صفحه نخست » جزییات-خبر » جوندگان

به گزارش روابط عمومی بهزیستی خراسان‌رضوی، دکتر «نرگس ژیان‌عابد» افزود: بر اساس یافته‌های دانشمندان رشته‌ی ژنتیک، ژن‌ها عامل حفظ اطلاعات مربوط به بسیاری از بیماری‌ها هستند و می‌توانند این اطلاعات را از والدین به فرزندان منتقل کنند. 
 وی ازدواج‌های فامیلی را از علل گسترش معلولیت در کشور به‌‌ویژه در میان گروه‌هایی دانست که آگاهی‌های کافی ندارند و گفت: تا زمانی‎که ازدواج‌های فامیلی از طریق قوانین یا روش‌های پیشگیرانه محدود نشود، میزان معلولیت‌های ناشی از این ازدواج‌ها هم‌چنان بر جامعه هزینه تحمیل می‌کند. 
 این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی خاطرنشان کرد: برخی تصور می‌کنند که ازدواج دخترخاله با پسرخاله و یا دختردایی با پسرعمه از ازدواج دختر عمو و پسر عمو خطر کمتری دارد در حالی‌که این باور غلطی است. 
 ژیان‌عابد در خصوص میزان خطر این نوع ازدواج‌ها اظهار کرد: به لحاظ میزان خطر بروز معلولیت یا بیماری‌های ژنتیک، چهار گروه دخترعمو و پسرعمو، دختردایی و پسرعمه، دختر خاله و پسرخاله و دخترعمه و پسردایی، هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و همه‌ی این ازدواج‌ها به یک میزان، در بروز معلولیت یا بیماری‌های ژنتیک فرزندان خطرآفرین هستند. 
 وی ادامه داد: تنها با بررسی سابقه ژنتیکی و آزمایش‌های دقیق دو فرد ازدواج‌کننده می‌توان از میزان خطر بروز بیماری‌های ژنتیک یا معلولیت در فرزندان تا حدودی اطمینان حاصل کرد و بدون آزمایش و بررسی ژن‌ها نمی‌توان نظر محتملی در این‌باره ارائه کرد. 
 این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی با بیان این‌که برخی زنان باردار از مشاور ژنتیک، نظر قطعی در خصوص سلامت یا عدم سلامت فرزندشان می‌خواهند، گفت: با هیچ‌ روش‌ متداول امروز در دنیای پزشکی نمی‌توان به طور قطع از بروز یا عدم بروز بیماری‌های ژنتیک در فرزندان، سخن گفت و تنها خداوند است که از این علم آگاهی دارد. 
 ژیان‌عابد با اشاره به جوان بودن علم ژنتیک افزود: با وجود پیشرفت‌های شگفت‌انگیز این دانش در سال‌های اخیر، ما هنوز علت جهش یا تغییرات ناگهانی داخل ژن‌ها که سبب ناهماهنگی یا تغییرات ناخواسته در زندگی افراد می‌شود را نمی‌دانیم و هنوز فاصله‌ی زیادی تا کشف حقایق ژن‌ها داریم. 
 وی ادامه داد: ژن‌ها موجودات بسیار کوچک و هزاران بار از مولکول‌ها کوچک‌تر هستند به‌طوری که میلیاردها عدد از آنها تنها چند میلی‌متر طول دارند اما با وجود این کوچکی، آنها حاوی اطلاعات بسیار مهمی هستند که بر زندگی افراد تاثیرگذار است. 
 این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی گفت: این موجودات کوچک خودشان از اجزای کوچک‌تری تشکیل شدند که به شکل زنجیره‌ و تشکل‌های پیچیده، با یکدیگر ترکیب می‌شوند و به مثابه یک حافظه‌ی کامپیوتر بسیار ریز، میلیون‌ها واحد اطلاعات مربوط به خصوصیات و ویژگی‌های انسان را در خود جا می‌دهند. 
 ژیان‌عابد افزود: با بروز کوچک‌ترین اختلال در نحوه‌ی ترکیب این اجزای کوچک و تغییر جای آنها، می‌گوییم در داخل ژن جهش اتفاق افتاده است که می‌تواند عاملی برای بسیاری از مشکلات و بیماری‌هایی باشد که به آنها بیماری‌های ژنتیک، ارثی،‌ مادرزادی و فامیلی می‌گویند. 
 وی اظهار کرد: به‌درستی مشخص نشده است که چه عامل یا عواملی و چگونه این اختلال را ایجاد می‌کنند اما می‌دانیم که سموم شیمیایی،‌ اشعه ایکس، پرتوهای ماوراء بنفش و برخی شرایط زندگی امروزی مثل اضطراب‌ها و رژیم‌های غذایی،‌ می‌توانند در این تغییرات نقش داشته باشند. 
 کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی افزود: دانشمندان ژنتیک،‌ نقشه‌ی ژنتیک انسان را کشف کردند و نحوه‌ی قرارگیری‌ طبیعی ژن‌ها را هم می‌شناسند و دریافتند که اگر ترکیب اعضای تشکیل‌دهنده‌ی ژن‌ها غیر از وضعیت طبیعی باشد، مشکل ایجاد می‌کند. 
 ژیان‌عابد شمار ژن‌های موجود در بدن هر انسان را 25 هزار عدد در هر سلول دانست و گفت: اگر این تعداد را در تعداد سلو‌ل‌های بدن (400 تریلیون) ضرب کنیم در می‌یابیم که بدن انسان، هزاران میلیارد ژن دارد. 
