برای جفت کردن وتکثیر قناری نر و ماده باید آماده باشندکه از حالت های زیر مشخص میشود.

قناری نر: خواندن محکم و پرحرارت – جست و خیز زیاد – بر روی تیرک تند بال زدن – براقی چشم – چسبیدن به قفس و خواندن محکم و بیرون زدن مقعد .

قناری ماده: جیکهای ممتد ـ بر روی تیرک تند بال زدن ـ اگه کف قفس روزنامه هست پاره کردن و لول کردن روزنامه و بلاخره برآمده شدن مقعد.

قناریها را طوری قرار بدین که اول همدیگه رو نبینن و فقط صدای هم رو بشنوند. بعد از چند روز روبروی هم قرار بدین. وقتی دیدین به هم توجه می کنن و نسبت به هم تحرک نشون می‌دن اونها رو جفت کنین. ودرشب هنگام خاموش کردن چراغ قناری نر را به قفس ماده هدایت کنید. راجع به تغذیه در این موقع لازمه کمی تخم مرغ رنده شده و هویج رو مخلوط کرده و براشون بذارین. تا تقویت شن. مقداری شاهد‌انه هم بد نیست.

موقعی که قناریها رو کنار هم می ذارین با هم نزاع می کنن. این طبیعیه. اما نباید زیاد طول بکشه. اگه دیدین که این نزاع بیشتر از ۵روز طول کشید و ماده یا نر کف قفس می ره و کز می کنه اونها رو از هم جدا کنین. این حالت بیشتر بدین خاطره که هردو قناری یا یکی از اونها هنوز آماده نشده.

در مواقعی هم پیش می یاد که قناریها از هم خوششون نمی یاد .و این حالت در موقعیه که نر یا ماده قبلا جفت رفته و شما اون رو بعد از جفت کردن با قناری دیگه ای حالا می خواین با این قناری جفت کنین. مخصوصا اگه ماده باشه خیلی سخت با نر دیگه ای جفت می ره. مگر اینکه مدتی از نر خودش جداش کنین .تا از فکر و خیال اون نر در بیاد و لااقل بعداز گذشت یک ماه با نر دیگه‌ای جفت کنین.در مواقعی هم پیش می‌یاد که قناری از رنگی خوشش می یاد. وقتی جفتی که کنار اون می‌ندازین اون رنگ دلخواهش نیست نسبت به اون احساس بی‌تفاوتی می‌کند.و ایجاد نزاع و درگیری هم ممکنه بشه در اینصورت باید قناریها را از هم جدا کرد .

همین که دیدین قناری ماده چال رو گود کرده و داره آماده می‌کنه مطمئن شوید که به زودی اولین تخم رو می‌ذاره . چونکه ماده وقتی زمان تخم گذاری اون نزدیک می‌شه شروع به ساخت لانه می‌کنه. نر هم کمک می‌کنه اما کار لانه‌سازی با ماده است. زمانی که ماده در شکمش تخم داره آماده می‌شه مخصوصا یکی دو روز مانده به تخم‌گذاری ماده پشت کمرش برآمده می‌شه. مقعد اون ورم می‌کنه و موقع پریدن از روی تیرک خیلی سنگین حرکت می کنه. مراقب باشین در طول زمانی که قناریها رو جفت کردین و مخصوصا زمانی که ماده در آستانه تخم گذاری قرار گرفته به هیچ وجه اونها رو از محل خودشون تکون ندین. ماده ها اگه از محلی که هستن تکون بخورن به ندرت امکان داره باز روی تخم بخوابن.همچنین محیطی آرام و همراه با آسایش برای اونها ایجاد کنین.

وقتی ماده اولین تخم رو گذاشت از حالت سنگینی اون کاسته می‌شه. شما برای اینکه جوجه ها همه با هم در بیان می‌تونین به آرامی تخم رو از توی چال در بیارین و جاش یه چیزی شبیه تخم بذارین. وقتی آخرین تخم رو گذاشت همه رو یه جا زیر پاش بذارین.جوجه‌ها اگه با فاصله از تخم در بیان چونکه رشد اولیه جوجه‌ها خیلی زیاده جوجه ای که به فاصله سه روز از جوجه قبلی در بیاد احتمال له شدنش زیاده. اگه این مدت بیشتر باشه احتمال هم شدیدتره.

