دلایل مرگ توله های تازه متولد شده
دلایل مرگ توله های تازه متولد شده
مشاهده شده که بطور میانگین از هر 3 توله، یکی از آنها در 3 هفتۀ اول زندگی میمیرد. در محلهای پرورش و تکثیر سگها گاهی میزان این تلفات، سالانه ممکن است تا 70 درصد از توله های متولد شده را دربرگیرد. در صورتی که پرورش دهندگان در محل پرورش و تکثیر سگها بتوانند میزان تلفات خود را به 10 درصد از کل توله های تازه متولد شده کاهش دهند، نشانه ای از کار و فعالیت آنها در سطح بالا می باشد. علت تلفات اجتناب ناپذیر توله ها عبارتند از:
الف) عوارض زایمانی و مرگ داخل رحم
ب) نواقص شدید مادرزایی
ج) فاکتورهای مرتبط به سگ ماده و مدیریت زایمان
د) عوامل محیطی
سندرم شیر سمی
و) وزن پایین توله
ز) علل عفونی و ویروسی
پس از تولد، تعداد زیادی از توله ها بدون دلیل مشخصی
الف) عوارض زایمانی و مرگ داخل رحم
دوران آبستنی و زایمان سگ، یکی از
حساسترین مراحل زندگی حیوان می باشد. در این زمان صاحبان باید از اطلاعات کامل و جامعی برخوردار باشند تا با شناخت عوارض زایمان از شرایط جسمی و سلامت کامل سگ اطمینان حاصل کنند و بتواند از تلفات احتمالی توله ها جلوگیری به عمل آورند.
1_ آبستنی خارج رحمی
به آبستنی خارج رحمی شود. در زمانی که یک جنین استریل به داخل محوطۀ شکمی وارد شود ممکن است هیچگونه علایمی در سگ آبستن نمایان نشود و یا علایم کمی را نشان دهد. در این حالت جنینها بر اثر غشای
می شود (ترکیب تتراسایکلین، استرپتومایسین و سولفونامیدها)، اما درمان مکررا آنتی بیوتیکی بارضایت چندانی همراه نبوده است.
گاهی اوقات، سقط به طور ثانویه و در اثر
3_ فتق
فتق نافی یا مغابنی در هنگام آبستنی رخ می دهد و بخشی از شاخ رحمی معمولا به داخل آن وارد می شود. در صورتی که بدون درمان این حالت، آبستنی ادامه یابد، اغلب منجر به سختزایی و مرگ جنینها و حتی مرگ سگ ماده می شود. در صورتی که در مرحلۀ اولیۀ آبستنی فتق تشخیص داده شود، بیماری کاهش یافته و سگ آبستن به طور طبیعی زایمان خواهد کرد. در صورتی که فتق در مراحل آخر آبستنی رخ دهد، جنینها را باید با عمل سزارین احیاء کرد. در این حالت به ندرت عمل هیسترکتومی (برداشت رحم) ضرورت می یابد.
4_ متریت
متریت معمولا در سگهای آبستن بصورت حاد بوده و ممکن است در این دوران سبب، ایجاد جنینهای آمفیزماتوز، سختزایی و پس از زایمان باعث له شدگی رحم، جفت ماندگی و سقط جنین شود. سگهای مبتلا، دچار کاهش درجۀ حرارت بدن، کاهش اشتها، اسهال و استفراغ شده و دارای ترشحات خونی و بدبوی ناحیۀ ولوا می باشند. درمان شامل تزریق داخل عضله 5/2 تا 10 واحد اکسی توسین و آنتی بیوتیک درمانی به روش های غیر خوراکی و موضعی و درمانهای حمایتی با محلول نرمال سالین می باشد.
