چرا آزمایش روی حیوانات با اخلاق منافات دارد؟

هر کس با حیوانات زندگی کرده باشد، به خوبی می​داند که حیوانات نیز مثل انسان​ها موجوداتی عاطفی هستند که می​توانند احساس کنند، بترسند، لذت ببرند و زیر درد و شکنجه یا در اسارت رنج بکشند. به همین دلیل، شکنجه، آزار و کشتار حیوانات به همان اندازه با اخلاق منافات دارد که کشتار و شکنجۀ انسان​ها. آزمایش روی حیوانات نه تنها آزادی و زندگی حیوانات را از آنها می​گیرد بلکه ارزش آنها را در حدّ دستگاه​های اندازه​گیری یا دستمال​هایی که پس از مصرف دور انداخته می​شوند پایین می​آورد.

این فکر که سلامتی بشر می​تواند روی شکنجه و کشتار میلیاردها حیوان بی​گناه پایه​ریزی شود، توهّمی پوچ است. در واقع، بزرگترین دغدغۀ فکری علم و مخصوصاً علوم پزشکی بایستی رعایت اخلاق باشد. آزمایش روی حیوانات و نظام پزشکی مبتنی بر اخلاق هرگز نمی​توانند در کنار همدیگر قرار گیرند. در دهه​های اخیر گروه​های زیادی از پزشکان مسئول به مبارزه در برابر آزمایش روی حیوانات پرداخته​اند چرا که معتقدند آزمایش روی حیوانات نه کارآمد است و نه اخلاقی.

آیا مثلاً جان یک کودک باارزش​تر از چند موش یا میمون نیست؟

هیچ تناظر یک به یک و یا حتی چند به یکی بین جان حیوانات آزمایش شده و جان یک بیمار وجود ندارد. آزمایش روی یک حیوان برای پیدا کردن یک درمان نیست بلکه به این منظور انجام می​شود که "شاید" "شاید" "شاید" راهی برای قسمت کوچکی از یک مسئله پیدا شود. هنگامی که محققی روی یک حیوان آزمایش می​کند، این آزمایش تنها یک نتیجۀ قطعی دارد: شکنجه و در نهایت مرگ حیوان. ولی هیچ آزمایشی وجود ندارد که باعث نجات جان یک نفر شود. در واقع، کسانی که روی حیوانات آزمایش می​کنند، امیدوارند که با انجام ده​ها و صدها و شاید هزاران آزمایش به قسمت کوچکی از یک راه حل برسند.

در سال ۱۸۸۰ لوئی پاستور، میکروب سیاه​زخم را به یک گوسفند تزریق کرد تا تئوری میکروب خود را ثابت کند. او می​دانست که با تزریق این آمپول به چه هدفی می​رسد چون سال​ها در این باره تحقیق کرده بود ولی زمان ما، زمان لوئی پاستور نیست. در هر آزمایشگاه، سال​ها صدها و هزاران حیوان به انواع و اقسام مواد شیمیایی و سمّی آلوده می​شوند تا "شاید" تصادفاً یک نقطۀ مبهم از میلیو​ن​ها نقطۀ مبهم علم پزشکی روشن شود. در پزشکی امروز، هیچ تناظر یک به یک یا حتی صدها و هزاران به یک بین یک آزمایش و یک درمان وجود ندارد.

آیا کمک به موسسات تحقیقاتی که برای نجات چند هزار انسان چند حیوان را فدا می​کنند، اشتباه است؟

بیایید تنها برای یک لحظه این واقعیت را فراموش کنیم که آزمایش روی حیوانات در اکثریت قریب به اتقاق مواقع بی نتیجه هستند و تنها روی جنبۀ اخلاقی قضیه تمرکز کنیم. آیا شما به یک موسسۀ تحقیقاتی که روی چند کودک یتیم عقب​افتاده آزمایش می​کند کمک مالی می​کنید تا جان هزار نفر را نجات دهید؟ آیا کم​هوشی و بی​سرپرست بودن این کودکان و این واقعیت که نه خودشان می​توانند از خود دفاع کنند و نه کس دیگری از آنها دفاع می​کند، این حق را به کسی می​دهد که آنها را زندانی و شکنجه کند تا روش درمان هزار نفر مبتلا به نوعی بیماری را پیدا کند؟ اگر جواب شما به این سوال منفی است، چرا در اشتباه بودن کمک به موسسات تحقیقاتی که روی حیوانات آزمایش می​کنند، شک می​کنید؟ جان و زندگی هر حیوان ارزش دارد. این واقعیت که آنها به​اندازۀ انسان​ها باهوش نیستند و نمی​توانند از خود دفاع کنند، نه تنها این قضیه را عوض نمی​کند بلکه باید باعث شود ما نسبت به سرنوشت آنها احساس مسئولیت بیشتری داشته باشیم.

آیا قسمتی از آزمایش روی حیوانات برای خدمت به دامپزشکی نیست؟

سوال این نیست که نتیجۀ آزمایش روی حیوانات برای انسان کاربرد دارد یا برای حیوان؟ آزمایش روی حیوانات برای هر کاربردی غیر اخلاقی است. اگر بگوییم حیوانات بی سرپرست باید رنج بکشند تا حیواناتی که سرپرستی دارند راحت​تر زندگی کنند، مثل این است که بگوییم کودکان یتیم باید فدای آسایش و سلامتی کودکان خانواده​دار شوند. تمام بحث​های مربوط به استفاده از روش​های تحقیقاتی جایگزین، در مورد دامپزشکی و داروسازی حیوانی نیز صادق است تنها با این تفاوت که مثلاً اگر قرار است دارویی برای سگ​ها به بازار عرضه شود، مسلماً تحقیقات کلینیکی نهایی بایستی روی سگ​هایی که از همان نوع بیماری رنج می​کشند انجام شود.