جوجه معمولا بعد از ۱۴ روز از تخم در می‌یاد. وقتی شما در صبح روز چهاردهم مشاهده کردید که ماده خودش رو از روی تخمها کنار می‌کشه و مرتب نوکش رو به سمت داخل چال می‌بره و یا پوست تخم رو کف قفس دیدین باید نوید تولد جوجه‌ها رو بهتون بدم.

* پرنده آماده جهت جفت اندازی و جفت گیری بی تاب است ,قناری نر آواز بلند و طولانی سر میدهد ,جست و خیز زیاد میکند ,هنگام خواندن پا ی میکوبد و یا در حالی که دیواره سیمی قفس را گرفته چنان آواز سر میدهد گویی همه نیروی خود را از طریق پنجه ها به سیمهای قفس برای پاره کردن سیمها وارد میکند .تکه ای کاغذ به دهان میگیرد و با صدای بلند ماده خود را صدا میزند .در این دوران تغذیه پرنده نیز مقداری کاهش مییابد .خواندن بیش از اندازه برای پرنده ای که مخصوصا در نزدیکی او ماده ای نگهداری میشود میتواند باعث تولید نوعی یاس در پرنده نر شود که این امر موجب کم شدن آواز خوانی پرنده میگردد و اصطلاحا گفته میشود که نر از مستی زیاد جمع شده و یا پس رفته است مشخصه دیگر در تشخیص آمادگی و مستی نر تغییر شکل وبر امدگی در مخرج قناری نر می باشد. ماده ها نیز مانند نر ها بی تابی میکنند .جمع کردن تکه های کاغذ نخ و الیاف در جادانی و گوشه و کنار قفس نشانه آمادگی ماده است ,در این دوران گاهی ماده به پرکنی از پرنده دیگر و یاحتی از خود اقدام مینماید ,در جواب خواندن نر سوت میکشد و این سوت کشیدن موجب تحریک بیشتر نر میشود .ماده هایی که آمادگی بیشتری برای جفتگیری دارند با خواندن نرها سینه و شکم خود را به چوب زیر پا نزدیک کرده و سر را بسمت بالا نگه میدارند و آواز جفتگیری سر میدهند .ماده در اثر مستی زیاد حتی بدون نر تخمگذاری مینماید به این نوع تخمها تخم هرز میگویند .علامت ظاهری ماده آماده تغییر شکل ناحیه مخرج پرنده است ,شکم حالت چاقی و پر شدگی پیدا کرده و مخرج به سمت عقب کشیده میشود در این صورت شکم و مخرج فرم دوکی شکل بخود میگیرد.جفتگیری زمانی با موفقیت انجام خواهد شد که هر دو پرنده نر و ماده اولا :آمادگی لازم را داشته باشند ,ثانیا:به یکدیگر علاقه نشان بدهند .چند روز قبل از جفتگیری میتوانید ماده را بتنهایی درون قفس جدید قرار دهید,زمانی که در گوشه و کنار قفس به درست کردن لانه اقدام میکند جای تخمگذاری را دراختیار او قرار دهید .ماده را هر روز با مقدار بسیار کمی تخم مرغ تغذیه نمایید واطراف قفس را بپوشانید ,یک روز بعد از درست کردن لانه ,نر را در قفس دیگرهمراه با مانعی در کنار ماده قرار دهید تا از سوراخهای کوچک تعبیه شده در روی مانع بتواند دزدانه ماده را ببیند .در روز سوم مانع را برداشته و اجازه دهید که جفتها به راحتی یکدیگر را ارزیابی نمایند ,یک روز بعد پرنده نر را به قفس ماده هدایت کنید .حداقل یک هفته و حداکثر ۱۴ روز بعد از جفت اندازی پرنده ماده باید تخمگذاری نماید در غیر اینصورت ماده شما آمادگی لازم را نداشته و یا دارای نقصی است که مانع از تشکیل تخم در تخمدان می شود .به هر ترتیب با شروع تخمگذاری روزانه تخمهای گذاشته شده را برداشته و تخم بدون نطفه به جای آن قرار دهید تا پرنده ماده اولین سری تخمگذاری خود را که معمولا بین ۳ الی ۵ عدد متغییر است به پایان برساند . بهتر است تخمهایی را که از زیر ماده برمیدارید در محلی خنک و درون ظرفی از ماسه نرم نگهداری کنید و روزانه یک تا دو بار آنها را بغلطانید .آخرین روز تمامی تخمهای بدون نطفه را برداشته و تخمهای اصلی را به زیر پرنده برگردانید این عمل شما باعث خواهد شد تا جوجه هایی که در آینده متولد خواهند شد همگی از نظر رشد جسمی هم اندازه باشند.روز سیزدهم یا ماده را آبتنی دهید و یا سالن را آبپاشی نموده و یا از دستگاه بخور جهت افزایش رطوبت استفاده کنید .این کار باعث شکسته شدن پوسته تخم و خروج راحت جوجه از تخم میشود در پایان روز سیزدهم جوجه ها سر از تخم بیرون خواهند آورد .

