خودش هم می‌داند كه این وزن زیاد دلیلی برای ایجاد این مشكلات است، اما هركسی چیزی می‌گوید؛ از قرص‌های لاغركننده گرفته تا پیاده‌روی و دویدن، ولی هنوز پاسخی برای این سوالات پیدا نكرده است كه آیا زانو دردش علاجی دارد یا نه؟ آیا كاهش وزن برای بهبود زانو درد موثر است؟
با توجه به این‌كه زانو درد مشكل بسیاری از افراد جامعه است و به علل مختلفی نیز ایجاد می‌شود، بهتر است نسبت به عوامل موثر در تشدید درد آگاه باشیم تا با اقدامات موثر، وضعیت را بهبود بخشیم.
دكتر مسعود مهدوی، فوق‌تخصص روماتولوژی درباره دردهای زانو و روش‌های پیشگیری از آن توضیح می‌دهد: دردهایی كه در ناحیه زانو احساس می‌شود یا مربوط به مفصل و ناشی از اختلالات و مشكلات داخل مفصل است یا دردهای مربوط به بافت‌های نرم اطراف مفصل.
به گفته وی، بیماری كه با درد زانو روبه‌روست، باید به پزشك مراجعه كند تا پس از معاینات مشخص شود كه درد و مشكل او مربوط به خود مفصل است یا بافت‌های اطراف آن.
آرتروز زانو، شایع‌ترین علت درد
دكتر مهدوی با بیان این‌كه آتروز، شایع‌ترین علت درد مفصلی به‌ویژه میان افراد مسن است، می‌گوید: آرتروز زانو مشكلی شایع است كه اغلب مردم از آن به عنوان درد زانو یاد می‌كنند. بروز آرتروز میان خانم‌ها شایع‌تر است و افراد مسن را بیشتر درگیر می‌كند؛ به طوری كه افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
به گفته وی، آرتروز زانو همراه با تورم، گاهی با درد یا خشكی مفصل نمایان می‌شود.
دكتر مهدوی می‌افزاید: آرتروز به زبان ساده به معنای ساییدگی غضروف مفصل است كه به علل مختلفی ایجاد می‌شود؛ تا كنون علت اصلی بیماری شناخته نشده، اما عوامل مستعدكننده بیماری مشخص است.
به گفته این فوق تخصص روماتولوژی، سن، وزن و جنسیت از جمله عوامل موثر در بروز آرتروز است؛ به طوری كه با افزایش سن و وزن احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری نیز بیشتر می‌شود. همچنین همان‌طور كه گفته شد، بیماری میان خانم‌ها نیز شیوع بیشتری دارد.
وی می‌افزاید: بیماری‌هایی مانند دیابت یا مشكلاتی كه زمینه‌ساز ابتلا به آرتروز است و ضربات مكرری كه طی سال‌ها به زانو یا مفصل وارد می‌شود نیز می‌تواند موجب بروز آرتروز شود. به عنوان مثال افرادی كه به دلیل نوع شغل‌شان، بیشتر از مفاصل و زانوها استفاده می‌كنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
توصیه‌هایی برای بهبود درد
اگر بیمار با درد و مشكلات ناحیه زانو روبه‌رو باشد، حتما در پی یافتن راهی برای كاهش این عوارض خواهد بود، اما به چه شیوه‌هایی می‌توان درد و ناراحتی زانوها را كاهش داد؟
دكتر مهدوی با بیان این‌كه درد یكی از مهم‌ترین علائم بیماری است، توضیح می‌دهد: وقتی نشانه‌ها بروز می‌كند، بیمار به پزشك مراجعه كرده و از او می‌خواهد به شیوه‌ای دردش را كاهش دهد، ولی باید بدانید كاهش درد به ضرر بیمار است چون در صورتی كه درد از بین برود، بیمار متوجه شرایط نیست و فشار بیشتری به زانو و مفصل وارد می‌كند. غافل از این‌كه این فشار باعث افزایش آسیب‌دیدگی مفصل می‌شود.