 وی اظهار کرد: ژن‌ها به‌هنگام تقسیم سلولی، خود را به دو بخش تقسیم می‌کنند و هر قسمت مجدداً خود را بازسازی و با نیمه‌ی قدیمی ترکیب می‌کند که این فرآیند تقسیم و ترکیب، یک فرآیند بسیار پیچیده‌ایست و بیشتر مشکلات و عوارض ژنتیک،‌ در همین مرحله (شکستن یک ژن و ترکیب مجدد آن) شکل می‌گیرند. 
 این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی در خصوص سیستم ناظر بر کار ژن‌ها اظهار کرد:‌ دستگاه آفرینش خداوند بسیار پیچیده است و تا به امروز شناخته نشده است که چه مکانیزم و سیستمی در بدن،‌ بر نحوه‌ی قرارگیری اجزای ژن‌ها، زمان حرکت و تکثیر آنها، تولد و مرگ‌شان و جابه‌جایی این اجزا، نظارت دارد اما با پیشرفت بیشتر علم با اجزا و قطعات بسیار بسیار کوچک‌تری از مواد روبه‌رو می‌شویم که مطالعه‌ی آنها بسیار دشوار است. 
 ژیان‌عابد افزود‌: دانشمندان امیدوارند که بتوانند ساختار ژن‌ها و علت جهش‌ها را کاملاً شناسایی کنند و شاید از این طریق بتوانیم جلو بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات انسان‌ها را بگیریم. 
 وی گفت: ژن‌ها ریزترین و دقیق‌ترین سیستم ذخیره اطلاعات هستند و معادل هزاران گیگابایت اطلاعات را در حجمی بسیار ریز، ذخیره و منتقل می‌کنند و همه اطلاعات در داخل اجزایی نگهداری می‌شوند که زنده هستند و با محیط تبادل انرژی دارند اما تولد و مرگ آنها اشکالی در ذخیره و انتقال این اطلاعات ایجاد نمی‌کند که این نیز از شگفتی‌های آفرینش است. 
 این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی افزود: البته جهش‌ها همیشه هم منفی نیستند چون اغلب تغییراتی که در گیاهان، میوه‌ها و حتی حیوانات بروز می‌کند از طریق آگاهی به همین جهش‌ها است و می‌توان گفت برخی جهش‌ها توسط انسان به صورت عمدی در ژن‌های گیاهان یا حیوانات ایجاد می‌شود تا هدفی مورد نظر حاصل شود. 
 ژیان‌عابد با بیان این‌که ژنتیک یک چاقوی دو لبه است، گفت: همان‌گونه که شکستن اتم‌ها در کنار دستاوردهای مثبت خود، انفجار بمب اتمی را به دنبال داشته است ژنتیک هم ممکن است در مواردی از آنها نادرست و منفی استفاده شود. 
 وی افزود: علم ژنتیک همان‌طور که موجودات همانند را در آزمایشگاه تولید می‌کند ممکن است روزی افرادی از آن استفاده‌ نادرستی داشته باشند و یا اینکه بر اثر مصرف سموم شیمیایی و مواد آلوده‌کننده محیط زیست، برخی موجودات به جهش‌هایی دچار شوند که مانند فیلم‌های علمی تخیلی، موجودات عظیم‌الجثه پدید آید که این موضوع از نگرانی‌های دانشمندانی است که این علم را برای خدمت به نسل انسان و حفظ حیات کره‌ی زمین گسترش می‌دهند. 
 این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی گفت: معلولیت، جزو بیماری‌ها و مشکلاتی است که به چندین علت مختلف ایجاد می‌شود اما برخی عوامل، نظیر حوادث و جنگ‌ها در اختیار ما نیستند و جزو تبعات شرایط ویژه هستند که از بحث بدن و بیماری جدا می‌شود. 
 ژیان‌عابد در بخشی دیگر مشاوره ژنتیک را برای هر ازدواجی اعم از فامیلی یا غیر فامیلی ضروری دانست و گفت: حتی در صورتی که والدین، فامیل هم نباشند احتمال وجود ژن‌های معیوب در آن‎ها وجود دارد چون ژن جهش یافته یا معیوب، ممکن است در بدن هرکسی یافت شود. 
 وی خاطرنشان کرد: وقتی می‌گوییم ازدواج فامیلی درصد خطر معلولیت‌ها را افزایش می‌دهد بدین معناست که ممکن است هر دو طرف، ژن معیوب داشته باشند و این ژن‌های معیوب یا ناقل بیماری در هر دو طرف مشابه باشد که در این صورت احتمال معلولیت فرزندان بیشتر است. 
 این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی یادآور شد: در ازدواج‌های فامیلی، احتمال انتقال بیماری‌های ارثی بیشتر است اگر احتمال بیمار شدن فرزندان دو فردی که فامیل نیستند اما بیماری ارثی دارند 2 تا سه درصد باشد این احتمال در فرزندان دو عضو فامیل، 5 تا 6 درصد (دو برابر) می‌شود. 
 ژیان‌عابد با تاکید بر اینکه برخی بیماری‌ها صرفاً ریشه‌ی ژنتیکی دارند و با ازدواج فامیلی بروز آن‌ها قابل جلوگیری نیست، گفت: برخی بیماری‌ها به‌مانند دیابت و پر فشاری خون، علل چندگانه‌ای دارند و اگر متوجه ژن معیوب در والدین شویم می‌توانیم با عوامل پیشگیری‌کننده، جلوی بروز این بیماری‌ها را بگیریم.