جوجه های متولد شده بسیار کوچک و ناتوان میباشند,والدین علاوه بر تغذیه سعی در حمایت از جوجه ها دارند در چهار روز اول تولد جوجه ها هیچ گونه مزاحمتی برای والدین ایجاد نکنید و سعی نکنید که جوجه ها را از زیر والدین برداشته و یا قصد کمک به آنها را بنمایید زیرا ممکن است مادر از ترس دستبرد شما به جوجه ها فشار بیاورد و انها را خفه کند ,وجود پوسته خالی تخم در کف قفس نشانه تولد جوجه های جدید است .یک روز قبل از تولد جوجه ها تا روز سوم بعد از تولد ,روزانه مقداری دان نرم جهت جوجه ها کافی میباشد .از روز سوم به بعد علاوه بر دان نرم که خوراک اصلی جوجه ها است میتوانید روزانه از مقداری سبزی تازه و دانه های تقویتی استفاده نمایید . جدا سازی جوجه ها از والدین ۳۵ روز به طول می انجامد .برای بیرون آمدن و جداسازی آنها از والدین عجله به خرج ندهید ,جوجه ها بر حسب نوع تغذیه و نژاد از هفدهمین روز تا بیست و دومین روز تولد از لانه خارج شده وبرای تغذیه و شناسایی محیط اطراف به دنبال والدین به راه میافتند .معمولا با خروج جوجه ها از لانه تخمگذاری قناری مادر مجددا سری دوم تخمگذاری را آغاز میکند به همین دلیل قبل از شروع سری دوم تخمگذاری مواد لازم جهت لانه سازی مجدد را در اختیار پرنده قرار دهید تا از پرکنی جوجه ها توسط والدین جلوگیری شود ضمنا مراقب باشید با دستکاری زیاد باعث وحشت و خروج زودتر از معمول جوجه ها از لانه نگردید .که در این صورت احتمال صدمه رسیدن به جوجه ها و عقب افتادگی آنها از رشد را تجربه خواهید کرد .در صورت لزوم جوجه ها را از ۲۸ الی ۳۵ روزگی از والدین جدا نموده و تغذیه نمایید .توجه فرمایید که چند روز قبل از تولد جوجه های سری دوم میبایست جوجه های سری اول را جدا کرده باشید ,پس تاریخ سری دوم تخمگذاری را حتما یادداشت نمایید .جوجه های سری اول را میتوان همراه پرنده نر جدا کرده و در قفس دیگری در کنار قفس مادر نگهداری نمود تا در تغذیه جوجه ها مشکلی ایجاد نگردد.بعد از ۳۵ روزگی دیگر نیازی به بودن پرنده نر در کنار جوجه نمی باشد. آنها را آرام آرام به خوردن دانه ها و سبزیجات عادت دهید ,به هر ترتیب جوجه های جوان باید تا شروع پرریزی اول که از ۶۰ روزگی اغاز میگردد به تغذیه با دان اصلی (تخم کتان – ارزن و تخم شلغم) عادت پیدا کرده باشند.

