تهران امروز: در حالی‌كه استاندار تهران برای حل مشكل آلودگی هوا دعا می‌كند و معاونش می‌گوید هیچ راهی برای حل معضل آلودگی هوا در پایتخت وجود ندارد برخی كارشناسان تاكید می‌كنند كه همین معضل مهم 30درصد تهرانی‌ها را پرخاشگرتر از همیشه كرده است و شاید همین پرخاشگری هم باعث می‌شود كه شهروندان توی خیابان، تاكسی، معابر و هر جای دیگر كه امكانش باشد یقه همدیگر را می‌گیرند تا كمی خودشان را تخلیه كنند.
انگار مشكلات كلانشهر پایتخت هیچ گاه تمامی ندارد. بعضی‌ها می‌گویند دقیقا از روزی كه ترافیك و آلودگی صوتی و آلودگی هوا به همنشینان دائمی پایتخت تبدیل شده‌اند وضع شهروندانش اینگونه شده است. دعواها و بگو مگوهای چند نفره با هم، بحث راننده تاكسی با مسافر یا راننده اتوبوس با مسافران. بعضی اوقات این بحث و جدل‌ها به حدی بالا می‌گیرد كه چند نفر مجبور به وساطت می‌شوند تا بتوانند دو نفر را از یكدیگر جدا كنند. كارشناسان اجتماعی می‌گویند عوامل متعددی بر بروز پرخاشگری افراد در یك جامعه اثر دارند. به گفته كارشناسان آلودگی هوا و آلودگی صوتی و گرمای هوا از عواملی است كه فرد را مستعد پرخاشگری می‌كند. تهران نیز از این موضوع استثنا نیست. ابر شهر پایتخت كلكسیونی از انواع آلودگی‌های زیست محیطی است كه هیچ دست خیری برای كمك به آن دراز نمی‌شود. به گفته مدیرعامل شركت كنترل كیفیت هوای تهران، موضوع آلودگی هوا در پایتخت به حال خودش رها شده است. دكتر یوسف رشیدی در گفت و گو با تهران امروز با اشاره به آمار آلودگی هوا در سال گذشته، می‌گوید: سال گذشته پایتخت نشینان فقط 14 روز هوای پاك و 247 روز هوای سالم را تجربه كردند. این در حالی است كه 103 روز هوای ناسالم و 3 روز هوای بسیار ناسالم در مركز كنترل كیفیت هوای تهران به ثبت رسیده است. آلودگی صوتی درمناطق مسکونی نزدیک بزرگراهها نیز بین 70 تا 80 دسی بل است. در صورتی‌که استاندارد آلودگی صوتی مناطق مسکونی در روز 55 دسی بل و در شب 45 دسی بل است. به گفته كارشناسان اگر شدت آلودگی‌های صوتی، آلودگی هوا و ترافیک بیش از حد آستانه‌های مجاز باشد موجب عصبانیت، کاهش قدرت شنوایی، افزایش فشار خون، سردرد، خستگی، تندمزاجی، اختلال در مکالمات، کاهش قدرت یادگیری در کودکان، افزایش سقط جنین و کاهش وزن نوزادان هنگام تولد نیز می‌شود اما مدت‌هاست شهروندان تهرانی به زندگی شهرنشینی توام با چاشنی آلودگی‌های صوتی و هوا تن داده‌اند و با آن خو گرفته‌اند.