5_ چرخش رحم
چرخش رحم در سگهای آبستن بنظر پدیده ای نادر می باشد که می تواند به علت غلط زدن یا افتادن ناگهانی از محلی مرتفع رخ دهد و باعث شود که شاخهای رحمی به دور محورهای طولی خود بچرخند. چرخش رحمی ممکن است منجر به مومیایی شدن جنینها و یا پارگی رحم شود که خفگی و مرگ جنینها را بهمراه دارد.
تشخیص این عارضه بسیار دشوار است. دردهای زایمانی کامل و طولانی که بدون تولد توله ها می باشد، عدم توانایی در لمس جنین در معاینه از طریق واژن و آزمایشات رادیوگرافی ممکن است در تشخیص چرخش رحم کمک کننده باشند.
برای تصحیح این حالت عمل جراحی توصیه می شود.
6_ جفت ماندگی پس از تولد
در سگهای آبستن، جفت ماندگی نادر بوده و در اغلب موارد، این حالت در نژادهای کوچک (TOY DOG)، خصوصا زمانی که سختزایی با دردهای طولانی زایمان همراه باشد، رخ میدهد. این حالت در زمان زایمان ممکن است موقتی باشد. جفت ماندگی زمانی بوجود می آید که غشای جنینی جنین از دهانۀ رحم خارج شده و مانع از خروج جنین های بعدی و مرگ آنها می شود. در صورتی که جفت ظرف 12 تا 24 ساعت از رحم خارج نشود، ممکن است یک متریت حاد (عفونت رحم) بوقوع بپیوندد. بنابراین ضروری است در اسرع وقت به دامپزشکی مراجعه شود تا دامپزشک به درمان آن بپردازد و یا بمنظوز حفظ جان سگ اقدام به برداشت رحم شود، زیرا به علت نکروز دیوارۀ رحم در ناحیۀ اتصال جفت ممکن است در عرض 4 تا 5 روز باعث مرگ حیوان شود. وجود ترشحات سبز رنگ واژنی بیش از 12 ساعت پس از زایمان معمولا بعنوان نشانه ای از باقی ماندن غشای جنینی شناخته شده است.
تزریق 10 تا 20 واحد اکسی توسین به منظور ایجاد انقباظات رحمی توصیه می شود. معمولا استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف
غیر خوراکی یا داخل رحمی به منظور پیشگیری از سپتمی سمی
(ورود
ميكروب به خون)
تجویز می گردد.
7_ ناهنجاریهای لگنی
یکی از دلایل نادر سختزایی ناهنجاریهای لگنی است و معمولا این عارضه بر اثر مشکلات مادرزایی و بعضی شکستگیها و جابجایها در استخوان لگن سگ ماده ایجاد می شود و سبب می شود قسمت خروجی لگن کوچکتر از حالت طبیعی خود شود و همین عامل در زمان زایمان ایجاد سختزایی در سگ آبستن می کند.
8_ پارگی رحم
پارگی رحم در سگها از عوامل نادر سختزایی بوده که نمونه ای از دلایل آن شامل: جفتگیری ناخواسته و به زور از هم جدا کردن سگهای نر و ماده ، بزرگی و تعداد بالای جنینها، عفونت های شدید رحمی و غیره می باشد. در این موارد، لاپاراتومی سگهای ماده توصیه می شود.
9_ سکون رحمی
یکی از مهمترین دلایل سختزایی ناشی از عوامل مادری است و به علت عدم کفایت انقباضات رحمی در زمان زایمان ایجاد می شود و دارای دو تیپ اولیه و ثانویه می باشد.
در سکون رحمی اولیه، سگ آبستن ضعیف بوده و فشارهای زایمانی در آن مشاهده نمی شود، در این زمان سگ ناآرامی شدید از خود نشان می دهد. این حالت عمدتا در سگهایی که اولین زایمان را تجربه می کنند،دارای اضافه وزن باشند، همچنین آبستنی در سن بالا و یا در سگهایی که دچار بیماریهای سیستمیک و سوء تغدیه می باشند بوقوع می پیوندد.