* ساعات اولیه تولد جوجه های قناری بخصوص سه روز اول از دقایق حیاتی محسوب می شوند. چون جوجه ها معمولا در روز چهاردهم از تخم در می آیند ، عصر روز سیزدهم با کمی غذای تخم مرغی یا همطراز آن قناری ماده تغذیه شود تا برای غذا دادن به جوجه ها آمادگی لازم را داشته باشد .

در سه روز اول مصرف غذای نرم ( تخم مرغی ) کمتر میباشد و برای نژادهای سنگین در حد یک قاشق مرباخوری برای هر جوجه قناری کفایت دارد . و پس از گذشت سه روز مصرف غذای نرم برای هرجوجه قناری از نژاد سنگین در حد یک جای تخم مرغی خواهد بود . برای نزاد های سبک مصرف غذای نرم قدری کمتر از این خواهد بود .

چنانچه مشاهده شد که ماده قناری در تغذیه جوجه ها کوتاهی می کند باید او را بوسیله تغذیه با برگ نازک کاهو و همچنین ایجاد فرصت برای آبتنی تحریک و تشویق نمود.

دانه اصلی قناری شامل تخم کتان و ارزن و تخم شلغم بهمراه هفت تخم در طول دوران رشد جوجه ها در اختیار قرار گیرد . از روز سوم میتوان به جیره غذایی قناری شاهدانه خرد شده اضافه کرد اما قبل از آنکه جوجه ها لانه را ترک کنند و ماده قناری شروع به ساختن لانه ی جدید نماید ، باید قطع شود.شاهدانه پوست شکسته یکی از غذاهای مورد علاقه قناریها است. شاهدانه بر رشد بدنی و چاقی جوجه ها موثر است. البته باید از مرغوب بودن دانه ها اطمینان حاصل کرد.

غذای تخم مرغی باید تازه به تازه به قناری داده شود. بهتر است روزی سه مرتبه عوض شود تا از تولید باسیل کنه قناری در غذای تخم مرغی و ظرف آن جلوگیری شود.

برای تغذیه جوجه ها و همچنین قناری تکه های سیب و همچنین هویج رنده شده غذای مکمل مناسبی میباشد

موقعی که جوجه قناریها تازه از تخم درآمده اند همواره باید به آنها توجه داشت. بسیار اتفاق می افتد که جوجه ای از لانه به کف قفس می افتد . در این مواقع باید سریعا آن را در میان دستان خود قرار داده و با نفس گرم به آن بدمید تا بدنش گرم شده و سپس آن را در لانه قرار دهید. در صورت مردن جوجه در لانه قبل از فاسد شدن ،‌ آن را از لانه خارج سازید.

وقتی که پر و شاهپر جوجه ها نمایان می شود ممکن است قناری ماده پرهای جوجه ها را بکند. این عمل به واسطه دو عامل اتفاق می افتد یکی بیماری و دیگری تهیه لانه جدید برای تخم گذاری مجدد می باشد.بیماری قناری در این موقع بیشتر به خاطر پیدایش کنه قناری می باشد و برای رفع آن باید از داروی مخصوص استفاده شده و قناری و جوجه های آن را به قفس تمیز دیگری منتقل نمود. چنانچه علت پرکندن ماده قناری برای ساختن لانه ی جدید باشد در اینجا دو وضع پیش می آید. در صورتی که جوجه ها به حد کفایت رشد کرده باشند و بتوان آنها را از ماده قناری جدا نمود باید آنها را به یک قفس دیگر منتقل نمود. اگر جوجه ها به حد کفایت بزرگ نشده اند در این صورت باید برای آنها لانه تازه درست کرد و در لانه نیز پنبه و یا چیزهایی مشابه قرار داد تا قناری ماده را سرگرم کرده و از کندن پرها باز دارد. در این هنگام در صورتی که قناری نر از قناری ماده جدا می باشد باید آن را به قفس بازگرداند. به جوجه های جدا شده از مادر ، باید تا پایان هفته ششم غذای نرم تخم مرغی یا همطراز آن داده شود. تازه بودن غذا بسیار مهم است.