كاهش آستانه تحمل در اثر گرما
یك روانشناس بالینی با اشاره به این موضوع كه عوامل متعددی بر پرخاشگری افراد اثر می‌گذارد، گفت: زمانی كه میزان آلودگی هوا در شهرها زیاد می‌شود، مقدار اكسیژن رسانی به بدن كم می‌شود در نتیجه میزان انقباض عضلانی فرد بیشتر می‌شود و فرد تنش بیشتری را در این زمان تجربه می‌كند و مستعد برانگیختگی می‌شود. دكتر مهرداد كاظم زاده عطوفی با بیان این نكته كه آلودگی صوتی و گرمای بیش از حد هوا نیز به عنوان عوامل استرس‌زا بر پرخاشگری افراد اثر می‌گذارد، به تهران امروز گفت: هر عاملی كه بتواند میزان تنش در افراد را افزایش دهد باعث بروز پرخاشگری می‌شود و عوامل زندگی در کلانشهرها مانند آلودگی‌های صوتی، فشارهای اقتصادی و مشکلات خانوادگی که در شهرهای کوچک و روستاها به ندرت وجود دارد، قطعا در بروز پرخاشگری موثر هستند و معمولا در زمان گرمای بسیار بخصوص در شهرهای بزرگ که مسئولیت‌های بیشتری به عهده یک فرد است و ترافیک و آلودگی صوتی نیز در حال افزایش است، آستانه تحمل فرد کاهش پیدا می‌کند و سبب عصبانیت می‌شود. وی تصریح كرد: پرخاشگری علل زیادی دارد كه متاثر از تاثیرات تربیتی و كودكی افراد است و یكی از عوامل استرس‌های زیادی است كه در شهرهای بزرگ و ماشینی وجود دارد و به دلیل اینكه افراد نمی‌توانند به صورت همزمان عوامل استرس زا را كنترل كنند، این كار باعث خستگی سیستم عصبی آنها می‌شود و افراد نسبت به عوامل محیطی زودتر واكنش نشان می‌دهند در نتیجه این عامل رفتاری تبدیل به پرخاشگری می‌شود.
پرخاشگری، هدیه آلودگی هوا به شهروندان
یك عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران نیز با اشاره به این نكته كه آلودگی هوا، عوامل استرس زا و آلودگی صوتی می‌تواند آستانه تحمل افراد را پایین بیاورد، به تهران‌امروز گفت: آستانه تحریك پذیری افراد در زمان افزایش آلودگی هوا و آلودگی صوتی كم و میزان تحریك پذیری آنها زیاد می‌شود. دكترعلی اصغر اصغرنژادفرید افزود: آلودگی هوا به طور مشخص می‌تواند منجر به مسمویت مزمن برای افراد شود كه این مسمومیت در حكم یك استرس، آستانه تحمل فرد را پایین می‌آورد و ظرفیت او را برای كنترل پرخاشگری كم می‌كند. با این وجود هر كنترل دیگری كه باید روی رفتار فرد اعمال شود، كمتر اتفاق می‌افتد. وی تاكید كرد: انواع آلودگی‌هایی كه در محیط وجود دارد باعث می‌شوند نوعی مسمومیت مزمن از طریق تنفس یا غذا و.. وارد جریان خون شود و سیستم عصبی را درگیر كند كه این موضوع باعث بروز پرخاشگری در جامعه می‌شود. به گفته این روانشناس، دلیل پرخاشگری به سبب آن است که انسان در موقعیتی قرار می‌گیرد که فکر می‌کند راهکار دیگری جز عصبانیت و پرخاشگری ندارد و هرچه فرد احساس کند موقعیت از کنترلش خارج شده و سخت است که آن را اداره کند، بیشتر عصبانی می‌شود و پرخاشگری می‌کند. این استاد دانشگاه تاكید كرد: گرمای هوا و آلودگی هوا در حكم عوامل استرس زا برای افرد هستند چرا كه باعث تعرق بیش از حد، افزایش غلظت خون و كمبود اكسیژن در افراد می‌شوند. این عوامل اثر تجمیعی و در نتیجه تحریك پذیری روی فرد دارند و باعث پایین آمدن آستانه تحمل فرد و در نتیجه پرخاشگری می‌شوند.