سکون رحمی ثانویه، مرحلۀ خستگی و ناتوانی سگ آبستن در زمان زایمان می باشد. این حالت ممکن است حتی قبل از تولد اولین جنین و یا در هر مرحله
از زایمان، تا تولد آخرین جنین و یا تنها در حین تولد آخرین جنین نمایان شود.
10_ دلایل جنینی
که شامل عدم تناسب جنین و قطر لگن سگ آبستن می باشد. که این عارضه معمولا در نژادهای کوچک و یا در نژادهایی که سری درشت دارند (بول داگ انگلیسی)
و یک یا دو جنین در هر زایمانشان دیده می شود بوقوع می پیوندد. اندازۀ برگ سر جنین، موقعیت نامناسب قرار گرفتن جنین در رحم، چرخیدن سر و گردن جنین به اطراف، برخی از دلایل جنینی معمول در سختزایی می باشد.
ب) نواقص شدید مادرزایی
ناهنجاریهای مادرزایی به طور میانگین، باعث مرگ 1 تا2 درصد توله های متولد شده می باشد. در نیمۀ اول آبستنی و قبل از شکل گیری اعضای مختلف، خطرات زیادی برای جنین وجود دارد. افزایش ناگهانی در ناهنجاریهای مادرزایی ممکن است منشأ ژنتیکی داشته باشند، مانند: نواقصی در اعضای بدن مانند سر، دست و پا، اندام تناسلی، مقعد و همچنین شکاف کام.
اما باید بیاد داشت که دلایل دیگری نظیر فاکتورهای تغذیه ای، عوامل عفونی، داروها و عوامل شیمیایی و محیطی نیز می توانند در بروز نواقص مادرزایی موثر باشند.
پس از تولد، توله ها باید توسط دامپزشک معاینۀ کامل شوند مخصوصا در قسمت سقف دهان، زیرا هرگونه نقصی در این قسمت می تواند هنگام تولد بطور بالقوه ای کشنده باشد. عامل اولیۀ بیماری هرچه که باشد، تولۀ تازه متولد شده را بزودی در معرض خطر هیپوترمیا (کاهش درجه حرارت بدن)، دهیدراتاسیون (از دست دادن آب بدن) و هیپوگلایسمی (کاهش گلوکز خون) قرار می دهد. در شرایط طبیعی گرمای بدن مادر گرمای کافی را برای توله ها در بستر ایجاد می کند، اما مشکلات کامی سبب غذا نخوردن توله ها و گرسنگی می شود. در این زمان توله ها برای زنده ماندن از چربی های بدنشان تغذیه می کنند و همین عامل باعث خطر کاهش درجۀ حرارت بدن و مرگ توله ها می شود.
همچنین گلیکوژنی که در کبد ذخیره شده به سرعت مورد مصرف قرار می گیرد و تولۀ تازه متولد شده پس از یک روز عدم مصرف غذا در خطر کاهش گلوکز خون قرار می گیرد.
در این زمان اگز توله قادر به خوردن شیر کافی نباشد به مایعات زیادی نیازمند است که از طریق تزریقی به حیوان داده می شود، تا بتواند با دهیدراتاسیون و گرسنگی مقابله کند. ترکیبی که جانشین شیر می شود باید تا حد امکان به ترکیب شیر سگ ماده نزدیک باشد که بهترین جایگزین همان شیرهای خشک سگی است که در پت شاپها به فروش میرسد.
به هر دلیلی که توله ها دچار این عوارض شده باشند، وارد یک سیکل کشنده دهیدراتاسیون و کاهش گلوکز خون می شود. توله های بی حال و کم تحرک می شوند، چون این شرایط جسمی پس از تولد اتفاق می افتد، احتمالا تغذیۀ تکملی سریع توله های بی حال ممکن است منجربه زنده ماندن آنها شود.
