- تعريف بيماري :
تب
راجعه كنه اي كه تب بازگرد آندميك هم نام دارد، به دسته اي از عفونتهاي حاد گفته مي شود كه از نظر باليني با حملات متناوب تب و ايجاد توكسمي همراه است كه تدريجا از دامنه آن كاسته مي شود. اين بيماري با حملات مكرر تب به مدت 2 تا 9 روز و در فواصل آن دوره هاي بي تبي 2 تا 4 روز مشخص مي شود . تعداد عودها بين 1 تا 10 بار يا بيشتر است .
2 – همه گيري شناسي :
عامل بيماري انواعي از ميكروارگانيسم اسپيروكتال فنري و پيچي شكل از جنس بورليا مي باشد ، كه در خارج گلبولهاي قرمز در خون يافت مي شود . بورليا ها در خون تازه به روش بررسي زير ميكروسكوپ در زمينه تاريك ( Dark Field ) قابل رويت بوده و به علت داشتن فلاژل متحرك مي باشد .
ناقل بيماري ازكنه هاي خانواده آرگازيده و جنس اورنيتودوروس ميباشد . كه نمف ها ونوزاد وبالغ كنه ها بورليا را از طريق بزاقي (گزش) انتقال مي دهند . كنه ها ترجيحا در آب و هواي گرم و مرطوب زندگي مي كنند و قادر به مهاجرت به نقاط دور دست نمي باشند ، به همين علت بيماري همه گير نمي شود .
در مناطق آندميك انسان مخزن بيماري است ودر اين ميان اطفال بدليل ابتلاء به اشكال شديد بيماري نقش بيشتري دارد عمده ترين مخازن اين بيماري .انواع جوندگان هستند كه بورليا را در طبيعت در سيكل كنه – جونده – كنه حفظ مي كند .
3 – دوره كمون :
از 3 تا 18 روز و معمولا 8 روز است .
4- راه انتقال بيماري :
بيماري مستقيما از انسان به انسان قابل انتقال نيست انتقال به انسان از طريق گزش و خون خواري كنه ها و مايع كوكسال آنها صورت مي گيرد . خونخواري كنه 5 – 20 دقيقه طول مي كشد و پس از آن كنه تا آخر عمر خود آلوده باقي مي ماند و آلودگي را به نسل بعدي خود از طريق تخمدان انتقال ميدهد .
5- علائم بيماري :
علائم باليني پس از طي دوره كمون بطور ناگهاني با تب ، لرز تكان دهنده ، سردرد و خستگي ظاهر مي شود . ساير علائم شامل درد عضلات و مفاصل ، بي اشتهائي ، سرفه خشك و گاهي شبيه سرماخوردگي است و روز به روز به شدت بيماري اضافه مي شود .طول دوره تب داردحدود 3 روز است .
6- روش تشخيص بيماري :
ساده ترين روش تشخيص يبماري تهيه لام خوني و ديدن بورليا در زير ميكروسكوپ با رنگ آميزي گيمسا ميباشد.
7- درمان :
درمان اختصاصي با تتراسايكلين 500 ميليگرم هر 6 ساعت خوراكي يا وريدي بمدت ده روز ( دوز داروها در اطفال زير 12 سال نصف خواهد بود ) . ساير درمانها ، استفاده از اريترومايسين و كلرامفنيكل است . تجويز وبتامين K در مورد خونريزي و زردي مفيد ، ولي هپارين ممنوع است . تجويز استا مينو فن جهت كاهش تب مفيد است .
8- اقدامات پيشگيري كننده :
1 – آموزش بهداشت به مردم به منظور شناساندن علائم ، راههاي انتقال و پيشگيري از بيماري به آنها .
2 – بيماريابي : جهت قطع زنجيره انتقال بيماري و پيداكردن سريع مخازن آلوده و درمان بموقع و كامل آن نقش مهمي در كنترل اين بيماري دارد .
3 – مبارزه با ناقل بيماري :
- در مورد كنه هاي كه به زيستن در اماكن انساني سازش يافته و قسمتي از سير تكاملي خود را در شكاف ديوارها يا چوبها مي گذارنند ، جداسازي محل استراحت با محل نگهداري حيوانات اهلي، نظافت منزل و بنا نمودن اماكن طبق اصول بهداشتي و بكاربردن مصالح ساختماني مناسب ، بهسازي درزها و شكافهاي كه پناهگاه كنه ها هستند كه نقش مهمي در مبارزه با كنه ها دارد .
- در مورد كنه هاي كه در محل نگهداري حيوانات اهلي فعاليت دارند ، جداسازي منازل مسكوني از آغل و محل نگهداري حيوانات و رعايت موازين بهداشتي در ساختمان و اصطبل ها بسيار مفيد است .
- جهت حفاظت فردي در مناطق آلوده استفاده از پشه بند و بكار بردن مواد دور كننده حشرات مي تواند موثر باشد .
- با توجه به اينكه تاريكي ، محل مناسبي براي حمله كنه به انسان جهت خون خوردن است لذا بايستي در محلهاي آلوده حتي المقدور با ايجاد روشنائي كافي در محل استراحت از نزديك شدن كنه هاي اورنيتودوروس جلوگيري گردد