تعدیل منابع استرس زا
دكتر علی برفه‌ای نیز با اشاره به این موضوع كه آلودگی هوا روی تمام افراد چه سالم و چه بیمار اثر منفی دارد، گفت: گذشته از عامل عصبانیت، افراد در شهرهایی كه آلودگی هوای آنها بالاتر از حد استاندارد است پرخاشگر، كم تحمل و زودرنج می‌شوندو به طور مدام از خستگی و بی حوصلگی شكایت دارند. ضمن اینكه این افراد در هنگام رانندگی عجول تر و بد خلق تر هستند و در مورد سلامت جسم و روان خود نیز نگرانی‌هایی را پیدا می‌كنند. این روانشناس تاكید كرد: اثرات آلودگی هوا روی جسم افراد نیز قابل انكار نیست. تنگی نفس و تپش قلب از علائمی است كه روی افراد سالم و بیمار در مواجهه با آلودگی هوا دیده می‌شود. وی با اشاره به این نكته كه شهروندان باید منابع استرس زا را تعدیل كنند، به تهران گفت: شهروندان باید تا جایی كه می‌توانند استرس‌های شغلی یا استر س ناشی از ترافیك را كاهش دهند و در عین حال ساعت استراحت و خواب خود را افزایش داده و بیشتر به فعالیت‌های ورزشی بپردازند. وی به مشكلات بیماران افسرده نیز در این زمینه اشاره كرد و گفت: هنگام آلودگی هوا، دنیا در نظر بیمار افسرده، غبار‌آلودتر و تیره‌وتارتر و قدرت تصمیم‌گیری او ضعیف‌تر می‌شود و احساس می‌كند كه بی‌انرژی، بی‌حوصله و خسته است. این عوامل سبب می‌شوند كه در این بیمار افسردگی شدیدتر شود. در افراد مضطرب نیز نگرانی نسبت به آینده تشدید می‌شود و بعضی علائم جسمی مانند تپش قلب نیز به طور شدیدتری بروز می‌كند. مبتلایان به وسواس هم به احتمال زیاد، نگرانی‌های مضاعفی پیدا خواهند كرد. وی درباره پایداری تاثیرات آلودگی هوا بر جسم و روح انسان گفت: اثرات شیمیایی آلودگی هوا معمولا ماندگار و رسوب آن در ریه‌ها قطعی است و در بلندمدت با ایجاد مشكل در تنفس، بر سلول‌های مغزی نیز ایراد وارد می كند. در زمینه‌های عاطفی نیز، اگر دوره آلودگی شدید هوا طولانی شود؛ اثراتی ماندگار بر احساسات و روان فرد برجای می گذارد. دكتر برفه‌ای تاكید كرد: برای حل مشكلات باید همه دست به دست هم بدهیم و این انگیزه را در افراد ایجاد كنیم تا برای سلامت خودشان كار كنند و هر كس به اندازه توان خودش در روند كاهش آلودگی هوا، كمك كند. برای ایجاد چنین انگیزه‌ای باید همه رسانه‌ها و جراید، مردم را آگاه سازند. علاوه بر مردم، مسئولان هم باید برخورد جدی‌تری با مسئله داشته باشند و در سایر زمان‌هایی كه آلودگی كاهش می‌یابد، آن را به فراموشی نسپارند. كشورهای صنعتی زیادی این مشكل را داشته‌اند و توانسته‌اند مشكل خود را حل كنند. آنها با مدیریت صحیح، عزم همگانی و ایجاد سیاست‌های دقیق با این مسئله كنار آمده‌اند. پس ما هم می‌توانیم همان كارها را انجام بدهیم. حالا كه تمام مسئولان دولتی از گشودن گره كور حل مشكل آلودگی هوای آن ناتوان شده‌اند و دعا كردن را چاره اصلی حل مشكلات می‌دانند، تنها راه برای كاهش استرس در پایتخت و گذران یك زندگی بی دردسر حفظ آرامش و بی توجهی به گرمای هوا و بوق‌های ممتد خودروها و گرد و غبار و آلودگی‌هایی است كه در هوا وجود دارد. زندگی مسالمت آمیز با این مشكلات بهتر از گرفتار شدن در مطب پزشكان و راهروهای بیمارستانها و نتیجه نگرفتن از دوا و درمان است.