تنها درمان موجود، درمان با مایعات و آنتی بیوتیکها می باشد. علاوه بر توله ها سگهای ماده را نیز باید تحت آنتی بیوتیک درمانی قرار داد.
سورفاکتانت ریه (ماده ای است که سطح ثضای ریوی را پوشانده و باعث بازنگه داشتن مجاری و فعالیت ریه ها، پس از تولد می شود) در توله های پژمرده و بی حال، غیر طبیعی می باشد. بنابراین ممکن است بعضی از اختلالات تنفسی در ارتباط با این عامل باشد اما مشخص نشده که آیا عامل اولیه است یا ثانویه می باشد.
باید در ابتدا تنفس توله ها را بصورت فیزیکی تحریک نمود تا به بازشدن ریه های آنها کمک شود. این عمل در جای خود باعث تولید سورفاکتانت خواهد شد. در صورتی که توله ها در هنگام تولد ضعیف باشند، تحریک شیمیایی تنفس ضروری می باشد. در غیر این صورت ممکن است ریه ها به طور کامل باز نشوند و موجب خفگی و مرگ توله ها گردد.
ج) فاکتورهای مرتبط به سگ ماده و مدیریت زایمان
زمان آبستنی در سگهای ماده بطور متوسط 9 هفته یا به عبارت دیگر 59 تا 67 روز (بطور متوسط 63 روز) از هنگام جفتگیری تا زایمان بطول می انجامد.
چند روز قبل از زایمان، سگ ماده از خوردن غذا اجتناب می کند و شروع به ساختن و آماده کردن بستری مناسب برای توله ها می نماید.
سگ بصورت مداوم حالتی سردر گم و هیجان زده دارد و در هنگام زایمان کمی تندخو و زودرنج می شوند و دوست دارد در گوشه ای خلوت و دور از رفت و آمد دوران زایمان را سپری کنند. اگر از محیط امنی برخوردار نباشند ممکن است نوزادان را به دندان گرفته و در جستجوی لانۀ مناسب و برای مخفی کردن آنها از دید افراد توله هارا در محیطی مخفی کند که موجب مرگ توله ها گردد.
دوران سگهای ماده ممکن است دارای رفتاری متفاوت شوند که به علت مراقبت از نوزادان است و زمانی که توله ها به رشد کافی برسند، رفتار سگ مانند گذشته خواهد شد. این تغییر رفتار بیشتر به علت تغییرات هورمونی صورت می گیرد.
بی تجربگی در زایمان (اولین زایمان)، و وابستگی شدید سگ به صاحب،خود می تواند یکی از علل اصلی مرگ توله ها باشد.
چنین سگی در روند زایمان خسته می شود و ممکن است از بستر زایمان بلند شده و در زمان زور زدن به اطراف حرکت کند و یا از فشار آوردن برای تولد توله ها دست نگه میدارد و گاهی اوقات دیده شده که سگ پس از تولد اولین جنین نسبتا گیج و منگ بوده و حتی از تولۀ خود می ترسد، لذا از پاره کردن پرده های جنینی و یا قطع بندناف غفلت می کند و یا به علت ناتوانی قادر به انجام آن نیست.یا نمی تواند به سرعت تک تک توله ها را بلیسد و راه تنفسشان را باز کند و آنها رابه سمت بدنش هدایت کند و گرمای بدن توله ها را بالا ببرد. همچنین ممکن است بعد از زایمان احساس خستگی کرده و کلا لانه را ترک کند.
بارها مشاهده شده بعد از زایمان سگ ماده از شیر دادن تعدادی از توله ها سرباز میزند و یا آنها را از خود دور می کند و حتی آنها را می خورد،که علل این رفتار می تواند ناکافی بودن شیر مادر، عفونتها و تومور ها سینه و ناهنجاریهای سر پستان، کمبود کلسیم و جراحات و کاهش قدرت زنده مانده توله ها به دلیل دشواری زایمان یا عمل سزارین و غیره باشد اما تاحال برای هیچ یک از این فاکتورهای رفتاری علل مشخصی به اثبات نرسیده است.
