طبیعت - گسلهای گرمابی بستر اقیانوس مانند یک جکوزی بسیار بزرگ، گاز دیاکسیدکربن را به درون آب تزریق میکنند و با تغییر شرایط محیطی و اسیدی کردن آب، زیستبومهای آبی اطرافشان را از بین میبرند.
محبوبه عمیدی: محققانی که روی گسلهای گرمابی اعماق اقیانوسها مطالعه میکنند، میگویند این گسلها با اسیدی کردن محیط اطرافشان تنوع زیستی منطقه را تحتالشعاع قرار داده و باعث مرگ مرجانها و سختپوستان ساکن اعماق اقیانوس میشوند. از سوی دیگر افزایش دیاکسیدکربن جو میتواند با اثر گلخانهای و گرمتر کردن زمین به این روند انقراض گونههای آبزی دامن بزند.
جیسون هال اسپنسر، پژوهشگر دانشگاه پلیموت که روی گسلهای گرمابی اعماق اقیانوس تحقیق میکند، در گزارشی که به تازگی در انجمن پیشبرد علوم آمریکا ارائه کرده، گفته است: «در حال بررسی آتشفشانهای زیر آب با گسلهای گرمابی بسیاری مواجه شدم که حبابهای دیاکسیدکربن را مانند جکوزی به محیط اطراف خود وارد میکنند. با مطالعه مناطق اطراف آنها میتوانستم گونههای در معرض خطر و گونههایی را که برای زنده ماندن تلاش میکنند، شناسایی کنم».
به گزارش بی.بی.سی، دکتر اسپنسر احتمال میدهد تا پایان قرن جاری 30درصد از تنوع زیستی اقیانوسها از بین برود. او گسلهای گرمابی اعماق اقیانوس را مانند ماشین زمان توصیف میکند و میگوید: «هر چقدر به آنها نزدیکتر شویم، pH آب (معیار از اسیدی یا قلیایی بودن آب) کمتر شده و حیات در بستر اقیانوس بیشتر از بین رفته است. آنها مثل ماشین زمان میمانند و به ما نشان میدهند تا چند دهه آینده چه گونههایی از بین خواهند رفت. در نزدیکترین نقطه به این گسلها با حیات اقیانوسی در پایان قرن بیستویکم مواجه خواهیم شد. در آنجا تنها سختپوستان با پوسته آهکی نیستند که دارند از بین میروند بلکه گونههای نرمتن بسیاری هم دیگر توانایی ادامه حیات را ندارند. گاز دیاکسیدکربن محرک تنشزایی است. بخشی از آبزیان میتوانند با افزایش میزان آن تطابق پیدا کنند و تعداد بسیاری هم نمیتوانند. اگر با همین روند پیش برویم تا پایان این قرن 30درصد تنوع زیستی اقیانوسها را از دست خواهیم داد».
گزارشی که اسپنسر از مطالعه گسلهای گرمابی در آبهای قاره اروپا، مناطقی از کالیفرنیا و پاپائو در گینه نو منتشر کرده، نشان میدهد تخریب زیستی در تمامی این مناطق با روندی مشابه ادامه دارد. او میگوید: «گاهی در نگاه اول به نظر میرسد که بعضی از گونهها با این شرایط بسیار خوب کنار آمدهاند و سریعتر از قبل رشد میکنند، اما واقعیت اینست که آنها دارند مانند انسانی که در ارتفاعات برای نفس کشیدن تقلا میکند، برای ادامه زندگی در شرایط دشوار میجنگند. همین گونهها در تابستان با گرم شدن هوا توان مقاومت را از دست خواهند داد و میمیرند. این مسئله بسیار نگرانکننده است، چون افزایش دیاکسیدکربن از یک طرف اسیدیته اقیانوسها را افزایش میدهد و از سوی دیگر زمین را گرم و گرمتر میکند».
در حال حاضر اقیانوسهای روی زمین بین یکسوم تا نیمی از دیاکسیدکربن تولید شده توسط انسان را که عمدتا حاصل سوزاندن سوختهای فسیلی طی 200 سال گذشته است، جذب میکنند. این میزان جذب دیاکسیدکربن باعث کاهش pH آب آنها به میزان 0.1 واحد در pH تعریف شده از 0 تا 14 شده و اگر افزایش میزان این گاز مطابق پیشبینیهای کنونی پیش برود تا سال 2100، pH در همین مقیاس0.4 واحد دیگر کم خواهد شد.
دکتر ریچارد فیلی از مؤسسه ملی جوی و اقیانوسی ایالات متحده میگوید: «این تغییرات در برابر روند طبیعی که باید اقیانوسها دنبال کنند، بسیارسریع اتفاق میافتد. 10هزار سال طول کشید تا اتفاق مشابهی در 55میلیون سال پیش رخ دهد و با این حال 125هزار سال پس از آن، اقیانوس ها توانستند این تخریب را جبران کنند؛ این زمان برای آبزیان چیزی بین 2 تا 10میلیون سال به طول انجامید. حالا چطور؟ ما برای جبران خسارتی که سالهاست آغاز شده و طی 100 تا 200 سال آینده هم به زیستبوم اقیانوسها وارد خواهد شد به دهها هزار شاید میلیونها سال زمان نیاز خواهیم داشت».