیه ی خون به وسیله ی حذف سموم
*تنظیم مواد شیمیایی موجود در خون
*تولید و ترشح صفرا که به هضم و جذب چربی ها کمک می کند. صفرا مایعی زردرنگ متمایل به سبز است که مرکب از اسید های صفراوی و رنگ دانه های سلولی ست. صفرا به وسیله ی کبد ساخته شده و در مثانه ذخیره می شود.
*ساخت آنزیم های خاصی که به هضم مواد غذایی کمک می کنند.
*تبدیل قند اضافی به گلیسیرین، که تا زمان لازم در گلیکوژن انباشته می شود.
*ویتامین های محلول در چربی ها مثلA,D,E,K که برای مرتب شدن نیازمند صفرا هستند تا جذب بدن شوند.
*تولید فاکتورهایی برای انعقاد خون
*تولید برخی هورمون ها
*تجزیه ی هموگلوبین های لازم برای سوخت و ساز بدن که اضافات آن به عنوان رنگ دانه به صفرا افزوده می شوند.
*تغییرات آمونیاکی به وسیله ی کبد. پروتئین های سوخت و ساز شده تولید سم می کنند، که به کمک کبد این سموم از طریق ادرار دفع خواهند شد. از مهمترین اعمال متابولیک سلول های کبدی، گلوکونئوژنز یا تبدیل چربی ها و اسیدهای آمینه به گلوکز و دامیناسیون اسیدهای آمینه برای تولید اوره است.

کبد به بخش هایی تقسیم می شود که به نام لوب شناخته شده، هر کدام از لوب ها به هزاران ساختمان و واحد وظیفه ای تقسیم می شوند. دو رگ خونی وارد کبد می شود. پورتال (سیاهرگ)کبدی که اکسیژن را از طحال، لوزالمعده و دستگاه گوارش خارج کرده و سرخرگ کبدی که خون اکسیژن دار را وارد کبد می کند.
کبد قادر به تولید مجدد خود می‌باشد.





در گربه ها چندین نوع بیماری کبد وجود دارد:
* Hepatic Lipidosisیا بیماری کبد چرب: این بیماری زمانی ایجاد می شود که گربه دچار بی اشتهایی شود. با توقف رسیدن مواد غذایی، بدن شروع با استفاده از ذخائر چربی به عنوان سوخت می کند، این ذخایر چربی به کبد فرستاده می شوند تا به عنوان غذا مصرف شوند. گاهی اوقات متاسفانه کبد اشباع شده و به سرعت، قادر به پردازش این چربی ها در زمان لازم نیست، در نتیجه منجر به بالا رفتن چربی کبد می شود، که با عملکرد طبیعی کبد تداخل دارد.
*کلانژیت: کلانژیت نوعی بیماری التهابی و عفونی کبد و دستگاه صفراوی ست. علل این نوع بیماری اغلب شامل؛ FIP ، مشکلات پانکراتیت ، بیماریهای التهابی روده ،عفونت باکتریایی ، عفونت انگلی و توکسوپلاسموز می باشد.
*بیماری بر اثر سموم: این بیماری معمولن به خاطر عوارض دارویی، مصرف سموم و فقدان خون در کبد، به وجود می آید.
*سرطان کبد: این بیماری با دیگر بیماری ها تا حدودی متفاوت بوده و معمولن به خاطر تومور ها به وجود می آید. سرطان کبد، به شکلی که شروع سرطان از خود کبد باشد، در گربه ها بسیار نادر است. برای گربه ها معمولن سرطان از جای دیگری شروع شده و به کبد نفوذ پیدا می کند.
* Portosystemic shuntیا کبد موازی: این بیماری مربوط به سیستم وریدی کبد است که در آن خون پیش از تصفیه وارد بدن می شود. کبد موازی به این معنا نیست که خون مسموم وارد بدن می شود، بلکه در این درکبد دور زده و باز گردانده می شود. این بیماری می تواند مادر زادی و اکتسابی باشد.در صورت مادر زادی بودن علائم آن در 12 ماهگی بروز پیدا می کند.