بعد از زایمان برای یافتن علت مرگ و یا بیماری توله ها، سگ ماده نیز باید در ارتباط با فاکتورهای رفتاری و خلق و خوی مورد معاینه قرار داد که این فاکتورها، توانایی های مادری سگ ماده را در نگهداری از توله ها، تحت تاثیر قرار می دهند.
مرگ توله ها ممکن است تحت تمام سیستم های مدیریتی اتفاق بیفتد، بیاد داشته باشید که نگهداری و مراقبت از توله ها و بستر جدید برای سگ ماده کار طاقت فرسایی است.
د) عوامل محیطی
عوامل محیطی یکی دیگر از علل تلفات جنین های داخل رحم و توله های تازه بدونیا آمده می تواند باشد. که صاحبان در برطرف کردن این عوامل نقش اصلی را ایفا می کنند.
صاحبان باید برای جلوگیری از مرگ توله ها، سگ را در روند زایمان و نگهداری از توله ها یاری کنند، که شامل:
1_تعذیۀ مناسب برای سگ آبستن
2_ ایجاد بستر مناسب برای زایمان سگ.
3_ کمک در زمانی که سگ قادر به زایمان نیست و یا نمی تواند پرده های جنینی و بندناف را قطع کند.
4_ حفظ دمای محیط و دمای بدن توله ها.
5_ معاینات روزانۀ توله ها و تعین وزن آنها.
6_ تغذیۀ توله هایی که دچار محرومیت غذایی شده اند.
7_ محیط زیست سالم
| |
Click this bar to view the full image. |
1_تعذیۀ مناسب برای سگ آبستن
یکی دیگر از دلایل مرگ جنینهای داخل رحم و توله های تازه متولد شده، ضعف جسمانی مادر به علت نداشتن تغذیۀ کافی و سالم می باشد.
در 2 تا 3 روز آخر آبستنی باید به سگ ماده جیرۀ غذایی نسبتا ملین داده شود، تا سگ ماده دچار یبوست در هنگام زایمان نباشد. توصیه می شود که قبل از زایمان میزان جیرۀ غذایی مادر با افزایش وزن بدن، افزایش یابد. در ماه اول آبستنی و پس از تشکیل جنین، جیرۀ غدایی مادر باید 5 درصد افزایش داشته باشد. و در هفتۀ چهارم میزان دریافت غذا به بالای 20 درصد افزایش می یابد و در هفتۀ پنجم و ششم این میزان ممکن است به 60 درصد نیز افزایش یابد. این تغییر ناگهانی جیرۀ غذایی به علت رشد توله ها می باشد و این روند سعودی تا زمان زایمان سگ ادامه پیدا می کند.
با این حال در دو هفتۀ آخر بارداری ممکن است از میزان غذای مصرفی سگ آبستن کاسته شود و علت آن تعداد بالای جنینها و کم شدن فضای داخل شکم می باشد.
در این زمان صاحبان نباید از بی میلی سگ به غذا خوردن نگران شوند، این روند، بازتاب خوبی در جهت نگهداشتن سگ آبستن در شرایط جسمی مناسب، قبل از زایمان می باشد.
بیاد داشته باشید تغذیۀ بیش از حد سگ آبستن سبب بوجود آمدن جنینهای سنگین و درشت و ممکن است در زمان زایمان باعث بروز مشکلات سختزایی گردد.
درصورتی که در زمان آبستنی، سگ از جیرۀ غذایی متعادل و باکیفیت بالای ویتامینی، پروتینی و مواد معدنی، برخوردار شود، هیچ گونه تغذیۀ اضافی و مکملهای غذایی مورد نیاز نخواهد بود.