در صورتیکه قناری ماده تا قبل از رشد کامل جوجه ها تخم گذاری نماید می توانید جوجه ها را بهمراه قناری نر در قفس مجزا و در نزدیکی قفس قناری ماده نگهداری نمایید . تا مدت ده روز بعد از تولد جوجه های سری دوم نیاز به حضور قناری نر در کنار قناری ماده برای پرورش جوجه های سری دوم وجود ندارد .بدیهی است جوجه های سری اول در این مدت به حد کامل رشد رسیده اند و بصورت مستقل با دانه اصلی – دانه های کوبیده یا آسیاب شده – غذای تخم مرغی یا همطراز آن و مخلوط هفت تخم تغذیه خواهند نمود . جدا نمودن قناری نر و ماده در این دوران موجب میشود که قناری نر با آوازخوانی جوجه ها را تحت تعلیم آواز قرار دهد .

تغذیه قناری ماده جداشده از قناری نر و جوجه ها که مشغول نگهداری تخم های جدید میباشد صرفا دانه اصلی و عمدتا تخم کتان میباشد . بدیهی است در طول هفته یک نوبت و به میزان یک قاشق چایخوری غذای نرم تخم مرغی یا همطراز آن فاقد ایراد است البته می توانید به جای استفاده از غذای تخم مرغی از مقدار بسیار کم سیب یا هویج رنده شده استفاده نمایید . با توجه به اینکه مدت زمان پرورش جوجه های سری اول یا دوم و شاید هم سری سوم طولانی میباشد و در این دوران غذای تخم مرغی یا همطراز آن همواره در دسترس میباشد لذا دوران تخم گذاری مجدد فرصت مناسبی برای تغییر جیره غذایی قناری ماده خواهد بود . در این خصوص به وضعیت قناری نر نیز در صورتیکه تعداد دفعات جوجه کشی افزایش یابد توجه خاص مبذول دارید .چنانچه امکان دارد برای مدت دو یا سه روز قبل از اینکه قناری ماده و جوجه های سری دوم ( و شاید سری سوم ) را به قفس قناری نر بازگردانید جوجه های سری قبل را از قناری نر جدا نمایید و جیره غذایی قناری نر را در فرصت بدست آمده صرفا دانه اصلی ( عمدتا تخم کتان ) تعیین نمایید .

هوای تازه ، ورزش و نور آفتاب از عوامل مهم برای تقویت ورشد جوجه قناریها می باشند. در دوران تولک قراردادن جوجه های قناری در قفس بزرگ ( جوجه پران ) نتایج مطلوبی دارد . دوران تولک قناری های جوان و سالم بین ۸ تا ۱۲ هفتگی آنها آغاز می شود. دوران تولک جوجه های قوی زودتر خاتمه خواهد یافت . در دوران تولک جوجه قناری لازم است نسبت به تغذیه جوجه ها توجه ویژه مبذول دارید و آنها را با غذای مقوی تغذیه نمایید . تا قبل از خاتمه دوران تولک جوجه قناری مصرف سبزیجات توصیه نمیگردد.

لازم است تا هنگامی که جوجه ها بتوانند مستقلا و بدون کمک والدین تغذیه نمایند . روشنایی محل نگهداری بیشتر از حد عادی باشد ( تا ساعت ۱۱ شب ) . در این صورت احتمال اینکه با تغذیه مناسب جوجه ها از پدر ومادر خود درشت تر شوند وجود دارد .

تعویض لانه که آلوده به فضله جوجه ها شده است موجب بهبود وضعت بهداشتی خواهد شد لذا در طول دوران رشد جوجه ها یک یا دو بار اقدام به تعویض لانه نمایید . حتی الامکان برای جوجه کشی از قفس های بزرگ استفاده نمایید . رعایت نظافت و اصول بهداشتی بخصوص نطافت قفس جوجه کشی در طول دوران جوجه کشی باعث پیشگیری از بیماریها خواهد بود.