وی برای بهبود درد و كاهش علائم بیماری توصیه می‌كند: اولین اقدام برای بهبود، كاهش وزن است. همچنین باید حركاتی را كه موجب ایجاد فشار بر مفصل می‌شود، كمتر انجام دهید؛ به عنوان مثال كمتر از پله‌ها بالا و پایین بروید، كمتر پیاده‌روی كنید و بلندكردن اجسام سنگین را نیز كاهش دهید. همچنین باید به جای استفاده از توالت معمولی از توالت فرنگی استفاده كنید. تقویت عضلات اطراف مفصل نیز می‌تواند برای كاهش فشار وارد بر مفصل موثر باشد.
دكتر مهدوی با تاكید بر اهمیت كاهش وزن می‌گوید: ثابت شده است كه به ازای هر یك كیلوگرم كاهش وزن، حدود 10 برابر فشار وارد بر مفصل كاسته می‌شود. استفاده از مسكن‌ها و داروهای كاهش دهنده درد نیز فقط در مواردی توصیه می‌شود كه درد بیمار به صورت ناگهانی، همراه با تجمع مایع در مفصل و به صورت یك واكنش التهابی ایجاد شده باشد. در غیر این صورت استفاده از این نوع داروها اصلا توصیه نمی‌شود.
زانو درد پیر و جوان نمی‌شناسد
دكتر مهدوی درباره زانو دردهایی كه برای جوانان ایجاد می‌شود، می‌گوید: درد مفصل زانو میان جوانان ممكن است به علل متفاوت دیگری ایجاد شود؛ از جمله این مسائل می‌توان به دردی كه مربوط به كشكک زانوست اشاره كرد یا آسیب‌هایی كه طی ورزش‌ها اتفاق می‌افتد.
وی می‌افزاید: ورزش‌ها باید در حدی باشد كه از آسیب دیدن فرد جلوگیری كند و علاوه بر این نكات ایمنی هنگام ورزش نیز رعایت شود. همچنین گرم‌كردن و كسب آمادگی جسمانی لازم قبل از انجام ورزش نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
به گفته این فوق تخصص روماتولوژی، مهم‌ترین نكته برای جلوگیری از آسیب مفصلی میان جوانان نیز كاهش وزن است و هرگونه افزایش وزن به مفصل فشار وارد می‌كند.
وی با اشاره به افرادی كه برای كاهش وزن پیاده‌روی می‌كنند، توضیح می‌دهد: توصیه می‌شود در شرایطی پیاده‌روی كنید كه ابتدا با استفاده از یك رژیم غذایی مناسب حداقل چند كیلوگرم وزن‌تان كاهش یافته باشد؛ البته این پیاده‌روی هم باید در شرایط و مكان مناسب و با استفاده از كفش ورزشی انجام شود. بنابراین پیاده‌روی برای شروع برنامه كاهش وزن اشتباه است و باعث آسیب‌دیدن مفصل و ایجاد دردهای مفصلی می‌شود.
دكتر مهدوی درباره شیوه‌های صحیح نشستن و راه رفتن برای كاهش درد زانو توضیح می‌دهد: از كفش‌های پاشنه بلند نباید استفاده كنید. همچنین برای پیاده‌روی نیز باید مكانی مناسب انتخاب كنید؛ سطحی كه شیب نداشته و شن، ریگ و خاك نیز روی آن نباشد. چهارزانو نشستن، چمباتمه زدن و نشستن روی زمین نیز آسیب بیشتری به مفاصل وارد می‌كند و به همین دلیل بهتر است همیشه روی مبل یا صندلی بنشینید.
به گفته دكتر مهدوی، شناسایی و تشخیص علت اصلی درد زانو وظیفه پزشك است و به همین دلیل توصیه می‌شود حتما در صورت روبه‌رو شدن با هرگونه علامت و دردی ابتدا به پزشك متخصص مراجعه و توصیه‌های وی را نیز رعایت كنید البته همیشه این نكته را در نظر داشته باشید كه پیشگیری بهتر از درمان است و از سنین جوانی باید به فكر محافظت از زانوها باشید.