پس از زایمان، باید میزان نیاز سگ ماده برای تغذیۀ توله ها، نسبت به وزن، نژاد، کمبودهای ویتامینی و مواد معدنی و میزان رشد و تعداد توله ها توسط معاینات دامپزشک تشخیص داده شود.
ممکن است تعدادی از سگهای ماده پس از زایمان (24 تا 48 ساعت) غذای کمی مصرف کنند. مخصوصا اگر تمام جفتهای همراه با جنینها را خورده باشند. پس از این زمان، اشتهای آنها بطور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و در حدود سه هفته بعد از زایمان به اوج خود می رسد. در این دورۀ زمانی باید میزان کافی از کلسیم، فسفر و ویتامین D به جیرۀ غذایی سگ ماده افزوده شود.
در هفتۀ اول شیردهی میزان غذای مادر به 2 برابر افزایش می یابد و بر اساس تعداد توله هایی که توسط مادر شیردهی می شوند، در هفتۀ چهارم تا هفتۀ هفتن این میزان به 3 برابر افزایش می یابد، پس از آن توله ها به سنی میرسند که شروع به گرفتن و خوردن بعضی غذا های جامد می کنند.
در این زمان (دوران شیردهی) صاحبان می توانند بطور روزانه با دراختیار قرار دادن شیر بدون لاکتوز تبخیر شده، آب گوشت ماهیچۀ پخته شده یا جوجۀ پخته شده و آب آشامیدنی تازه میزان شیر سگ را درحد متعادل نگهدارند.
_ ایجاد بستر مناسب برای زایمان
همانطور که قبلا توضیح داده شد، سگ آبستن در هفتۀ آخر زایمان، بسیار حساس و در بعضی موارد رفتاری خشن از خود نشان می دهد. در این زمان سگ ماده در جستجوی مکانی امنی برای زایمان توله ها می گردد. اگر محیطی مناسب برای وضع حمل در اختیار نداشته باشد حیوان دچار سردرگمی می شود و در هر قسمت از منزل که بنظرش دور از رفت و آمد باشد شروع به کندن زمین و آماده کردن لانه می کند. همچنین اگر محیط انتخابی صاحب در معرض برودت هوا و یا رطوبت زیاد، نور ناکافی، تحویۀ نامناسب قرار داشته باشد و یا اگر صاحب در نظافت محیط زایمان تعلل بعمل آورد و یا محیط انتخابی شرایط نظافت کامل را ندتشته باشد، تک تک این عوامل می تواند دلیلی برای مرگ توله ها باشد.
صاحبان باید در انتخاب محیط و ساخت بستر زایمان به جثۀ سگ و تعداد توله ها توجه داشته باشند. جایگاه باید طوری ساخته شود که در زمان شیر دادن، مادر بتواند براحتی از یک پهلو به پهلوی دیگر حرکت کند. برای این منظور می توان از یک جعبۀ چوبی صاف، صیقلی و سخت (بدونه براده های چوب و آری از وجود کک، کنه و دیگر انگلها) استفاده کرد. دیواره های این جعبه باید ارتفاعی در حدود 15 تا 30 سانتیمتر داشته باشد و یکی از دیوارها باید ارتفاعی (حدودا 5/7 سانتیمتر) داشته باشد که سگ به راحتی بتواند از آن وارد و خارج شود، در حالی که توله ها نتوانند تا یک هفتۀ اول این مکان را ترک کنند.
دور تا دور دیوارها، در داخل بستر زایمان باید لبه و حاشیه ای به ارتفاع 5 سانتیمتر ایجاد کرد، تا مادر در زمان خروج و ورود، پای خود را برروی توله ها قرار ندهد و باعث مرگشان نشود.
این محیط را باید 3 هفته قبل از زایمان به سگ آبستن معرفی نمود، برای این منظور بهتر است اسباب بازیها و دیگر لوازم سگ را به آن انتقال داد و در آن تشویقی های مورد علاقۀ حیوان را قرار داد، در این 3 هفته هر گاه که سگ وارد این محیط شد، بهیچ عنوان صاحب نباید درپی سگ برود تا مادر از امنیت آن، مطمعن شود. بهتر است رختخواب سگ برداشته شود تا مادر به محیط جدیدش خو گیرد.
