روز جهانی محیط زیست را در شرایطی پیش رو داریم که طبیعت همچنان گرفتار آلودگی و تخریب ناشی از فعالیت های انسانی است. اکنون سال هاست صحبت از اصلاح روندهای ناپایدار و تلاش جهانی برای حفظ طبیعت و محیط زیست در قالب مباحثی چون حفظ تنوع زیستی، حفاظت از منابع آب شیرین و دریاها یا کاهش گازهای گلخانه ای می شود.
اقداماتی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته، به اثرات مثبتی چون ارتقای حساسیت و توجه به مباحث محیط زیست و تدوین و تصویب صدها قانون و آیین نامه در سطح داخلی کشورها و نیز در عرصه بین المللی انجامیده و حتی در برخی کشورها به تغییر روندها به سمت تخریب کمتر و کاهش آسیب ها منجر شده است. اما در کلیت موضوع، همچنان مشکلات محیط زیست جهانی با آینده بشر گره خورده و جوامع بسیاری که هنوز این واقعیت را درنیافته یا نتوانسته اند به روندی مخالف آلودگی و تخریب روی آورند، نه تنها از این طوفان سهمگین به ساحل سلامت نخواهند رسید، بلکه عاملی در ممانعت از تحقق اهداف جهانی حفظ محیط زیست خواهند بود.
در چنین شرایطی، کارآمدی سازمان ها و سازوکارهای جهانی حفظ محیط زیست و تقویت توانمندی کنوانسیون های بین المللی و معاهدات منطقه ای ضرورتی است که باید به طور مکرر توسط مردم و تشکل های مردم نهاد مطرح شود و از سازمان های بین المللی و کشورهای قدرتمند خواسته شود نقش خود را به درستی ایفا کنند. زیرا امروزه مناسبات ناپایدار جهانی که به گسترش فقر، بی عدالتی، سلطه دولت های قدرتمند یا حکومت های مستبد و ناکارآمد، جنگ های منطقه ای و منازعات محلی منجر شده، زمینه را برای تخریب بیشتر فراهم کرده است.
در داخل کشور، طی سال های اخیر گزارش وضعیت محیط زیست ایران از سوی مراجع مسئول منتشر نشده و گزارش های جهانی افت و سقوط شاخص های ایران را در این زمینه بیان می کند.
همچنین اخبار و گزارش های دولتی و مستقل از وضعیت محیط زیست نگران کننده بوده است: از خشک شدن تالاب ها و دریاچه هایی مانند پارک ملی ارومیه تا ادامه تخریب و بهره برداری از جنگل ها و آلودگی هوای شهرهای بزرگ که نشانگر فقدان برنامه و سیاست های مشخص است؛ از معضل کاهش سطح آب های زیرزمینی تا نابودی حیات وحش و تخریب مناطق حفاظت شده؛ از عدم تحمل نقد و تضعیف فرصت ها برای سازمان های مردم نهاد تا ضعف های ساختاری و مدیریتی و ناکارآمدی دستگاههای اجرایی و بالاخره ضعف اعتقاد برخی از مسئولین و صاحب منصبان به موضوع محیط زیست و عدم پرداخت جدی به معضلاتی که روز به روز در شکل پیچیده تری نمایان می شود.
این در حالیست که مدیریت صحیح محیط زیست یکی از مولفه های مهم حکمرانی مطلوب به شمار می رود. در این خصوص البته از دستگاههای قانون گذاری و نظارتی مانند مجلس شورای اسلامی و قوه قضاییه نیز انتظار می رود هر یک رسالت خویش را ایفا نمایند.
مرکز صلح و محیط زیست به عنوان یک سازمان مردم نهاد مستقل، از نهادها و مسئولین می خواهد نسبت به انجام تکالیف قانونی و برخورد با معضلات محیط زیست اقدام کرده و با به کارگیری فنآوری های نوین، جلب مشارکت مردم و ابزارهای بازدارنده و تشویقی قانونی، مانع از روندهای ناپایدار کنونی شوند.
مرکز صلح و محیط زیست همچنین از اندیشمندان و صاحبنظران، فعالان محیط زیست، رسانه ها، مراکز فرهنگی و آموزشی و نیز آحاد مردم دعوت می کند به ارتقاء سطح دانش و آگاهی خود و دیگران نسبت به وضعیت محیط زیست همت ورزند و سطح مشارکت عمومی را در این زمینه گسترش دهند.
در ابعاد جهانی، مشکلات محیط زیست کماکان یکی از مهم ترین چالش ها به شمار می رود و نمی توان آثار بلند مدت چنین چالش هایی را بر مناسبات سیاسی و اجتماعی دنیا نادیده گرفت.
مرکز صلح و محیط زیست از همین رو، ضمن استقبال از بیداری مردم منطقه و جایگزینی دولت های مردم سالار، مستقل و پاسخگو به جای حکومت های خودکامه، از دولت های منطقه می خواهد در مقابل اراده ملت ها سر تسلیم فرود آورند و مانع از فرسایشی شدن منازعات و گسترش تلفات انسانی و طبیعی شوند. "