* معمولا در این زمان قناری ماده رو به قفس نر راهنمایی می کنن . اما به نظر می رسه که اگه نر رو وارد قفس ماده کنین بهتره . مدتی که طول می کشه تا اولین تخم گذاشته بشه بستگی به شدت آمادگی نر و ماده داره.اونچه که مهمه اینه که از همون اول چال نذارین. این خیلی مهمه. چون اگه زود چال رو بذارین ماده می ره می خوابه و اگه خیلی آماده باشه از روی مستی تخم می ذاره واونوقت نطفه نمی گیره. علاوه بر اینکه از ابتدا که شروع به ساختن لونه می کنه تا زمان تخم گذاری چند بار چال رو می سازه و خراب می کنه . اونوقت موقعی که تخم می ذاره مشاهده می کنین که می ره تخمشو کنار چال می ذاره یا حتی می ره جای دیگه از قفس خارج چال می ذاره. این بدین خاطره که قناری موقعی که زمان تخم گذاریش نزدیک می شه شروع به درست کردن لونه می کنه. پس باید بدونین که قناری کی جفت رفته تا زمان تخمینی تخم گذاشتنش رو حدس بزنین. سه روز قبل از اینکه تخم بذاره چال رو براش بذارین تا بره و لونه خودش رو بسازه. ماده زمانی که می خواد تخم بذاره پشتش ورم می کنه و حالت اون عوض می شه سنگین حرکت می کنه و فضله اون آبکی می شه. در این زمان دادن مقداری برگ کاهو برای راحت گذاشتن تخم مفیده. وقتی اولین تخم رو گذاشت اون رو بردارین و جاش چیزی مثه تخم بذارین. (این کار رو به آرامی و بدون ایجاد وحشت انجام دهید) و همین طور تا آخرین تخم همین کار رو بکنین .وقتی تخم آخر رو گذاشت همه تخمها رو یه جا بذارین زیر پای قناری تا اینکه جوجه ها با هم در بیان.

* البته این رو هم بگم که جفت کردن قناری فوت و فن‌هایی داره که اگه کسی درست رعایت نکنه ممکنه نتیجه نگیره. کار سختی نیست . باید اصولی رو رعایت کنه.زمان جفت زدن اونها زمانیه که نر و ماده کاملا آماده باشن.

آمادگی نر به: خوندن مستانه، رقصیدن روی تیرک، بال بال زدن شدید، وپس برآمده.

آمادگی ماده به: بال بال زدن شدید، پس مخلوطی شکل، جمع کردن روزنامه و هر چیزی که نشون از این باشه که می‌خواد چال درست کنه.

۱- تا کاملا هردو آماده نشدن جفت نکنه.همین که می بینی از پرریزی در اومده و داره می خونه جفت نکن. بذار مدتی بگذره تا خوب مست بشه.

۲- چال رو زود نذاره. بعد اینکه جفت رفتن یا دید که ماده سنگین شده و پشت کمرش برآمده چال بذاره . اگه تشخیص این مورد براش سخته زمان جفت انداختن رو به خاطر بسپاره و بعد یک هفته چال رو بذاره.

۳- هر دو سالم و کاملا شاداب باشن.

۴- هرچه به فصل بهار نزدیکتر باشه بهتره.

۵ - قفس نه خیلی بزرگ باشه و نه خیلی کوچک.

۶ -محل قفس جایی آروم باشه وجابجا نشه.

۷ -بطور کلی ماده آماده برحسب میزان آمادگی ۷ تا ۱۵ روزبعد از جفت اتدازی اقدام به تخم گذاری میکنددرصورتیکه تخمگذاری بیش از این طول بکشد یا ماده آمادگی کامل را ندارد و یا مشکلی در دستگاه تولید مثلی پرنده وجوددارد چنین ماده هایی را باید بمدت دوهفته تنها در قفس دیگری نگهداری نموده ویکروز درمیان با مقدار بسیار کمی تخم مرغ تغذیه نمایید ومجددا جفت اندازی کنید.