علائم بیماری های کبدی در گربه ها:
گاهی اوقات، علائم بیماری می تواند تغییر کند، اما در کل شایع ترین علائم از این قرار است:
*شایع ترین علامت بیماری های کبدی یرقان(زردی) است. زردی را می توان از طریق چشم ها، پوست، و غشای مخاطی شناسایی و مشاهده کرد.
*بی اشتهایی
*پلورال شکم(تجمع مایع در شکم)
*کاهش وزن
*پر ادراری(میزان ادرار افزایش می یابد)
*عطش مفرط(میزان مصرف آب بالا می رود)
*بزرگ شدن کبد
*بی حالی
*اسهال
*استفراغ
*بوی بد دهان





نحوه ی تشخیص بیماری های کبدی:
دامپزشک شما با معاینه ی فیزیکی گربه و انجام یک سری آزمایشات بیوشیمیایی قادر به تشخیص است. این آزمایشات از این قرار هستند:
* ALT:(آلانین آمینوترانسفراز )آنزیمی ست که توسط کبد ساخته می شود.
تست ALTمیزان وسطح این آنزیم را درخون، هنگامی که سلولهای کبدی دچار آسیب شده باشند، نشان می دهد.
* AST:( آسپارتات آمینوترانسفراز )نیز آنزیمی ست که برای اسکلت بندی،گلبول های قرمز خون، مغز و سلول های ماهیچه ی قلب تولید می شود. میزان بالای این آنزیم درخون نیز نشان دهنده ی بیماری های کبدی ست. از آن جا که این آنزیم در دیگر ارگان ها تولید می شود، بالا رفتن میزان آنها به خودی خود آسیبی به کبد نمی رساند، بلکه راهنمایی برای وجود مشکل در کبد است.
* بیلی روبین :نوعی از کار افتادگی عمده ی گلبول های قرمز خون است. وقتی گلبول های خون از کار افتاده و در طحال به دام می افتند، بیلی روبین در خون آزاد می شود. این نوع از بیلی روبین به unconjugated معروف است. این بیلی روبین ها هنگام حمل و نقل خون به کبد وارد شده، جا گرفته و با هم آمیخته می شوند.(به اسید گلیکرونیک می پیوندند) برای به هم پیوستن در کبد ذخیره می شوند، یا توسط صفرا دفع می شوند. در بیماری های کبدی گربه، سطح بیلی روبین در کبد بالا می رود،صفرا بیمار شده و گربه به بیماری های کیسه صفرا مبتلا می شود که در آن گلبول های خونی تخریب می شوند.(این بیماری به همولیز معروف است.)
*پایین بودن میزان ازت اوره خون
*قند خون پایین
*کمبود پتاسیم(هیپوکالمی)
*کلسترول پایین
*آلبومین: میزان عمده ای پروتئین در خون است، که توسط کبد تولید می شود، سطح کم پروتئین در خون می تواند نشانه ی بیماری کبد باشد.
*آزمایش میزان گلبول های خون
*آزمایش ادرار
*آزمایش تیروئید
*آزمایش توان اسیدهای صفراوی
*سونوگرافی: سونوگرافی با نشان دادن اندازه ی کبد و کیسه صفرا یا سنگ صفرا و انسداد مجرای صفرا، پزشک را قادر به تشخیص می سازد.
*اشعه ی ایکس: با نشان دادن اندازه ی کبد یا تومورهای موجود در کبد، تشخیص را آسان می کند.
*بیوپسی: آزمایش بافت زنده است که با کمک آن نوع دقیق بیماری کبد تعیین می شود. می تواند همزمان با سونوگرافی انجام شود.
*تست سرم شناسی: تست برای بیماری هایی مانند FeLV ، FIV ، FIP و توکسوپلاسموز گرفته می شود. چرا که این بیماری ها همراه با ختلالات کبدی می باشند.




درمان بیماری های کبدی:
درمان بستگی به نوع بیماری کبدی دارد.

کبد چرب:
*حمایت تغذیه ای به صورت فشرده. تغذیه با کالری و پروتئین بالا و از طریق خوراندن با لوله های مستقیم به معده یا مری. معمولن بهتر است این روش به مدت 6-8هفته ادامه پیدا کند.
*مایع درمانی و الکترولیتی، در صورتی که بدن آب خود را از دست داده.

کلانژیت:
*پشتیبانی تغذیه ای با تزریق درون وریدی مایعات یا تزریق زیر جلدی.
*تجویز آنتی بیوتیک، در صورتی که بیماری باکتریایی باشد.
*درصورت لزوم، تجویز دارو برای کنترل استفراغ.
* کورتیکواستروئیدها که ممکن است برای گربه مفید باشند.



بیماری بر اثر سموم(مسمومیت کبدی):
*با توجه به خارجی بودن اکثر دلایل این بیماری، نیاز به مراقبت های لازم برای رفع سموم است.

Portosystemic Shun (کبد موازی):
*مسدود کردن رگ با جراحی.
*تجویز رژیم غذایی محدود به پروتئین.
*مراقبت های پی گیرانه، در صورت لزوم.


ترجمه:فرشته.ا
منبع:cat-world.com