لانۀ سگ باید در اتافی قرار گیرد که دارای تحویۀ مناسب و نور کافی باشد. لانه زایمان نباید در معرض جریان هوا قرار داشته باشد، زیرا تغییر ناگهانی درجه حرارت محیط می تواند سبب تغییر دمای بدن توله ها شود، و چون آنها نمی توانند درجۀ حرارت بدن خود را حفظ کنند با مرگ روبرو می شوند.
بیاد داشته باشید،هرگونه تجهیزات گرم کننده باید دور از برخورد سگ ماده قرارگیرد.
برای مکان زایمان باید کفپوشی در نظر گرفت تا هم سبب گرمای کف محیط شود و هم بتوان به سادگی آلودگی محیط را بعد از زایمان تمیز نمود. در گذشته از ملحفه و یا روزنامه استفاده می شد که هردوی این موارد مناسب نمی باشند. استفاده از ملحفه سبب میشود، توله های تازه متولد در آن مخفی شوند،این عامل می تواند سبب خفه شدن توله و یا دلگ شدنش توسط مادر شود وبرداشتن آن از زیر مادر و توله ها دشوار بوده و رطوبت زیادی را در خود نگهمیدارد که سبب سرد شدن بدن توله ها می شود.
استفاده از روزنامه نیز به علت وجود سرب موجود در جوهر روزنامه و همچنین بوی نامطلوبی که از مرطوب شدن آن بجا می ماند مورد تائید نمی باشد.
بهترین وسیله ای که به منظور بستر زایمان پیشنهاد می شود پدهای آموزش ادرار سگ می باشند، که هم به راحتی قابل تعویض هستند و هم جذب رطوبت بالا داشته و خود سبب گرم شدن محیط می شود و هم به علت حالت آنتی باکتریالی که دارد آسیبی به توله ها وارد نخواهد کرد.
صاحبان باید بیاد داشته باشند که از قرار دادن ظرف آب و غذا در این محیط اجتناب کنند چون بارها دیده شده که توله ها در ظرف آب و غدا افتاده و خفه شده اند.
و) وزن پایین توله ها
توله هایی که با وزن پایین متولد می شوند از نظر فیزیولوژی، نابالغ بوده و در رقابت با توله های بزرگتر برای بدست آوردن غذا ناکام می مانند و ضعیف و ضعیفتر می شوند. همچنین به علت عدم تکامل ریه ها، کبد و کلیه ها انتظار زنده ماندن آنها بسیار پایین می باشد.
توله هایی که با وزن پایین متولد
می شوند نیاز به توجه بیشتری از سمت صاحب دارند. در این زمان صاحبان باید توله های ضعیف را بیشتر زیر سینۀ مادر برای شیر خوردن قرار دهند، زیرا با دریافت شیر کافی و دادن کلستروم به توله های ضعیف می توانند رشد خوبی پیدا کنند.
.
 |
Click this bar to view the full image. |
وزن توله ها طی یک هفتۀ اول تولد در تشخیص سلامت جسمی آنها بسیار موثر است به همین علت باید توله ها هر روز توسط صاحب وزن شوند.توله ها پس از متولد شدن باید بعد از 24 ساعت 10 درصد اضافه وزن پیدا کنند برای این منظور لازم است بعد از زایمان تک تک توله ها وزن شوند. وزن مناسب برای توله ها نسبت به نژاد و جثۀ سگ متفاوت می باشد اما بطور کلی وزن آنها باید در مدت 10 روز دو برابر وزن روز تولد باشد.بیاد داشته
باشید اگر توله ها طی 24 ساعت افزایش وزن نداشته باشند یعنی به میزان کافی از کلستروم (آغوز) مادری برخوردار نشده اند و دچار عارضۀ کمبود وزن می باشند و باید هرچه سریعتر به دامپزشک مراجعه کرد.
|
Click this bar to view the full image. |
کمبود وزن توله ها می تواند به علت تغیۀ نامناسب
سگ ماده، نداشتن شیر کافی، بالا بودن تعداد توله ها، مشکلات مادرزایی، عفونتهای ویروسی و باکتریایی، کمبود مواد معدنی ویتامینی و غیره باشد که علت اصلی آنرا تنها دامپزشک می تواند تشخیص دهد
ز) علل عفونی و ویروسی
معمولا عفونت قبل و بعد از زایمان از مادر و محیط به توله ها منتقل می شود. قبل از تولد از طریق جفت و سرویکس، در زمان زایمان از طریق کانال زایمان و پس از تولد به علت آلودگی پستان در زمان شیر دهی و سگ ماده واکسینه نشده و یا دارای عفونتهای پوستی وغیره است که در اثر تماس با توله ها بیماری را به آنها انتقال می دهد و یا به علت آلودگی محیط زایمان می باشد.
عفونت های باکتریایی در اغلب موارد از طریق ناف انتقال پیدا می کنند. پس از این که سگ ماده جفت را از توله ها جدا نمود، به کار بردن یک آنتی سپتیک برای انتهای بند ناف بریده شده، عمل بسیار مناسبی می باشد.عفونت های ریوی در توله ها بسیار معمول است؛ استرپتوکوک بتا _ همولیتیک، اشرشیا کوکی، استافیلوکوک و گونه های پاستورلا می توانند باعث عفونت در توله های تازه بدنیا آمده باشند.
تصور بر این است که اگر یک سگ ماده، در واژن حامل استرپتوکوک بتا _ همولیتیک باشد، یک ارتباط اجتناب ناپذیر با مرگ توله ها خواهد داشت.
در صورتی که توله ها محروم از کلستروم باشند، احتمال بروز عفونت های عمومی بسیار زیاد است. در زمانی که زایمان بعد از بدنیا آمدن اولین توله بسیار طولانی شود، توله 12 تا 24 ساعت اولیه از شیر مادر محروم می شود.همانطور که قبلا اشاره شد کلستروم حاوی آنتی بادیهایی است که توله ها را در چند هفتۀ اول عمر در برابر بیماریهای عفونی محافظت می کند، و این آنتی بادیها تنها توسط رودۀ توله ها در اولین روزهای زندگس جذب می شود.
اسهال مشکل معمولی است که توله های تازه متولد شده در زمان شیرخوردن از مادر به آن دچار می شوند. هرچند گاهی اوقات تشخیص اسهال با التهاب و رطوبت بی مورد در ناحیۀ پرینه ممکن است بدونه مشاهدۀ نزدیک و تشخیص دامپزشک دشوار باشد.بیاد داشته باشید که مدفوع بسیار رقیق، سبز رنگ و یا همراه با خوب آبه غیر طبیعی بوده و سریعا باید به دامپزشک مراجعه کرد.عفونت های ویروسی یکی از بالا ترین دلایل تلفات در توله های 7 تا 15 روزه می باشد.
در صورتی که سگ ماده در برابر بیماری های دیستمپر سگ، هپاتیت سگ، پاروا ویروس و کرونا ویروس واکسینه شده باشند، آنتی بادیها از طریق کلستروم به توله ها منتقل مس شود و ممکن است دیگر عفونت های ویروسی دلیلی بر مرگ توله ها نباشد.
یکی دیگر از دلایل مرگ توله ها آلودگی آنها قبل و یا بعد از تولد به توکسوکاراکنیس می باشد که علایم مشخصی را نشان نمی دهد، با این حال می توان در 3 تا 4 هفتگی باعث تحریک و یا انسداد شدید روده ها گردد.